Rüşt Değil Yaş Meselesi: Erken Yaşta Evlilikler ve Üreme Sağlığı Sorunları

Yıl 2023, , 162 - 173, 13.12.2023

Mukaddes Aktoprak , Sidar Gül

https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1257474

Öz

Çocuk gelin, çocuk damat diğer adıyla erken yaşta evlilikler; gelişmemiş ya da gelişmekte olan ülkelerde süregelen ataerkil ve geleneksel toplum yapısının bir ürünüdür. 18 yaşın altında henüz psikolojik ve fiziksel gelişimi tamamlanmayan bireyler toplum ve aile büyüklerinin kararlarıyla hazır olmadıkları sorumlulukların altına girmektedir. Eğitim durumu, sosyoekonomik durum, yasal boşluklar ve kültür gibi faktörler erken yaş evliliklerine zemin hazırlamaktadır. Şiddet, istismar, kontraseptif yöntemlere ulaşamama, istenmeyen gebelikler ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma açısından erken yaşta evlenen çocuklar daha büyük risk altındadır. Bu derleme çalışması; erken yaşta görülen evliliklerin kız ve erkek çocukları açısından nedenlerinin ve sakıncalarının araştırılması, her iki cinsiyet açısından yarattığı üreme sağlığı sorunlarının değerlendirilip, çözüm önerilerinin literatür doğrultusunda sunulması amacıyla yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evlilik, çocuk damat, çocuk gelin, üreme sağlığı sorunları

A Matter of Age, Not Puberty: Early Marriages and Reproductive Health Problems

Öz

Child bride, child groom, also known as early marriages; it is a product of the patriarchal and traditional society structure that continues in underdeveloped or developing countries. Individuals under the age of 18, whose psychological and physical development has not yet been completed, are under the responsibilities that they are not ready for with the decisions of the society and family elders. Factors such as educational status, socioeconomic status, legal gaps, and culture pave the way for early marriages. Children who marry at an early age are at greater risk for violence, abuse, inability to access contraceptive methods, unwanted pregnancies, and sexually transmitted diseases. The aim of this review study was to investigate the causes and drawbacks of early marriages for girls and boys, to evaluate the reproductive health problems caused by both genders, and to present solution proposals in line with the literature.

Anahtar Kelimeler

Marriage, child groom, child bride

Kaynakça

• Adedokun, O., Adeyemi, O., & Dauda, C. (2016). Child marriage and maternal health risks among young mothers in in Gombi, Adamawa State, Nigeria: implications for mortality, entitlements and freedoms. African Health Sciences 16(4), 986-999. http://doi.org/10.4314/ahs.v16i4.15
• Ahmed, S., Choi, Y., Rimon, J.G., Alzouma, S., Gichangi, P., Guiella, G., Kayembe, P., Kibira, S.P., Makumbi, F., OlaOlorun, F., Omoluabi, E., Otupiri, E., Oumarou, S., Seme, A., Shiferaw, S., Anglewicz, P., Radloff, S., & Tsui, A. (2019). Trends in contraceptive prevalence rates in sub-Saharan Africa since the 2012 london summit on family planning: Results from repeated cross-sectional surveys. The Lancet Global Health, 7(7), 904-911. http://doi.org/10.1016/S2214-109X(19)30200-1
• Aktepe, E., & Atay, İ.M. (2017). Çocuk evlilikleri ve psikososyal sonuçları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 410-420. http://doi.org/10.18863/pgy.310791
• Aslan, B. (2019). Psikoloji penceresinden erken yaşta evlendirilen kız çocukları. Türk Psikoloji Yazıları, 22(43), 43- 55. http://doi.org/10.31828/tpy1301996120180525m000004
• Aslan Cevheroğlu, B. & Kışlak, Ş. (2022). Erken Evlilik Yapan Kadınların Evli Kadın Rolünü Deneyimleme Sürecine İlişkin Nitel Bir Araştırma. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 9(1), 207-233. http://doi.org/10.31682/ayna.910951
• Barai, B., Rezaei, M., Nadrian, H., & Matlabi, H. (2023). What socio-cultural factors encourage child marriage in Sanandaj, Iran? a qualitative study. Child & Youth Services, 1-22. http://doi.org/10.1080/0145935X.2023.2167708
• Bartels, S.A., Michael, S., & Bunting, A. (2021). Child marriage among Syrian refugees in Lebanon: at the gendered intersection of poverty, immigration, and safety. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 19(4), 472-487. http://doi.org/10.1080/15562948.2020.1839619
• Batyra, E., & Pesando, L.M. (2021). Trends in child marriage and new evidence on the selective impact of changes in age-at-marriage laws on early marriage. SSM- Population Health, 14, 2352-8273. http://doi.org/10.1016/j.ssmph.2021.100811
• Bebitova, G., & Emül, T.G. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin erken yaş evliliklere ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi, 2(1), 12-24. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ssd/issue/62011/867843
• Bellés-Obrero, C., & Lombardi, M. (2023). Will you marry me, later? Age-of-marriage laws and child marriage in Mexico. Journal of Human Resources, 58(1), 221-259. http://doi.org/10.3368/jhr.58.3.1219-10621R2
• Boran, P., Gökçay, G., Devecioğlu, E., & Eren, T. (2015). Çocuk gelinler. Marmara Medical Journal, 26 (2), 58-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/marumj/issue/432/3207
• Çelebi, M., & Piyal, B. (2022). Çocuk yaşta erken ve zorla yapılan evlilikler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 16 (3), 632-638. http://doi.org/10.21763/tjfmpc.1097766
• Çelik, M., & Karasu, F. (2022). Türk ve Suriyeli kadınlarda erken evlilikler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33 (3), 799-810. http://doi.org/10.33417/tsh.942915
• De Groot, R., Kuunyem, M. Y., & Palermo, T. (2018). Child marriage and associated outcomes in northern Ghana: a cross-sectional study. BMC Public Health, 18(1), 1-12. http://doi.org/10.1186/s12889-018-5166-6
• Dönmez, A., & Karaçam, Z. (2019). Adölesan dönemde evlenen kadınların üreme sağlığı davranışları: bir karma yöntem çalışması. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019. http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11607/3542?show=full
• Efevbera, Y., Bhabha, J., Farmer, P.E., & Fink, G. (2017). Girl child marriage as a risk factor for early childhood development and stunting. Soc Sci Med, 185, 91-101. http://doi.org/10.1016/j.socscimed.2017.05.027.
• Eyüboğlu, D., & Eyüboğlu, M. (2018). Küçük yaşta evlendirilmek istenen çocuklarda psikiyatrik bozukluklar ve sosyodemografik özellikler. Klinik Psikiyatri Dergisi, 21(2), 122-129. http://doi.org/10.5505/kpd.2018.46320
• Gastón, C.M., Misunas C., & Cappa C. (2019). Child marriage among boys: a global overview of available data. Vulnerable Children and Youth Studies, 14(3), 219-228. http://doi.org/10.1080/17450128.2019.1566584
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019). 2018 Türkiye nüfus ve sağlık araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
• Kohno, A., Techasrivichien, T., Suguimoto, S.P., Dahlui, M., Nik Farid, N.D., Nakayama, T. (2020). Investigation of the key factors that influence the girls to enter into child marriage: A meta-synthesis of qualitative evidence. PLoS One, 15(7), e0235959. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0235959
• Li, C.H., Kolk, M., Yang, W.S., & Chuang, Y.C. (2020). Uxorilocal marriage as a strategy for heirship in a patrilineal society: evidence from household registers in early 20th-century Taiwan. The History of the Family, 25(1), 22-45. http://doi.org/10.1080/1081602X.2019.1641131
• McGavock, T. (2021). Here waits the bride? The effect of Ethiopia's child marriage law. Journal of Development Economics, 149, 0304-3878. http://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2020.102580. 58
• Mukherjee, A., & Sekher, T. V. (2017). “Do only girls suffer? We too!”: Early marriage repercussions on boys in rural India. Economic and Political Weekly, 52(1), 75–82. https://www.researchgate.net/publication/316876612_'Do_Only_Girls_Suffer_We_Too'_Early_Marriage_Repercussions_on_Boys_in_Rural_India Polyakova, M. (2018). Child marriage and female educational attainment: A complex relationship. Atlantic Economic Journal, 46(4), 475-476. http://doi.org/ 10.1007/s11293-018-9598-2
• Raj, A., Salazar, M., Jackson, E. C., Wyss, N., McClendon, K. A., Khanna, A., Belayneh, Y., & McDougal, L. (2019). Students and brides: a qualitative analysis of the relationship between girls’ education and early marriage in Ethiopia and India. BMC public health, 19(1), 1-20. http://doi.org/10.1186/s12889-018-6340-6
• Susilo, S., Istiawati, N. F., Aliman, M., & Alghani, M. Z. (2021). Investigation of early marriage: A phenomenology study in the Society of Bawean Island, Indonesia. Journal of Population and Social Studies, 29, 544-562. http://doi.org/10.25133/JPSSv292021.034
• Tessema, Z.T. (2020). Spatial distribution and associated factors’ of early marriage among reproductive age women in Ethiopia: a secondary data analysis of Ethiopian Demographic and Health Survey 2016. BMC Women's Health, 20(268), 1472-6874. http://doi.org/ 10.1186/s12905-020-011035
• Tuğrul, Y.G. (2018). Erken yaşta evlendirilen kadınların evlilik süreçleri, deneyimleri ve sonraki yaşamları üzerine nitel bir çalışma. Sosyoloji Notları, 2 (1), 2-38. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosnot/issue/37831/423671 Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Türkiye aile yapısı araştırması. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Aile-Yapisi-Arastirmasi-2021-45813, Erişim Tarihi: 21.02.2023
• United Nations Population Fund. (2019). Contraception for adolescents and youth. Erişim adresi: https://www.unfpa.org/resources/contraception-adolescents-and-youth?utm_source=google&utm_medium=cpc&utm_campaign=DSA&utm_adgroup=General&gclid=Cj0KCQiA3eGfBhCeARIsACpJNU_tGc9W88A3D-9RylTDl60He0K88UaMc154obhnXsHuIiQwoPgNIScaAhevEALw_wcB, Erişim tarihi: 20.02.2023
• United Nations Population Fund. (2020). Çocuk yaşta, erken ve zorla evliliklerin sağlık riskleri ve sonuçlarına çok sektörlü yaklaşım. Erişim adresi: https://turkiye.unfpa.org/sites/default/files/pubpdf/unfpa_cyeze_sagliksonuclariraporu_turkce.pdf, Erişim tarihi: 18.02.2023
• The United Nations Children's Fund (UNICEF). (2022). Child marriage. Erişim adresi: https://data.unicef.org/topic/child-protection/child-marriage/, Erişim tarihi: 10.02.2023
• Yüksel, H. & Yüksel, M. (2014). Çocuk ihmali ve istismarı bağlamında Türkiye’de çocuk gelinler gerçeği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 1-24.
• Zeren, F., & Gürsoy, E. (2020). Erken evliliklere neden olan faktörler, tutum ve kadın sağlığı üzerine etkisi. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci.12(1), 124-32. http://doi.org/10.5336/nurses.2019-7035.