Dinleme Becerisi Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 3, 1231 - 1242, 31.12.2022

Gülşah Mete , Muhammet Özcan

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1214707

Öz

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerine yönelik dinleme becerisi ölçeği geliştirmek ve geliştirilen ölçeğin geçerlik ile güvenirliğini incelemek amaçlanmıştır. Dinleme Becerisi Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik analizini yapmak için veriler, Ege Bölgesi’nde yer alan bir ildeki 12 farklı okulda okuyan 1334 öğrenciden toplanmıştır. Geliştirilen ölçeğin faktör yapısı için öncelikle Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. Temel bileşenler analizi sonucunda 32 maddeli ve tek faktörden oluşan yapının toplam varyansa katkısının %41.11 olduğu görülmüştür. Tek faktörlü yapının geçerliğini incelemek için Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Dinleme Becerisi Ölçeği’nin uyum geçerliğini test etmek için Etkili Dinleme Becerileri Ölçeği kullanılmıştır, bu ölçeğin toplam ve alt boyut puanları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Dinleme Becerisi Ölçeği için hesaplanan Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı .95’tir. Üç hafta arayla uygulanan test-tekrar test puanları arasında .96 düzeyinde pozitif ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yapılan tüm çalışmalar sonucunda Dinleme Becerisi Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir. Bu ölçekle ortaokul öğrencilerinin dinleme becerilerine yönelik durumları hakkında bilgi sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Dinleme becerileri ölçeği, Ortaokul öğrencileri, Ölçek geliştirme, Geçerlik güvenirlik çalışması

Kaynakça

• Atalay, T. D. & Melanlıoğlu, D. (2016). Ortaokul Öğrencileri İçin Dinleme Stratejileri Ölçeği”nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (57), 1885-1904. http://edergi.atauni.edu.tr/ataunitaed/article/view/5000201544
• Bollen, K. A. (1989). Structural equations with latent variables. Wiley.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları (4. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Doğan, Y. (2010). Dinleme Becerisini Geliştirmede Etkinliklerden Yararlanma. Tübar, XXVII.
• Emiroğlu, S. (2021). Dinleme becerisinin dilsel yönü. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 259-282. DOI: 10.29000/rumelide.995299.
• Katrancı, M. (2012). Üstbiliş Stratejileri Öğretiminin Dinlediğini Anlama Becerisine ve Dinlemeye Yönelik Tutuma Etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi
• Kelloway, K. E. (1989). Using Lisrel for Structural Equation Modeling: A Researcher’s Guide (Sage.). London. Köklü, N. (1995). Tutumların ölçülmesi ve Likert tipi ölçeklerde kullanılan seçenekler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 28(2), 81-93.
• Kurudayıoğlu M. & Kiraz, B. (2020). Dinleme stratejileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 386-409.
• Marcoulides, G. & Schumacher, R. (2001). New Developments and Techniques in Structural Equation Modelig. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Matheson S., Moon, M. and Winiecki, A. (2000). Improving Student Ability to Follow Directions Through the Use of Listening Skills Instruction. Saint Xavier University and Skylight Field-Based Masters Program Chicago.
• MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). MEB Yayınları. Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Ocak, G. & Tiraki, Ö. (2019). Etkili Dinleme Becerisi Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. V. Turkcess Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitapçığı içinde, (s. 1449-1463). İstanbul, Türkiye.
• Owen, F. K. & Bugay, A. (2014). İletişim Becerileri Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2). http://dergipark.ulakbim.gov.tr/mersinefd/article/view/5000013912 V. Turkcess Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitapçığı içinde, (s. 1449-1463). İstanbul, Türkiye.
• Özbay, M. (2005). Sesle İlgili Kavramlar ve Konuşma Eğitimi, Millî Eğitim Dergisi, 33 (168), 116-125.
• Özbay, M. & Melanlıoğlu D. (2012). Türkçe Öğretim Programlarının Dinleme Becerisi Bakımından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 7(1), 87-97.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci Spss ve Lisrel Uygulamaları. Anı Yayıncılık.
• Sümer, N. (2000) Yapisal Esitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3, 49-73.
• Şahin, A. & Aydın, G. (2009). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dersi dinleme becerisi farkındalıklarının belirlenmesine yönelik bir anket geliştirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(9), 454-464.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics (4. Baskı.). MA: Allyn&Bacon, Inc. Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Yaman, H. & Tulumcu, F. M. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenenler için dinleme becerisi öz yeterlik ölçeği geliştirilmesi. Electronic Turkish Studies, 11(3), 2371-2386. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9327
• Yıldız, S. (2018). Akademik Dinleme Becerisi Yeterliliği Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1210-1230. doi: 10.17240/aibuefd.2018.-400747.