Gülmece ve şaka anlamları ile bilinen mizah, belirli bir toplumun tarihî ve kültürel birikimiyle anlam kazanmaktadır. Mizah, tarihî süreçte toplumlar tarafından özellikle eleştirel düşünceyi yansıtmanın bir yolu olarak kullanılmıştır. İletişim araçları, bu yolu sağlamada etkili rol oynamıştır. Türk basını da mizah için böyle bir vasıta rolü görmüştür. Çalışmada Türk mizah basınının kronolojik olarak hangi aşamalardan geçtiği incelenmiş ve devrin şartları da göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Mizah basınına ilişkin veriler, literatür taraması ile elde edilmiş ve nitel araştırma tasarımlarından tarihsel analiz metodu yoluyla tahlil edilmiştir. Çalışmanın amacı Türk mizah basınının tarihî süreçte ne gibi işlevlere sahip olduğunu, hangi mizah türlerini kullandığını ve siyasî değişmelerle nasıl konumlandığını tespit etmektir. Türk mizah basını, eğlendirme ve güldürmenin yanı sıra tenkit/eleştiri işlevini de yerine getirmiştir. Fakat siyasî şartlara, basın-iktidar ilişkilerine ve devrin genel şartlarına bağlı bir gelişme göstermiştir. Mizah basını, toplumun ve devletin aksayan yönlerini kendine has üslubu ile ortaya koymaya çalışmıştır. Bununla birlikte muhtelif devirlerde yürürlüğe koyulan basın rejimleri ve hükümet tedbirleri mizah basınının bu işlevi gerçekleştirmesine engel olmuştur. Bu yüzden mizah basını bazı dönemlerde sansüre uğramış ve yurt dışında faaliyetini sürdürmüştür. Türk mizah basını, bu zorlukların yanı sıra siyasî kutuplaşmalardan da etkilenmiştir. Mizahın eleştiri gücü, farklı düşüncelerin temsil aracı olarak basında kullanılmaya çalışılmıştır.
Humor, known for its humour and joking meanings, gains meaning with the historical and cultural background of a particular society. Humor has been used by societies throughout history as a way to reflect critical thinking. Communication tools played an effective role in providing this path. The Turkish press also undertook such an instrumental role for humor. In the study, the stages that the Turkish humor press went through chronologically were examined and evaluated by taking into account the conditions of the period. Data regarding the humor press were obtained through literature review and analyzed through the historical analysis method from qualitative research designs. The aim of the study is to determine what functions the Turkish humor press had in the historical process, which types of humor it used and how it positioned itself with political changes. The Turkish humor press, as well as entertaining and making laugh, also fulfilled the function of criticism. However, it developed depending on the political conditions, press-government relations and the general conditions of the period. The humor press has tried to reveal the failing aspects of society and the state in its unique style. Thus, press regimes and government measures put into effect in various periods prevented the humor press from performing this function. For this reason, the humor press was censored in some periods and continued its activities abroad. Sometimes it had to adapt to current conditions. Intercalarily these difficulties, it has also been affected by political polarization. The critical power of humor had been tried to be used as a representatiton instrument of different ideas in the press.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | İletişim ve Medya Çalışmaları (Diğer) |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 31 Ağustos 2025 |
Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2025 |
Gönderilme Tarihi | 14 Eylül 2024 |
Kabul Tarihi | 30 Haziran 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 22 Sayı: 2 |
KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi ULAKBİM-TR Dizin tarafından dizinlenen hakemli ve bilimsel bir dergidir.