Investigation of The Burden of Care and Depression Levels of Individuals Who Provide Home Care Services and Factors Affecting It

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 2, 131 - 141, 21.07.2025

Şeyma Nur İslam , Muhammet Raşit Aydin , Abdülkadir Aydın , Hasan Çetin Ekerbiçer , Jalan Şerbetçigil Ergönenç

Öz

Objective: The study aims to examine the factors influencing the burden and depression levels of individuals providing home care services, to identify the elements that increase caregiver burden and elevate the risk of depression, and to enhance the understanding of the challenges faced by caregivers.
Material and Methods: This study is a cross-sectional descriptive study conducted with individuals caring for 179 patients in a home health care unit affiliated with a hospital between 01/04 - 31/05 2022. Participants completed surveys through face-to-face interviews using the Zarit Caregiver Burden Scale (ZCBS) and Beck Depression Inventory (BDI) to measure caregiving burden and depression levels.
Results: In our study, it was found that participants experienced a mild caregiving burden (34,87±14,41) and mild depressive symptoms (13,20±8,44 ), with a significant positive correlation between depressive symptoms and caregiving burden (r=0.606, p<0.01). The Beck Depression Inventory scores and the levels of caregiver burden were found to be statistically significantly higher among non-working caregivers (p = 0.025, 0.001), those with a longer duration of caregiving (p = 0.003, 0.000), those with poor self-rated health (p = 0.000, 0.000), those who reported that caregiving negatively affected their health (p = 0.000, 0.000), those with poor sleep quality (p = 0.000, 0.000), and those feeling burnout (p = 0.000, 0.000). Additionally, depression levels were statistically significantly higher among female caregivers (p = 0.001), while caregiver burden levels were statistically significantly higher among older caregivers (p = 0.048) and those without anyone to assist in patient care (p = 0.000).
Conclusion: These findings highlight the impact of caregivers' health and social conditions on caregiving burden and depression. It is essential to regularly screen caregivers for caregiving burden and depression, incorporate these screenings into home health care practices, share caregiving responsibilities, and increase the number and capacity of palliative care centers.

Anahtar Kelimeler

Caregiver burden , Depression , Home Care , nonprofessional , patient care

Evde Bakım Hizmeti Veren Kişilerin Bakım Yükü ve Depresyon Düzeyleri ile Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, evde bakım hizmeti veren kişilerin bakım yükü ve depresyon düzeylerini etkileyen faktörleri incelemek, bakım yükünü artıran ve depresyon riskini yükselten unsurları belirlemek, bakım verenlerin karşılaştıkları zorlukların daha iyi anlaşılmasını hedeflemektir.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma, 01/04 – 31/05/2022 tarihleri arasında bir hastaneye bağlı evde sağlık hizmetleri biriminde gerçekleştirilen 179 hastanın bakımını üstlenen bireylerle yapılmış kesitsel tanımlayıcı bir araştırmadır. Katılımcılar, bakım yükü ve depresyon düzeylerini ölçmek amacıyla Zarit Bakım Yükü Ölçeği (ZBYÖ) ve Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) kullanılarak yüz yüze görüşmelerle anketlere cevap vermişlerdir.
Bulgular: Çalışmamızda katılımcıların hafif bakım yükü (34,87±14,41) ve hafif depresif semptomlar (13,20±8,44 ) yaşadığı tespit edilmiş, depresif semptomlar ile bakım verme yükü arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur (r=0,606, p<0,01). Bakım verenlerin beck depresyon puan ölçeği hem de bakım yükü düzeyleri sırasıyla; çalışmayan (p 0,025, 0,001), bakım verme süresi yüksek olan (p 0,003, 0,000), bireysel sağlık değerlendirmesi kötü olan (p 0,000, 0,000), bakım vermenin sağlığını olumsuz etkilediğini belirten (p 0,000, 0,000), düşük uyku kalitesine sahip (p 0,000, 0,000) ve tükenmişlik hisseden (p 0,000, 0,000) bireylerde istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Ayrıca kadın bakım verenlerin depresyon düzeyleri (p 0,001), yaşı ileri olan (p 0,048) ve hastasına bakacak kimsesi olmayan bireylerin (p 0,000) ise bakım yükü düzeyleri istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur.
Sonuç: Bu bulgular, bakım verenlerin sağlık durumlarının ve sosyal durumlarının bakım yükü ve depresyon üzerindeki etkilerini vurgulamaktadır. Bakım veren bireylerin belli aralıklarla bakım yükü ve depresyon açısından taranması, evde sağlık hizmetleri uygulamalarına dahil edilmesi, bakım sorumluluğunun paylaşılması, palyatif bakım merkezlerinin sayısının ve yatak kapasitesinin artırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

depresyon , bakım yükü , hasta bakımı , evde bakım , profesyonel olmayan

Etik Beyan

Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’nun 04.04.2022 tarihli ve 121229 numaralı etik kurul onayı ile tez konusu olarak alınmıştır.

Destekleyen Kurum

yoktur

Teşekkür

yoktur

Kaynakça

• American Medical Association-American Academy of Home Care Physicians. Medical Management of the Home Care Patient, Guidelines for Physicians; 2007; p:1-5.
• Ay S, Ünübol H, Ezer S, Omay O, Sayar GH. Evaluation of the relationship between caregiver burden, coping styles and levels of anxiety and depression in caregivers of old age patients. Fam Pract Palliat Care. 2017;2(3):38-44
• Çetinkaya F, Karadakovan A. Demanslı Hastaya Bakım Verenlerin Bakım Yükünün İncelenmesi. Turkish Journal of Geriatrics. 2012;15(2):171-178.
• Erkan, H, Altuntaş M. Evde Sağlık Hizmeti Alan Hastalarda Bakım Yükünün Değerlendirilmesi. Ankara Med J. 2019;19(3):591-601.
• Özyeşil Z, Oluk A, Çakmak D. Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükünün Durumluk-Sürekli Kaygıyı Yordama Düzeyi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2014;15:39-44.
• İnci FH, Erdem M. Bakım verme yükü ölçeği’ nin Türkçe’ye uyarlanması, geçerlilik ve güvenilirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2008;11(4):85-95.
• Zarit SH, Reever KE, Back-Peterson J. Relatives of the impaired elderly: correlates of feelings of burden. The Gerontologist. 1980;20:649-55.
• Hisli Sahin N. Beck Depresyon Envanteri’nin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi. 1988;6(22):118-26.
• N. Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji Dergisi. 1989;7:13.
• Demirbilek S. Yatağa Bağımlı Olan Hastalara Bakım Veren Kişilerin Depresyon Düzeyi, Bakım Yükü ve Bakım Yükünü Etkileyen Faktörler. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015, İstanbul
• Şahin ZA. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarına (KOAH) Bakım Veren Bireylerin Bakım Yükü ve Depresyon Düzeyleri. Tıp Araştırmaları Dergisi; 2014:12(3):113-119
• Baker K, Roberston N. Coping with caring for someone with dementia: Reviewing the literature about men. Aging and Mental Health. 2008;12(4):413-422
• Çelik FH, Hocaoğlu Ç. Major Depresif Bozukluk Tanımı, Etyolojisi ve Epidemiyolojisi: Bir Gözden Geçirme. J Contemp Med. 2016;6(1):51-66.
• Yaşar KE. Yaşlıya Evde Bakım Veren Aile Bireylerinin Bakım Yükü ve Etkileyen Faktörler. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009, İzmir (Danışman: Prof. Dr. AB Temel)
• Çetinkaya N. İnmeli Hastalara Bakım Verenlerde Bakım Yükü, Anksiyete ve Depresyon Düzeyinin İncelenmesi. Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021, İstanbul (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi E. Dönmez)
• Cengiz T. Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Palyatif Bakım Servisinde Yatan Hastalara Primer Bakım Verenlerde Depresyon ve Uyku Kalitesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Uzmanlık Tezi, 2020, Samsun (Danışman: Doç. Dr. M Çubukçu).
• Taşyüz N. Kanser Hastalarına Bakım Veren Bireylerde Bakım Yükü, Depresif Semptomlar, Anksiyete Belirtileri Ve Etkileyen Etmenler. Haydarpaşa Numune Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, 2017, İstanbul (Danışman: Doç. Dr. E. Zeynep Tuzcular Vural)
• Dağdeviren TS. Evde Bakım Hizmeti Alan Hastaların Bakım Veren Yakınlarında Bakım Yükünün Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Keçiören Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi, Uzmanlık Tezi, 2017, Ankara (Danışman: Doç. Dr. D. Sunay).
• Sarı D, Eşer I, Khorshid L. Kanser Hastalarına Bakım Veren Yakınlarının Uyku Kalitesi ve Depresyon Düzeyleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi. 2010;26(1):1-10
• Valdimarsdóttir U, Helgason AR, Fürst CJ, Adolfsson J, Steineck G. Awareness of husband's impending death from cancer and long-term anxiety in widowhood: a nationwide follow-up. Palliat Med. 2004;18(5):432-443.
• Kalınkara V., Kalaycı, İ. Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti Veren Bireylerde Yaşam Doyumu, Bakım Yükü ve Tükenmişlik . Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2017;10(2):19-39 .
• Salamara RA, El-Soud FA. Caregiver burden from caring for impaired elderly: a cross-sectional study in rural Lower Egypt. Italian Journal of Public Health. 2012;9(4):8662-10.
• Yıldızhan E, Ören N, Erdoğan A. Burden of caregivers of Alzheimer’s disease patinets and relationship with burnout syndromes. The Journal of the European Psychatric Assocation. 2017;(41):178-79.