Kadın Dernekleri Üyeleri Perspektifinden Türkiye’de Kadın Sağlığı ve Kürtaj Politikalarının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 337 - 357, 31.05.2024

Senem Ertan

https://doi.org/10.33708/ktc.1361158

Öz

Bu çalışma, İstanbul ve Ankara’daki kadın dernekleri üyeleri gözüyle Türkiye’de kadın sağlığı ve kürtaj politikalarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla bu çalışma 2017 yılında İstanbul ve Ankara’da yer alan 291 kadın derneğinden 735 üyenin katılımıyla yüz yüze anket çalışması olarak gerçekleştirilmiştir. Veriler, betimsel ve istatistiksel analizleri içeren nicel araştırma yöntemleri kullanılarak STATA programı ile analiz edilmiştir. Katılımcılar, kadın sağlığı ile ilgili son dönemde yapılan politikaları çoğunlukla yeterli bulmakla beraber isteğe bağlı kürtaj konusu ile ilgili de olumlu bir bakış açısı söz konusudur. Hem isteğe bağlı kürtaj hem de mağduriyet sonucu kürtaja bakış açısını etkileyen ortak etkenler sol ideoloji, evli olmak ve gelir düzeyidir. İsteğe bağlı kürtaj konusunu ayrıca muhafazakarlık, dindarlık, siyasal katılım ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği endeksi olumsuz olarak etkilemektedir. Kadın sağlığı ve kürtaj politikaları ile ilgili toplumdan daha fazla bilgi sahibi olması beklenen kadın derneği üyelerinde bile ciddi bir oranda farkındalık eksikliği olduğunu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

kadın sağlığı, kürtaj, sezaryen doğum, politika, kadın dernekleri

Etik Beyan

Bu proje Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Etik Kurulu'ndan etik onay (Sayı: 72286101-050.99-43) almıştır.

Destekleyen Kurum

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

SBA-2017-110

Evaluation of Women's Health and Abortion Policies in Turkey from the Perspective of Women's Associations’ Members

Öz

This study aims to look at the assessment of women's health and abortion policies in Turkey by the members of women’s associations in Istanbul and Ankara. This study was conducted in 2017 as a face-to-face survey with the participation of 735 members from 291 women's associations based in Istanbul and Ankara. The data were analyzed using STATA software with quantitative research methods, including descriptive and statistical analyzes. Although participants find the recent policies regarding women's health mostly sufficient, there is also a positive attitude towards the issue of optional abortion. Leftist ideology, marriage and income level are common factors affecting the attitudes towards both optional abortion and abortion as a result of victimization. Optional abortion also is negatively affected by conservative ideology, religiosity level, political participation, and gender inequality index. It is observed that there is a serious lack of awareness even among the members of women's associations, who are expected to have more information than the public about women's health and abortion policies.

Anahtar Kelimeler

women's health, abortion, cesarean delivery, policy, women's associations

Proje Numarası

SBA-2017-110

Kaynakça

• Ak, M. ve Tekgöz, İ. (2013). Aile Hekimliği Uygulaması ve Aile Hekimlerinin Görüşleri: Saha Merkezli Bir Çalışma, Smyrna Tıp Dergisi, 2, 27-33.
• Akın A. ve Mıhçıokur S. (2003). Kadının statüsü ve anne ölümleri. In Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın, (pp. 127-141) Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Atay, H. (2017). Kürtaj Yasasının Arkeolojisi: Türkiye’de Kürtaj Düzenlemeleri, Edimleri, Kısıtları ve Mücadele Alanları, Fe Dergi, 9(2), 1-16.
• Bianet. (2012). Paris de "Benim Bedenim, Benim Kararım" Dedi, https://bianet.org/haber/paris-de-benim-bedenim-benim-kararim-dedi-139180 Erişim tarihi 20 Ocak 2024.
• Center for Reproductive Rights, n.d. https://reproductiverights.org/maps/worlds-abortion-laws/ Erişim tarihi 6 Ocak 2023.
• Cullen, P. ve Korolczuk, E. (2019) Challenging abortion stigma: framing abortion in Ireland and Poland, Sexual and Reproductive Health Matters, 27(3), 6-19
• Çoban, F. (2015). Bir İnsan Hakkı Olarak Güvenli Kürtaja Erişim, Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (Kış/Winter), 79-112.
• Çokar, M. (2012). Benim Bedenim, benim kararım: isteyerek düşüğün yasaklanmasına karşı sivil tepkinin etik boyutu, Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 10 (Özel Sayı 1: Düşükler), 94-105.
• Dölen, İ. (2012). Kürtaj Gerçeği - Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği görüşü, Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 10(Özel Sayı 1: Düşükler), 75-82.
• Erkmen, S. (2020). Türkiye’de Kürtaj, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ertan, S. (2020). Attitudes of Women’s NGO Members towards Women’s Representation in Turkey, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi , 15(25), 3138-3166 .
• Eryılmaz, S. (2020).Toplumsal Cinsiyet Rolü ve Kadın Sağlığı, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 5-13.
• Gözükara, F. ve Eroğlu, K. (2011). Sezaryen Doğum Artışını Önlemenin Bir Yolu: “Bir Kez Sezaryen Hep Sezaryen” Yaklaşımı Yerine Sezaryen Sonrası Vajinal Doğum ve Hemşirenin Rolleri, Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 18(2), 89-100.
• Gürel S.A., Gürel H., Balcan E. (2006). Doğum öncesi bakım esnasında gebelik, doğum ve doğum sonrası döneme ilişkin bilgi edinme durumu. Perinatoloji Dergisi, 14(2): 90-95.
• İlçioğlu, K. Keser, K. ve Çınar, N. (2017). Ülkemizde Kadın Sağlığı ve Etkileyen Faktörler, J Hum Rhythm, 3(3), 112-119. İlgün, G. ve Şahin, B. (2016). Aile Hekimliği Çalışanlarının Aile Hekimliği Uygulaması Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(2), 115-130.
• Karabel, M., Demirbaş, M.P. ve İnci, M. B. (2017). Türkiye’de ve Dünya’da Değişen Sezaryen Sıklığı ve Olası Nedenleri, Sakarya Tıp Dergisi, 7(4):158-163.
• Karaömerlioğlu, A. (2012). Türkiye'de Kürtajın Kısa Tarihi, Bianet, https://bianet.org/yazi/turkiye-de-kurtajin-kisa-tarihi-139903 Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
• Kubilay, Ç. (2014). İslami Muhafazakâr Kadın Yazarların Perspektifinden Kürtaj Tartışması: Eleştirel Bir Değerlendirme, Alternatif Politika, 6(3): 387-421.
• Kurnaz, M. A., Can, H., Atsız Sezik, H., Çakır, Y.T., Tuna, M., ve Ay, Z. (2015). Aile hekimleri gebeleri ne kadar ve nasıl izliyor?, Türk Aile Hekimliği Dergisi, 19(4), 187-195.
• Minkenberg, M. (2002). Religion and Public Policy: Institutional, Cultural, and Political Impact on the Shaping of Abortion Policies in Western Democracies, Comparative Political Studies, 35(2), 221-247.
• O’Neil, M.L., Aldanmaz, B., Quilles, R.M.Q, ve Kılınç, F.R. (2016). Yasal Ancak Ulaşılabilir Değil: Türkiye’deki Devlet Hastanelerinde Kürtaj Hizmetleri, Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Merkezi.
• Ortaylı, N. ve Çağatay, L. (2012). Bir bütünün parçaları: Gebelikten korunma ve isteyerek düşük, Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 10 (Özel Sayı 1: Düşükler), 61-74.
• Sabancılar-Eren, S. (2021). Toplumsal cinsiyet, kadın bedeni ve kürtaj hakkı üzerine bir değerlendirme, Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 3(2): 89-101.
• Sayar, T. ve Kılıç- Öztürk, Y. (2018). Türkiye’de Uygulanan Kürtajda Eşin Rızasını Alma Zorunluluğu ve Amerikan Yargısından bir Örnek: Planned Parenthood of Southern Pennsylvania V. Casey Kararı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20(1), 321-349.
• Soysal, A., Kıraç, R. ve Alu, A. (2016). Türkiye’de Aile Hekimliği Sistemi ve Diyarbakır Halkının Aile Hekimliği Sistemine Olan Memnuniyet Ölçüleri, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), 76-88. T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2018; https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/36134,siy2018trpdf.pdf?0 Erişim tarihi 7 Mayıs 2023.
• T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2021; https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/45316,siy2021-turkcepdf.pdf?0 Erişim tarihi 7 Mayıs 2023 Türk Ceza Kanunu, Md. 99/6, 2004. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf Erişim tarihi 7 Ocak 2023.
• Weisman, C.S. (1997). Changing Definitions of Women's Health: Implications for Health Care and Policy, Maternal and Child Health Journal, 1(3), 179-189.
• WHO (2015). Department of Reproductive Health and Research, Sezaryen Doğum Hızları ile ilgili DSÖ Açıklaması, World Health Organization 2015 WHO/RHR/15.02, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/161442/11/WHO_RHR_15.02_tur.pdf?ua=1 Erişim tarihi 5 Ocak 2022.
• Yaman, S. (2017). Libertarian understanding of abortion and its critics, In Acer, Y., Koval I., Icbay, M.A., Arslan, H. (Eds.) Recent Developments in Social Sciences: Political Sciences and International Relations (pp. 147-154), Polonya: E-BWN.
• Zuhur, S. (2005). Gender, Sexuality and the Criminal Laws in the Middle East and North Africa: A Comparative Study. Women for Women’s Human Rights (WWHR)- New Ways. 827 Sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Kanun. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2827.pdf Erişim tarihi 17 Ocak, 2023.