Four New Ghazalles of Nergisî Discovered

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 530 - 538, 31.08.2024

İbrahim Halil Tugluk , Neslihan Dokumacı

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1521600

Öz

Nergisî, in addition to being the only prose writer in Turkish literature, is one of the important representatives of classical Turkish poetry whose poetry is emphasized in şuara journals. According to the information obtained from journals and other biographical sources, it is stated that Nergisî had a divan/divançe containing his poems. Although a divan registered under the name of Nergisî has not been identified, poems with the pseudonym Nergisî are encountered in poetry journals. One of these journals is Tahmisler Journal. There are four new ghazals belonging to Nergisî in Tahmisler Journal. These poems that have been identified strengthen the possibility that Nergisî’s divan/divançe mentioned in the sources may have existed.
In this study, the transcriptions of four new poems identified in Tahmisler Journal have been given, and the poems have been examined in terms of language and style, form and content.

Anahtar Kelimeler

Classical Turkish poetry, Nergisî, Journal, Ghazal, Tahmis

Nergisî’nin Tespit Edilen Dört Yeni Gazeli

Öz

Nergisî, Türk edebiyatında tek mensur Hamse sahibi olmasının yanı sıra şuara tezkirelerinde şairliğine vurguda bulunulan klasik Türk şiirinin önemli temsilcilerindendir. Tezkirelerde ve diğer biyografi kaynaklarında elde edilen bilgilere göre Nergisî’nin şiirlerini içeren bir divanı/divançesi olduğu belirtilmektedir. Her ne kadar Nergisî adına kayıtlı bir divan tespit edilmemiş olsa da şiir mecmualarında Nergisî mahlaslı şiirlere rastlanmaktadır. Bu mecmualardan biri de Tahmisler Mecmuası’dır. Tahmisler Mecmuası’nda Nergisî’ye ait dört yeni gazel bulunmaktadır. Tespit edilen bu şiirlerle Nergisî’nin kaynaklarda sözü edilen divanının/divançesinin varlığının olabileceği ihtimalini kuvvetlendirmektedir.
Bu çalışmada, Tahmisler Mecmuası’nda tespit edilen yeni dört şiirin çevriyazısı verilmiş; şiirler dil ve üslup, şekil ve muhteva açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri, Nergisî, Mecmua, Gazel, Tahmis

Kaynakça

• Akün, Ömer Faruk (1997). “Nergisî”. İslam Ansiklopedisi. C. 9. MEB Yayınları. Aydemir, Y. (2007). Metin Neşrinde Mecmuaların Rolü ve Karşılaşılan Problemler. Electronic Turkish Studies, 2(3). Çaldak, S. (2010). Nergisî ve Nihâlistân’ı. Kesit Yayınları.
• Çaldak, Süleyman (2006). “Nergisî”. İslam Ansiklopedisi. C. 32. İstanbul: TDV Yay. 560-562.
• Dokumacı, Neslihan. “Tahmis Mecmuası (Ali Rızâyî)”. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tahmis-mecmuasi-ali-rizayi-tees-1272. [Erişim Tarihi: 08 Haziran 2024].
• Dokumacı, N. (2024). 18. yy. Şairlerinden Diyarbakırlı Ali Rızâullah Efendi’nin Tahmisleri (İnceleme-Metin) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Adıyaman Üniversitesi.
• Gürbüz, M. (2012), “Şiir Mecmûaları Üzerine Bir Tasnif Denemesi”. Eski Türk Edebiyatı Çalışmaları VII, Mecmûa: Osmanlı Edebiyatının Kırk Ambarı (Haz.: Hatice Aynur, Müjgan Çakır, Hanife Koncu, Selim S. Kuru, Ali Emre Özyıldırım), Turkuaz Yayınları.
• Levend, A. S. (2014). Türk Edebiyatı Tarihi. Dergâh Yayınları.
• Selçuk, B. (2009). Nergisî Meşâkku’l-Uşşâk: İnceleme-Metin. Salkımsöğüt Yayınları.
• Selçuk, B. (2013). Nergisî Kânûnu’r-Reşâd: Ahlâku’s-Saltana Çevirisi. Kesit Yayınları.
• Selçuk, B. (2014). Bir Şehir Medhiyesi: Nergisî’nin Saray Kasidesi. International Journal of Language Academy. Volume 2/3 Autumn. 27-39.
• Selçuk, B. (2016). Nergisî’nin Yeni Bir Gazeli Üzerine. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 2(1), 405-412. https://doi.org/10.20322/lt.54965.
• Selçuk, Bahir. “Nergisî, Mehmed”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nergisi-mehmed, [Erişim Tarihi: 07 Haziran 2024].
• Tuğluk, İ. H. (2019), Kitâbı Nesîmî: Hurûfî Mecmualarında Nesîmî, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörlük Matbaası.
• Tuğluk, İbrahim Halil. “Dîvân (Rızâ)”. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/divan-riza-tees-1965. [Erişim Tarihi: 08 Haziran 2024].
• Tuğluk, İ. H., & Dokumacı, N. (2023). Ali Rızâ’î‘nin Tahmisler Mecmuası. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 7(1), 245-273. https://doi.org/10.34083/akaded.1268327.