Kadın Hemşirelik Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rolü Stresi İle Kürtaja Yönelik Damgalayıcı Tutum ve İnançlarının İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 82 - 95, 30.04.2025

Elif Keten Edis , Cansever Bektaş

https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1625329

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı kadın hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolü stresi ile kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, davranış ve inançlarını incelemektir.
Yöntem: Tanımlayıcı, kesitsel tipteki bu çalışma 230 kadın hemşirelik öğrencisi ile yürütülmüştür. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Kadın Toplumsal Cinsiyet Rolü Stresi Ölçeği ve Kürtaja Yönelik Damgalayıcı Tutum, İnanç ve Davranışlar Ölçeği kullanılmıştır. Veriler Mann-Whitney U test, Kruskall Wallis-H testi ve Spearman korelasyon ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Öğrencilerin toplumsal cinsiyet rolü stresi ölçeği puan ortalamaları 81,98±21,07, kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, inanç ve davranışlar ölçeği puan ortalamaları 29,89±10,88 bulunmuştur. Toplumsal cinsiyet rolü stresi ile kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, inanç ve davranışlar ölçeği toplam ve alt boyut puan ortalamaları arasında düşük düzeyde negatif yönlü ilişki saptanmıştır. Toplumsal cinsiyet rolü stresi ve kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, davranış ve inançlar, öğrencilerin sınıf düzeyi, doğum/kadın sağlığı ve hastalıkları dersi alma durumu ve toplumsal cinsiyet ve cinsel sağlık konularında ders/bilgi alma durumuna göre farklılık göstermektedir. Ayrıca ailesiyle birlikte yaşadığı yer kasaba/köy olan öğrencilerde kürtaja yönelik damgalayıcı tutum ve inançlar daha yüksek, aile planlaması konusunda ders/bilgi alan öğrencilerde ise daha düşük bulunmuştur (p<0,05).
Sonuç: Araştırma sonuçları kadın hemşirelik öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rolü stresinin yüksek, kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, davranış ve inançların düşük düzeyde olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet rolü , Damgalama , Hemşirelik öğrencisi , Kürtaj , Tutum

Examining Female Nursing Students’ Gender Role Stress and Stigmatizing Attitudes and Beliefs Towards Abortion

Öz

Objective: The purpose of this study was to examine the gender role stress and stigmatizing attitudes, actions and beliefs toward abortion of female nursing students.
Methods: This descriptive, cross-sectional study was conducted with 230 female nursing students. Individual Information Form, Feminine Gender Role Stress Scale, and Stigmatizing Attitudes, Beliefs and Actions Scale towards Abortion were used to collect data. Data were analyzed using the Mann-Whitney U test, Kruskall Wallis-H test, and Spearman correlation.
Results: The mean score of the students on the gender role stress scale was 81.98±21.07, and the mean score of the stigmatizing attitudes, beliefs, and actions towards abortion scale was 29.89±10.88. A low-level, negative correlation was found between mean scores of gender role stress and the stigmatizing attitudes, beliefs, and actions towards abortion scale total and sub-dimension. Gender role stress and stigmatizing attitudes, actions, and beliefs towards abortion differ according to students' grade level, whether they have taken a course on obstetrics/women's health and diseases, and whether they have taken a course/information on gender and sexual health. In addition, stigmatizing attitudes and beliefs about abortion were found to be higher among students who lived in towns/villages with their families and lower among students who received courses/information on family planning (p<0.05).
Conclusion: The research results showed that gender role stress was high and stigmatizing attitudes, actions, and beliefs towards abortion were low among female nursing students.

Anahtar Kelimeler

Gender role , Stigma , Nursing student , Abortion , Attitude

Kaynakça

• Adair, L., Lozano, N., & Ferenczi, N. (2024). Abortion attitudes across cultural contexts: Exploring the role of gender inequality, abortion policy, and individual values. International Perspectives in Psychology: Research, Practice, Consultation, 13(3), 138-152. https://doi.org/10.1027/2157-3891/a000101
• Akbulut, Ş., & Kılıçlı, A. (2022). Stigmatizing attitudes, beliefs, and actions of women towards abortion in rural regions with high fertility. Electronic Journal of General Medicine, 19(6), em401. https://www.ejgm.co.uk/volume-19/issue-6
• Arroyave, F. A. B., & Gutiérrez, P. A. M. (2018). A systematic bibliographical review: Barriers and facilitators for access to legal abortion in low and middle income countries. Open Journal of Preventive Medicine, 8(05), 147-168. http://doi.org/10.4236/ojpm.2018.85015
• Atreya, A., Adhikari, K., Nepal, S., Bhusal, M., Menezes, R. G., Shrestha, D. B., & Shrestha, D. (2024). Striving toward safe abortion services in Nepal: A review of barriers and facilitators. Health Science Reports, 7(2), e1877. https://doi.org/10.1002/hsr2.1877
• Ayraler, A. (2023). A cross-sectional study from Turkey regarding stigmatizing attitudes and behaviors towards abortion. Samsun Medical Journal, 1(1), 1-7. https://dergipark.org.tr/en/pub/smjournal/issue/85131/1501275
• Bozkurt, Ö. D., Işık, G., & Gün, S. (2021). Hemşirelik ve iletişim fakültesi öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolü tutumları ve stresleri. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(3), 139-147. https://dergipark.org.tr/en/pub/ikcusbfd/issue/65176/950370
• DSÖ. (2022). Abortion care guideline. Geneva: World Health Organization. Licence: CC BY- NC-SA 3.0 IGO. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/349316/9789240039483 eng.pdf?sequence=1
• DSÖ. (2024). Abortion. World Health Organization. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/abortion Erişim tarihi: 15.01.2025
• Dündar, T., & İşbay, B. (2024). Genç kadınlarda toplumsal cinsiyet rolü stresinin cinsel sağlık ve üreme sağlığında damgalama ile ilişkisi: Kesitsel bir araştırma. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 67-73. http://doi.org/10.5336/healthsci.2023-99229
• Edis, E. K., & Bektaş, C. (2024). Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile cinsel yönelim mitleri arasındaki ilişki. Göbeklitepe Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(16), 10-19. http://doi.org/10.5281/zenodo.13894228
• Güner, Ö., & Öztürk, R. (2021). Kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, inanç ve davranışlar ölçeği’nin Türkçe geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. International Anatolia Academic Online Journal Health Sciences, 7(1), 65-80. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iaaojh/issue/57725/895428
• Hanschmidt, F., Linde, K., Hilbert, A., Riedel‐Heller, S. G., & Kersting, A. (2016). Abortion stigma: A systematic review. Perspectives on Sexual and Reproductive Health, 48(4), 169-177. https://doi.org/10.1363/48e8516
• Kılınç, N. Ö., & Türkoğlu, N. (2023). Hemşirelik öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algılarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 5(1), 10-15. https://doi.org/10.5152/atakad.2023.22020
• Koç, M., Avcı, Ö. H., & Bayar, Ö. (2017). Kadın toplumsal cinsiyet rolü stresi ölçeği’nin (KTCRSÖ) geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 284-297. https://doi.org/10.21764/efd.64170
• Loll, D., & Hall, K. S. (2019). Differences in abortion attitudes by policy context and between men and women in the World Values Survey. Women & Health, 59(5), 465-480. https://doi.org/10.1080/03630242.2018.1508539
• Makleff, S., Wilkins, R., Wachsmann, H., Gupta, D., Wachira, M., Bunde, W., . . . Baum, S. E. (2019). Exploring stigma and social norms in women’s abortion experiences and their expectations of care. Sexual and Reproductive Health Matters, 27(3), 50-64. https://doi.org/10.1080/26410397.2019.1661753
• Shellenberg, K. M., Hessini, L., & Levandowski, B. A. (2014). Developing a scale to measure stigmatizing attitudes and beliefs about women who have abortions: Results from Ghana and Zambia. Women & Health, 54(7), 599-616. https://doi.org/10.1080/03630242.2014.919982
• Tuğrul, Y. G. (2019). Toplumsal cinsiyet bağlamında kadınların annelik deneyimleri üzerine bir saha çalışması. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi(3), 71-90. https://dergipark.org.tr/en/pub/jscs/issue/49688/637035
• Turan, Z., Özgen, H. N., & Koruk, F. (2023). Kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, inanç ve davranışlar: Şanlıurfa örneği. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 20(3), 637-641. http://doi.org/10.35440/hutfd.1400364
• Yıldırım, M., & Reşitoğlu, H. Ü. (2020). Özneden nesneye itilme: Kadın deneyimi olarak kürtaj. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 3(1), 102-128. https://doi.org/10.33708/ktc.735313
• Wu, T., Su, Y., Shi, X., & Zheng, Y. (2023). The association between gender role norms and abortion stigma among Chinese heterosexual adults in romantic relationships: The effect of ambivalent sexism, motherhood traditionalism, and the sexual double standard. Sexuality Research and Social Policy, 20(4), 1623-1635. https://doi.org/10.1007/s13178-023-00823-1
• Yücel, U., İşçi, İ. N., & Elvan, B. (2024). Kadın ve erkeklerin kürtaja yönelik damgalayıcı tutum, davranışları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi: Müslüman bir ülke örneği. Gevher Nesibe Tıp ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 247-260. http://doi.org/10.5281/zenodo.11374408