Gender (In) Equality Perception of Individuals Living in Turkey

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 101 - 121, 23.11.2018

Gökhan Savaş

Öz

As a concept of socially constructed
categories of femininity and masculinity, gender is today highly emphasized in
social sciences literature. Stereotypical gender roles lead to gender-based
discrimination and bring about gender inequalities that can be observed in
almost every area of ​​society. As an applied quantitative research, the
objective of this study examines the Turkish people’s perception of gender
inequality and uncovers the factors underlying this perception. Utilizing “2015
Turkey Survey” conducted by Social Sciences University of Ankara (ASBU), an index
has been developed to measure gender inequality based on stereotypes of gender
roles. The study found that the majority of Turkish people agreed with
statements that promote stereotypical gender roles. The study also found that
the main determinants of individuals’ perception of stereotypical gender roles
that would promote gender inequality are gender, region of residence, level of
education, and working status.

Anahtar Kelimeler

Gender, Stereotypical Gender Roles, Gender Inequality, 2015 Turkey Survey

Türkiye’de Yaşayan Bireylerin Toplumsal Cinsiyet Eşit(siz)liği Algısı - Gender (In) Equality Perception of Individuals Living in Turkey

Öz

Toplumsal cinsiyet, kadınlık ve erkeklik kategorilerinin
toplumsal inşasını içeren bir kavram olarak günümüzde sosyal bilimler
literatüründe önemli bir yer almaktadır. Kalıplaşmış toplumsal cinsiyet
rolleri, toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılığa yol açmakta ve toplumun hemen
her alanında gözlemlenebilen toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini beraberinde
getirmektedir. Uygulamalı bir nicel araştırma olan bu çalışmanın amacı,
Türkiye’de yaşayan bireylerin toplumsal cinsiyet rolleri temelinde kurgulanan
eşitsizliklere olan yaklaşımlarını ve bu yaklaşımlarının altında yatan
faktörleri ortaya çıkarmaktır. Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ)
tarafından gerçekleştirilen “2015 Türkiye Anketi”nden yararlanılarak, basmakalıp
toplumsal cinsiyet rolleri temelli toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ölçmek
üzere bir endeks geliştirilmiştir. Türkiye’nin 7 farklı coğrafi bölgesindeki 70
farklı ilden 18 yaş ve üzeri toplam 2630 kişi üzerinden yapılan analizler
neticesinde, basmakalıp toplumsal cinsiyet rollerini destekleyecek şekilde kurgulanan
ifadelere yüksek oranda katılım görülmüştür. Çalışmada, toplumsal cinsiyet
eşitsizliğine yol açabilecek basmakalıp toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin
bireylerin bakış açılarının temel belirleyicileri arasında kişinin cinsiyeti,
yaşadığı bölge, eğitim düzeyi ve çalışma durumu gibi faktörler olduğu
bulunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, Basmakalıp toplumsal cinsiyet rolleri, Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, 2015 Türkiye Anketi

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Akın, A. ve Demirel, S. (2003). Toplumsal Cinsiyet Kavramı ve Sağlığa Etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 25: 4: ss. 73-82.
• Alptekin, D. (2014).” Çelişik Duygularda Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı Sorgusu: Üniversite Gençliğinin Cinsiyet Algısına Dair Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32: ss. 203-211.
• Altan, S. (2001). Eğitim Materyallerinde Cinsiyetçi Öğeler. Ankara: Can Matbaacılık.
• Altuntaş, O. ve Altınova, H. H. (2015). “Toplumsal Cinsiyet Algısı İle Sosyo-Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi”, Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10:6: ss. 83-100.
• Basow, S. A. (1992). Gender: Stereotypes and roles (3rd ed.). Belmont, CA, US: Thomson Brooks/Cole Publishing Co.
• Bhasin, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet “Bize Yüklenen Roller”. (K.Ay, Çev.) Dayanışma Vakfı Yayınları. İstanbul: Kuşak Ofset Birinci Basım.
• Bingöl, O. (2014). “Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16 (Özel Sayı I): ss. 108-114.
• Dökmen, Z. Y. (2014). Toplumsal cinsiyet, sosyal psikolojik açıklamalar, İstanbul: Remzi Kitapevi (5. Baskı).
• Eccles, J. S., Jacobs, J. E., ve Harold, R. D. (1990). “Gender Role Stereotypes, Expectancy Effects, and Parents’ Socialization of Gender Differences”. Journal of Social Issues, 46: 2: ss. 183-201.
• Ecevit, Y. ve Karkıner, N (Ed.) (2012) Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Erkal, S. ve Çopur, Z. (2013). “The Views and Behaviours of Women on the Distribution of Responsibility in Household Activities” Sosyal Politika Çalışmaları 13: 31. .
• Giddens, A. (2000) Sosyoloji. Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Günay, G. ve Bener, Ö. (2011). “Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3): ss. 157-171.
• Haigler, V. F., Day, H. D. ve Marshall, D. D. (1995). Parental attachment and gender-role identity. Sex Roles, 33(3/4): ss. 203-220.
• İmamoğlu, Olcay E. (1991). Aile içinde kadın-erkek rolleri. Türk Aile Ansiklopedisi, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, ss. 832-35.
• Kahraman, L., Kahraman, A. B., Ozansoy, N., Akıllı, H., Kekillioğlu, A., Özcan, A. (2014). “Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Algısı Araştırması”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9:2: ss. 811-831.
• Kalaycı, N. ve Hayırsever, F. (2014). “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bağlamında Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi Ders Kitabına Yönelik Bir İnceleme ve Bu Konuya İlişkin Öğrenci Algılarının Belirlenmesi”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14:3: ss. 1-26.
• Lindsey LL. (1990) Gender Roles: A Sociological Perspective. United States of America: Prentice Hall International Limited.
• Lorber, J. (1994). Paradoxes of Gender. New Haven, CT: Yale University Press.
• Lucal, B. (1999). “What It Means to Be Gendered Me: Life on the Boundaries of a Dichotomous Gender System” Gender and Society, Vol. 13, No. 6, ss. 781-797.
• Martin, K. A. (2005). “William Wants a Doll. Can He Have One? Feminists, Child Care Advisors, and Gender-Neutral Child Rearing” Gender and Society, Vol. 19, No. 4, ss. 456-479
• Martin, K. A: (1998). “Becoming a Gendered Body: Practices of Preschools” American Sociological Review, Vol. 63, No. 4, ss. 494-511.
• Öngen, B. ve Aytaç, S. (2013). “Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Yaşam Değerleri İlişkisi”. Sosyoloji Konferansları. No: 48: 1-18.
• Özkan, D.(2014). Modern Sosyal Hayatta Kadının Toplumsal Cinsiyetinin ve Rollerinin Dönüşümü: Geleneğe Karşı Modernite, Turkish Studies, 9/2: 1239-1252.
• Powell, G.N. ve Greenhaus, J.H. (2010). “Sex, Gender, and Decisions At The Family Work Interface”. Journal of Management. 36 (4):1011-1039.
• Ridgeway, C. L. (2009). “Framed Before We Know It: How Gender Shapes Social Relations” Gender & Society 2009 23: 145
• Risman, B. J. (2004). “Gender as a Social Structure: Theory Wrestling with Activism” Gender & Society, Vol. 18, No. 4,ss. 429-45
• Trommsdorff G ve Iwawaki S.(1989). “Student’s perceptions of socialisation and gender role in Japan and Germany”. International Journal of Behavioral Development 12(4):485-493.
• Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K., Taşkın, K. (2007). “Kafkas Üniversitesi Son Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Bakış Açıları”, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 26–38.
• West, C ve Zimmerman, Don H. (1987). “Doing Gender” Gender & Society, Vol. 1, No. 2., ss. 125-151.