Pandemiler Tarihi

Yıl 2020, Sayı: 1, 1 - 8, 01.01.2020

Hülya Parıldar Mustafa Fevzi Dikici

Öz

Pandemi terimi (eski Yunanca’dan pan: tüm + demos: insanlar), bir kıta, hatta tüm
dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıkların
genel ismi olarak karşımıza çıkar. Geçmiş salgınları anlamak, gelecektekilere daha iyi
hazırlanmamızı sağlayabilir. Hayvan, toprak, su veya insandan insana geçen veba, sıtma,
çiçek, kolera, kızamık, verem, AIDS ve grip gibi bulaşıcı hastalıklar, tarih boyunca
toplum hayatını etkileyerek demografik, sosyal ve ekonomik sıkıntılar doğurmuştur.
“Gelecekteki büyük felaket’’ ile nasıl başa çıkacağımız sorusunun cevabı, geçmiş salgınların
kontrolü,sonuçları ve daha iyi sağlık koşullarını nasıl ortaya çıkardığının incelenmesi
ile elde edilebilir

Anahtar Kelimeler

pandemik, hastalık salgınları, tıp tarihi, bulaşıcı hastalıklar, karantina

Kaynakça

• 1. Yurdakul ES. Tarihte Önemli Bulaşıcı Hastalık Salgınları. Turkiye Klinikleri J Public Health-Special Topics 2015;1(3):1-6.
• 2. Ataç A, Uçar M. Önemli Bulaşıcı Hastalıklar ve Yaşam Sürecine Etkileri. Bilim Tarihi Araştırmaları 2006;(2):33-42.
• 3. Irwin W. Sherman. Çeviren. Emel Tümbay, Mine Anğ Küçüker. Dünyamızı Değiştiren On İki Hastalık. 2016. İş bankası Kültür Yayınları.
• 4. Nikiforuk A. Mahşerin Dördüncü Atlısı, Salgın ve Bulaşıcı Hastalıklar Tarihi. Erkanlı S, çev. ed: İletişim Yayınları; Tarih Dizisi 12 ISBN-13: 978-975-4 70-853-0 © 2000 İstanbul 7. BASKI 2018.
• 5. Dirican R. Toplum Hekimliği. Dirican R, ed.Ankara: Hatipoğlu Yayınevi; 1990. p.11.
• 6. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID- 19_Rehberi.pdf 15/04/2020’de erişilmiştir.
• 7. http://www.emro.who.int/health-topics/corona-virus/index.html. 15/04/2020’de erişilmiştir.
• 8. Fears JR. The plague under Marcus Aurelius and the decline and fall of the Roman Empire. Infect Dis Clin North Am 200;18(1):65-77
• 9. Russell JC. That earlier plague. Demography.1968;5(1):174-84.
• 10. Bowes GK. Epidemic disease; past, present and future. J R Sanit Inst. 1946;66:174-9.
• 11. Inglesby TV, Dennis DT, Henderson DA, Bartlett JG, Ascher MS, Eitzen E, et al. Plague as a biological weapon: medical and public health management. Working Group on Civilian Biodefense. JAMA 2000;283(17):2281-90. doi:10.1001/ jama.283.17.2281.
• 12. Namal F, Kılıç S. Kolera. Turkiye Klinikleri J. Public Health- Special Topics 2015;1(3):13-9.
• 13.Muhsin AKBABA ve ark. Salgınlar ve Erken Uyarı Cevap Sistemleri. Turkiye Klinikleri J Public Health-Special Topics 2015;1(3):93-8.
• 14. https://www.who.int/csr/disease/smallpox/en/ 29/04/2020 tarihinde erişilmiştir.
• 15. Ocaktan ME. Sıtma. Turkiye Klinikleri J. Public Health-Special Topics 2015;1(3):60-7.
• 16. Howard Phillips and David Pillingray. The Spanish Influenza Pandemic of 1918 – 19. New Perspectives. Routledge Taylor and Francis Groups.
• 17. https://www.cdc.gov/flu/pandemic-resources/1957-1958-pandemic. html. 26/04/2020 tarihinde erişilmiştir.
• 18. https://www.cdc.gov/flu/pandemic-resources/1968- pandemic.html. 26/04/2020 tarihinde erişilmiştir.
• 19. https://www.cdc.gov/flu/pandemic-resources/2009-h1n1-pandemic. html.25/04/2020tarihinde erişilmiştir
• 20. Stein CE, Birmingham M, Kurian M, Duclos P, Strebel P (May 2003). "The global burden of measles in the year 2000—a model that uses country-specific indicators". J. Infect. Dis. 187(Suppl 1)
• 21. Gören S. Ordumuzda sağlık problemi ile ilgili işler. Askeri Veteriner Dergisi 1949; 169:146-1
• 22. Çalık R, Tepekaya M. Birinci Dünya Savaşı Esnasında Anadolu’daki Salgın Hastalıklar ve Ermeniler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2006; 16:205-28.
• 23. https://www.toraks.org.tr/halk/News.aspx?detail= 2846.24/04/2020 tarihinde erişilmiştir.
• 24. Chen LH, Wilson ME. Yellow fever control: current epidemiology and vaccination strategies. Trop Dis Travel Med Vaccines. 2020;6:1. Published 2020 Jan 10. doi:10.1186/s40794- 020-0101-0.
• 25. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids 28/04/2020 tarihinde erişilmiştir.
• 26. Cohen MS, Hellmann N, Levy JA, DeCock K, Lange J. The spread, treatment, and prevention of HIV-1: evolution of a global pandemic. J Clin Invest. 2008;118(4):1244􀀀1254. doi:10.1172/JCI34706 www.8