Mekân ve Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Konya Kadınlar Pazarının Dönüşümü

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 161 - 182, 31.05.2024

Merve Atmaca Çetinkaya , Ozlem Tekdemir Dokeroglu

https://doi.org/10.33708/ktc.1399653

Öz

Yerel yaşam ve ticaret kültürün önemli bir parçası olan Konya Kadınlar Pazarı üzerine güncel bir bakış açısı oluşturabilme amacıyla yola çıkan bu araştırma, belirli bir alanda varlığından haberdar olunan, kentinin sosyokültürel yapısıyla birlikte farklılaşan bu yapının, mekân ve toplumsal cinsiyet bağlamındaki dönüşüm ve değişimini odağına alır. Araştırma ayrıca 120 yıla yakın süredir yaşayan bir çarşı geleneğinin toplumsal cinsiyet açısından, kadın esnaf olgusu odağında nasıl değiştiğini ve çarşının yer aldığı mekânın çevresel dönüşümünü incelemeye odaklanır. Araştırmanın konusu olan Kadınlar Pazarı, Konya gibi medeniyet geçmişi zengin bir şehir için mekân olarak eski sayılmasa da simgesel özellikler taşıyan bir yapı olması, çarşı yapılanması için bir merkez oluşturması ve toplumsal cinsiyet kavramı üzerine bir örneklem sunabilmesi açısından önemlidir. Bu bağlamda araştırma, bu konuda farklı disiplinlerde yapılmış araştırmalardan da referanslar alarak konuyu yeniden gündeme taşıma ve mekânın bugünkü durumu ile ilgili bir farkındalık oluşturabilmeyi de başka bir amaç olarak benimser. Çalışmanın yöntemini literatür taraması, saha araştırması ve gözlem oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

çarşı, Kadınlar Pazarı, toplumsal cinsiyet, Konya

Teşekkür

Konya Kadınlar Pazarı esnafına teşekkür ederiz.

Transformation of Konya Kadınlar Pazarı in The Context of Space and Gender

Öz

This research, which sets out to create an up-to-date perspective on Konya Women's Bazaar, an important part of local life and commercial culture, focuses on the transformation and change of this structure, which is known to exist in a certain area and differentiates with the sociocultural structure of its city, in the context of space and gender. The research also focuses on how a bazaar tradition that has been living for more than 120 years has changed in terms of gender, with a focus on the phenomenon of women shopkeepers, and the environmental transformation of the space where the bazaar is located. The Women's Market, which is the subject of the research, is important for a city like Konya with a rich history of civilization, even though it is not considered old in terms of location, as it is a building with symbolic features, constitutes a center for the bazaar structuring and can provide a sample on the concept of gender. In this context, the research adopts as another aim to bring the issue back to the agenda and to raise awareness about the current state of the space by taking references from research conducted in different disciplines on this subject. The method of the study consists of literature review, field research and observation.

Anahtar Kelimeler

bazaar, Kadınlar Pazarı, gender, Konya

Kaynakça

• Aköz, A. (2015). Konya'nın Kırkları Serisi 05 "Konya'nın Çarşı ve Pazarı". Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Aktaş, G. (2017). Kadın Açısından Kente İlişkin Mekan Pratikleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (27), 136 - 149.
• Aktaş, N., Aydın, D., & Uçgun, D. (2018). Konya Kadınlar Pazarının Gastronomi ve Mimari Özellikleri Üzerine Nitel Bir Çalışma. VI. Uluslararası KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyumu Bildiri Kitabı, (s. 1141-1148). Konya.
• Akurgal, E. (2002). Anadolu Kültür Tarihi 13.Basım. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Arslan, R. (2023). Osmanlı’dan Günümüze Uzanan Pazar: Bartın Kadınlar Pazarı (Galla Bazarı). Bulletin of Economic Theory and Analysis, 8(1), s. 43-66.
• Baş, A., & Bozkurt, T. (2003). Konya Bedesteni. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(10), s. 507-529.
• Cönk, E., Çiçek, H., Öztürk, N., & Uyar, Y. (2022). Şehir Markalaşmasında Çarşıların Rolü: Afyonkarahisar “Uzun Çarşı” Örneği. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 4(2), s. 63-71.
• Çevrimli, S., & Haştemoğlu, H. (2020). Geleneksel Osmanlı Çarşısı Örneği, Isparta Üzüm Pazarı. History Studies, 12(1), s. 125-145.
• Cumur, Ş. (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Kadın ve Mekan. Konya Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı.
• Eray, S. ve Kutlu, İ. (2021). Anadolu'da Selçuklu ve Osmanlı Kent Yapısında Çarşının Konumu ve Mekansal Kurgusu Üzerine Bir İrdeleme. Kent Kültürü ve Yönetimi Dergisi, 14(2), s. 506-517.
• Gedikçi Öndoğan, A. (2016). Tarihi Çarşılarda Tüketim Ritüelleri: Konya Bedesteni. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), s. 5-19.
• Gençoğlu, A. (2021). Kayseri Çarşılarının Sosyoekonomik Yapısı Ve Esnafların Beklenti Analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(79), s. 1465-1483.
• Güngördü, Z. (2020). Kent Kimliğinin Değişim Sürecini Geleneksel Çarşılar Üzerinden Düşünmek: Antakya-Uzun Çarşı Örneği. Eskiz: Şehir ve Bölge Planlama Dergisi, 2(1), s. 1-23.
• Hatipoğlu Şahin, B. ve Dağ Gürcan, A. (2021). 1923 Yılından Günümüze Apartman Tipi Konutlardaki Yatak Odası Gelişimi: Konya Örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(5), s.1909-1926.
• Henden Şolt, H. (20218). Kentsel Kalkınmada Kadınlar Ve Toplumsal Cinsiyet. International Journal of Social And Humanities Sciences, 2(2), 11-26.
• Karpuz, H., Ürekli, B., & Doğan, M. (2023). Konya'nın Kırkları Serisi 12 "Konya'nın Kırk Son Dönem Şehir İçi Hanı". Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kaypak, Ş. (2014). Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısından Kente Bakmak. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 344-357
• Kejanlı, D. T. (2010). Anadolu’da Selçuklu Ve Osmanlı Dönemlerinde Kent Sistemi, Kale Ve Merkez-Çarşı Gelişimi. Social Sciences, 5(3), s. 287 - 302.
• Konya Kent Rehberi. (2023). https://kentrehberi.konya.bel.tr/#/rehber/. adresinden alındı Kulak, H. (2023). Kamusal Alan-Özel Alan Ayrımı ve Habermas’ın Kamusal Alan Düşüncesi. HABITUS Journal of Sociology(4), 115-144.
• Lefebvre, H. (2012). Gündelik Hayatın Eleştiri 1. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Lefkowitz, M., & Fant, M. (2005). Women's Life in Greece and Rome : A Source Book in Translation. Baltimore: Johns Hopkins University Press; 3rd edition.
• Nişanyan Sözlük. (2023). https://www.nisanyansozluk.com/kelime/%C3%A7ar%C5%9F%C4%B1.
• Noraslı, M. ve Akçaova, A. (2023). Eğitim Mekânları Girişinde Kurumsal Kimliğin Etkisi. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 11(1), s. 2554 - 2558.
• Noyan Yalman, İ., & Özdemir, Ş. (2022). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kalkınma. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Sosyal İnovasyon Ajansı. (2022). Konya Çarşıları Soyokültürel Hayat Araştırmaları. Konya: Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
• Şahinalp, M., & Günal, V. (2012). Osmanlı Şehircilik Kültüründe Çarşı Sisteminin Lokasyon ve Çarşı İçi Kademelenme Yönünden Mekânsal Analizi. Milli Folklor, 24(93), s. 149-168.
• Şahinalp, M., & Günal, V. (2016). Osmanlı Dönemi Anadolu Şehirleri Çarşı Sisteminin Fonksiyonel Analizi. Turkish Studies, 11(8), s. 335-360.
• Tarım Tv. (2014). https://www.tarimtv.gov.tr/tr/video-detay/kadnlar-pazarnn-son-kadn-4206. TDK. (2023). https://sozluk.gov.tr.
• TDK. (2024). https://www.tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2022/05/%C3%82dem-Terzi-_-ECHO-CHAMBER-KAVRAMI-_-5-.pdf.
• Tosun, M., & Hiçdurmaz, Z. (2022). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadınların Kent Hakkı Üzerine Bir Değerlendirme. İdealkent Kent Araştırmaları Dergisi, 13(37), 2152-2174.
• Tunçay, M. (1986). İkinci Dünya Savaşı'nın Başlarında (1939-1941) Türk Ordusu. Tarih ve Toplum, 6(35), 34-41.
• Uysal, M. (2010). Tarihsel Süreçte Geleneksel Konya Çarşısı için Bir Mekansal Analiz. Milli Folklor, 22(86), s. 149-162.
• Uysal, M. (2010). Tarihsel Süreçte Geleneksel Konya Çarşısı İçin Bir Mekansal Analiz. Milli Folklor Dergisi, 11(86), s. 149 - 162. Üçler, Y. T., Koraş, M., & Güçlü, Y. (2016). Bölgesel Kalkınmada Sosyal Sermayenin Rolü: Konya Bedesten Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergis(35), 285-299.
• Yalçınkaya, Ş. (2015). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Mekansal Davranış: Yurt Odaları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37), 639-349.
• Yavuz, A., & Tarhan, A. (2022). Tarihi Çarşılardaki Tüketim Ritüelleri: Eski ve Yeni İşleyişin Sentezi. Erciyes İletişim Dergisi, 9(2), 979-1003.
• Yeşilbaş, E. (2018). Mardin Çarşılarının Tarihî Ve Mimarî Özelliklerine Dair Tespitler. 27(1), s. 97-117.