Animasyon ve Çizgi Filmlerde Bir Kültür Aktarıcısı: Kaşgarlı Mahmud

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: Divanu Lügati't Türk'ün 950. Yıl Dönümü, 11 - 19, 22.12.2024

Tuba Alptekin

Öz

Dijital çağda yaşandığı için kültür aktarımında dijital araçlardan faydalanılması kaçınılmaz olmuştur. Bu araçların seçiminde hedef kitlesi belirleyici olmaktadır. Bu çalışmanın hedef kitlesi çocuklar olduğu için animasyon ve çizgi filmlerin kültür aktarımındaki rolünü tespit etmek amaçlanmıştır. 11. yüzyılda Araplara Türkçe öğretmek için Divanu Lugati’t Türk adlı sözlüğü kaleme alan Kaşgarlı Mahmud’un animasyon ve çizgi filmlere ne şekilde yansıtıldığını belirlemek hedeflenmiştir. Çalışma kapsamında Google arama motoruna “Kaşgarlı Mahmud çizgi filmi, Kaşgarlı Mahmud animasyon filmi” ifadeleri yazılarak tarama yapılmış ve altı videoya ulaşılmıştır. İlgili videolar izlenmiş ve “Kaşgarlı Mahmud’un aile hayatı, eğitimi, iş hayatı, modellenişi, hayatındaki dönüm noktası ve eseri” şeklinde altı başlık çerçevesinde değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Kaşgarlı Mahmud’un çocuklara rol model olabilecek özellikler taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kaşgarlı Mahmud, animasyon film, çizgi film, kültür aktarımı

A Cultural Ambassador in Animation and Cartoons: Mahmud of Kaşgar

Öz

Anahtar Kelimeler

Mahmud of Kaşgar, animated film, cartoon film, culturel transfer

Kaynakça

• Akça, R. P. & Baran, G. (2018). Çizgi filmlerin Türk kültürüne ait özellikler açısından incelenmesi: Pepee örneği. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(17), 215-224. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yalovasosbil/issue/39903/433634
• Akün, Ö. F. (2002). Kaşgarlı Mahmud, İslam Ansiklopedisi (TDV), C. 25. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Alptekin, T. (2023). Çocuk Kitaplarında Dijital Çağın Öncüleri. E. Aydın (Ed.), Dijital Çağda Çocuk Edebiyatı. (ss. 279-306). Nobel Akademi.
• Asar, A. & Yeşilyurt, E. (2017). Çocuk Haftası dergisinin çocuk edebiyatı açısından incelenmesi. Karaelmas Journal of Educational Sciences, (5), 296-315. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kebd/issue/67222/1049184
• Atan, U. (2024) Sanat, çizgi film animasyon ve çocuk. Erkin Uluslararası Sanat ve Tasarım Araştırmaları Dergisi, 2(1), 23-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erkin/issue/84878/1454995
• Aydın, E. & Kaya, M. (2022). Biyografi eserlerinin ortaokul öğrencilerinin öz güven duygusunun gelişimine etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Dergisi, 11(2), 777-792. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/ara?q=&order=publicationYear-DESC&page=1&limit=20
• Aytan, T., Çalıcı, M. A. & Erdem, A. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metin kahramanlarının rol model olma durumları üzerine bir araştırma. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 634-652. https://doi.org/10.21733/ibad.435151
• Batdı, V. (2021). Yabancılara dil öğretiminde teknolojinin kullanımı: Bir karmameta yöntemi. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 1213-1244. https://doi.org/10.37669/milliegitim.942631
• Bacaklı, Y., Kapağan, E. & Kundakçı, M. (2016). Dîvânu Lugâti't-Türk’ün yazılma amacı üzerine bir değerlendirme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(8), 3259-3267. https://doi.org/10.15869/itobiad.282739
• Batur, Z. & Beştaş, M. (2011). Divanu Lugât’it-Türk’te çocuk dünyası ve çocuk eğitimi. Turkish Studies, 6(2), 247-262. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/ara?q=&order=publicationYear-DESC&page=1&limit=20
• Batur, Z. & Kaya, M. (2012). Divânü Lûgâti’t - Türk’te dil öğretimi bağlamında sözel kültür ürünleri aracılığıyla değer aktarımı. Turkish Studies, 7(1), 309-324. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3092
• Bayraktar, Z. (2014). Geleneğin güncellenmesi bağlamında masaldan çizgi filme Keloğlan tipi üzerine. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 49 (49), 19-51. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iutded/issue/17077/178690
• Bekdaş, M. (2017). Yabancı dil öğretiminde oyunların konuşma becerisine etkisi. TÜBAD, 2(1), 18-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubad/issue/52290/684217
• Ceran, D. (2015). Çocuklara rol model olması bakımından Millî Mücadele kahramanları ve edebî eserlere yansıması: “Kurtuluşun Kahramanları” kitap dizisi örneği. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 8(24), 135-157. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/ara?q=&order=publicationYear-DESC&page=1&limit=20
• Çetin, Ş. & Üzer, M. (2018). Küçük Hezarfen çizgi filminde yer alan millî kültür unsurlarının incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 2049-2079. https://doi.org/10.15869/itobiad.439514
• Duman, G. B. (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde materyal geliştirme ve materyallerin etkin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2),1-8. https://doi.org/10.16916/aded.16003
• Faiz, M. & Karasu Avcı, E. (2019). Tarihi kahramanların değerler eğitiminde rol model olarak kullanılmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin algıları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 694-724. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyuefd/issue/50700/659672
• Kaçalin, M. S. (1994). Divanü Lugati't-Türk. İslam Ansiklopedisi (TDV) C.9, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kandemir, A. N. (2017). Divanü Lûgati’t-Türk ve halk kültürü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 867-874. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/52678/694469
• Karakuş, N. (2016). Maysa ve Bulut isimli animasyon çizgi filmin kültürel ögeler açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 134-149. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/24545/259962
• Kıymaz, M. S. & Ulutaş, A. (2012). Değer kazandırma açısından biyografiler: İleri Yavrutürk dergisi örneği. Türkçenin Eğitimi Öğretimi Üzerine Çalışmalar. Pegem Akademi Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1995). Kaşgarlı Mahmud ve Divanu Lugati’t-Türk. Türk Dili Üzerine Araştırmalar C.1.Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara.
• Kubanç, Y. & Selvi, B. (2022). İngilizce ve sınıf öğretmenlerinin ilkokulda yabancı dil öğretimine yönelik görüşleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1257-1275. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1210081
• Öcal, A., Polat, R. & Arı, G. (2012). Sosyal Bilgiler ve T.C. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi ders kitaplarındaki karakterlere ilişkin öğrenci görüşleri. Journal of Educatıona and Instructıonal Studıes ın the World, 2(1), 82-88. Özer, B. & Korkmaz, C. (2016). Yabancı dil öğretiminde öğrenci başarısını etkileyen unsurlar. EKEV Akademi Dergisi, 20(67), 59-84. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosekev/issue/71351/1147027
• Öztürk, F. (2020). Divânu Lugât’it-Türk’teki Arapça sözvarlığı dizini. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Parlak Kalkan, G. & Demir, S. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Kişi Adlarına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. F. Dağı (Ed.), Dil ve Edebiyat Araştırmaları 2. (ss.40-64). İksad Yayınları. Ankara.
• Sadioğlu, Ö., Turan, M., Dikmen, N., Yılmaz, M., & Özkan, Y. (2018). Değerlerin öğretiminde çizgi filmler: Rafadan Tayfa örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 240-251. https://doi.org/10.17679/inuefd.333173
• Taşdelen, V. (2006). Biyografi: Ötekine yolculuk. Millî Eğitim, (172), 8-16. https://doi.org/10.17679/inuefd.333173
• Taşkın, H. & Boran, T. (2024). Türk kültürünün yeni nesillere aktarımı: TRT çocuk çizgi filmleri örneği. İletişim ve Diplomasi, (12), 25-58.
• Toker, A. (2011). Kültür turizminin sürdürülebilirliğinde profesyonel turist rehberlerinin rolü: Ankara örneği, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Yakupoğlu, C. (2020). Divânü Lugâti’t-Türk’ün Anadolu Türk dil varlığı açısından önemi: Kastamonu örneği II. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 24(2), 285-313. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turkoloji/issue/58202/827177
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.