İşitme Kayıplı Çocuğa Sahip Ailelerin Gereksinimleri ve Aile Danışmanlığı Hizmetleri

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 276 - 285

Muhammed Pınar , Ayşenur Aykul Yağcıoğlu

https://doi.org/10.59244/ktokusbd.1517613

Öz

İşitme kayıplı çocuğa sahip aileler çocuğunun işitme kaybından olumsuz etkilenebilir ve bilgi edinme gereksinimi, psikoloik destek gereksinimi, ekonomik gereksinim, destek gereksinimi gibi çeşitli gereksinimlere ihtiyaç duyabilir. Ailelerin işitme kaybı, mevcut süreç ve hizmetler hakkında yeterli bilgiye sahip olmaması hizmetlere ulaşmasında gecikmeye neden olabilir. Bu durum işitme kayıplı çocukların erken tanı ve tedavi seçeneğinden mahrum kalmasına sebep olabilir. İşitme kayıplı çocuğa sahip ailelere, belirlenen gereksinimlere yönelik aile danışmanlığı hizmetlerine erişebilme imkanı sunulması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, işitme kaybı yaşayan ailelerin gereksinimlerini belirleyerek aile danışmanlığı hizmetlerinin oluşturulması ve uygulamasının arttırılmasının hem aile hem de işitme kayıplı çocuk için sürecin daha sağlıklı ilerleyeceğini ortaya koyarak farkındalık oluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

İşitme kaybı, pediatri, aile danışmanlığı

Kaynakça

• Akçamete, K., & Kargın, T. (1996). İşitme engelli çocuğa sahip annelerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi. 2(2), 7-24. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/159255
• Algan, T. (2016). Aile danışmanlığı uygulaması: dünü, bugünü ve yarını. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2208-2217. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/226741
• Alsancak, F., & Özkan, Y. (2024). Sağır bireylerin damgalanma deneyimleri. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 12(23), 1-18. https://doi.org/10.46218/tshd.1378444.
• Ambrose, S. E., Appenzeller, M., Mai, A. & DesJardin, J. L. (2020). Beliefs and self-efficacy of parents of young children with hearing loss. Journal Of Early Hearing Detection And İntervention, 5(1), 73–85.
• Baum, V. (1981). Counseling families of deaf children. JADARA, 15(1): 16-19. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7523736/
• Bekar, R. (2019). İşitme kayıplı çocuğu olan annelerin çocuklarına ilişkin gereksinimler ve destekler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Bekar, R., Uzuner, Y., & Çolaklıoğlu, O. (2021). İşitme kayıplı çocuğu olan annelerin çocuklarına ilişkin gereksinimler ve destekler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(1), 31-59. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.587730
• Cankuvvet Aykut, N., & Çınar, M. (2018). Erken çocuklukta işitme cihazı uygulamaları ve ebeveynler. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 414–427. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182256
• Cankuvvet, N. (2015). Çocuğu koklear implant adayı ebeveynlerin gereksinimlerine dayalı bilgilendirme programının geliştirilmesi. Doktora tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Cankuvvet, N., Doğan, M., & Gürgür, H. (2015). Koklear implant uygulamalarında ebeveyn beklentilerinin değerlendirilmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergis - Journal of Qualitative Research in Education, 3(1), 54-73.
• Cole, E., & Flexer, C. (2016). Children with hearing loss: developing listening and talking, birth to six (3.Bs.). San Diego, CA: Plural Publishing, Inc.
• Çekiç, Ş. (Ed.). (2023). Odyolojiye giriş. Nobel Akademik Yayıncılık. 178-186.
• Demirbilek, M. (2016). Aile danışmanlığı: bir uygulama örneği. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 10(2):109-120. doi: 10.5455/tjfmpc.205930
• Dikeç, G., Türk, E., Yüksel, E., Çelebi, K. & Özdemir, M. (2023). Experiences of hearing parents of children with hearing loss: a qualitative study. Children. 10(7), 1129. https://doi.org/10.3390/children10071129
• Doğan, M., Tüfekçioğlu, A. Ü., & Er, N. (2013). Normal gelişim gösteren ve işitme kayıplı çocuklarda erken müdahalenin bilişsel performanstaki rolü: çalışma belleği ve kısa süreli bellek. International Journal of Early Childhood Special Education, 5(2), 70-97. https://doi.org/10.20489/intjecse.107928 .
• Ekim, A., & Ocakçı, A. F. (2012). 8-12 yaş arası işitme engelli çocuklarda yaşam kalitesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(1), 17-23. https://doi.org/10.1501/Ashd_0000000072
• Eyalati, N., Jafari, Z., Ashayeri, H., Salehi, M., & Kamali, M. (2013). Effects of parental education level and economic status on the needs of families of hearing-ımpaired children in the aural rehabilitation program. Iranian Journal of Otorhinolaryngology. 25(70):41-48. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3846243/
• Fitzpatrick, E., Graham, I.D., Durieux-Smith,, A, Angus, D. & Coyle D. (2007). Parents' perspectives on the impact of the early diagnosis of childhood hearing loss. Int J Audiol. 46(2), 97–106 .
• Geçtan, E., & Şen Celasin, N. (2023). İşitme engelli olma durumlarına göre ergenlerin; benlik algıları, öfke ifade tarzları ve empatik beceri düzeylerinin incelenmesi. Türk Odyoloji ve İşitme Araştırmaları Dergisi, 6(2), 42-50. https://doi.org/10.1080/14992020600977770
• Genç, G. A. & Gökdoğan Ç. (Ed.). (2022). Pediatrik odyoloji. Ankara, TR: Hipokat Yayıncılık. 345-356.
• Grandpierre, V., Fitzpatrick, E. M. & Na, E. M. (2018). School-aged children with mild bilateral and unilateral hearing loss: parents’ reflections on services, experiences, and outcomes. J. Deaf. Stud. Deaf. Educ. 23, 140–147. https://doi.org/10.1093/deafed/enx049
• Jeddi, Z., Jafari, Z. & MotasadiZarandi, M. (2012). Effects of parents’ level of education and economic status on the age at cochlear ımplantation in children. Iran J Otorhinolaryngol. 24(1),7–14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3846204/
• Keten, S. (2021). İşitme kayıplı çocuklar için aile danışmanlığı hizmetleri: İşitme kayıplı çocuklarda değerlendirme tanı tedavi eğitsel yaklaşımlar (A. S. Şahlı,Ed.). Ankara, TR: Güneş Tıp Kitapevleri. 445-469.
• Kılıç, M. (2020). İşitme kayıplı çocukların dil gelişimlerinin desteklenmesine yönelik aile gereksinimlerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Koçyiğit, M., Cakabay, T., Ortekin, S. G., & Bezgin, S. Ü. (2018). Koklear implant: biyonik kulak. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 223-228. https://doi.org/10.31067/0.2018.36
• Korkut, Y. (2001). Aile danışmanlığı ve aile terapisi hizmetleri. Psikoloji Çalışmaları, 22, 111-133. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/99953
• Lesinski-Schiedat, A., Illg, A., Heermann, R., Bertram, B. & Lenarz, T. (2009). Paediatric cochlear implantation in the first and in the second year of life: A comparative study. Cochlear Implants International. 5(4), 146-159.
• Luterman, D. & Kurtzer-White, E. (1999). Identifying hearing loss: parents' needs. American Journal of Audiology, 8(1), 13-18. https://doi.org/10.1044/1059-0889(1999/006)
• Moeller, M. P., Carr, G., Seaver, L., Stredler-Brown, A., & Holzinger, D. (2013). Best practices in family-centered early intervention for children who are deaf or hard of hearing: an international consensus statement. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 18(4), 429-445. https://doi.org/10.1093/deafed/ent034
• Motti, T.F.G. & Pardo, M.B.L. (2010). Intervenção com pais de crianças deficientes auditivas: elaboração e avaliação de um programa de orientação não presencial. Rev Bras Ed Esp.16(3),447-62.
• Munoz, K., Rusk, S., Nelson, L., Preston, E., White, K.R., Barrett, T.S. & Twohig, M.P. (2016). Pediatric hearing aid management: parent-reported needs for learning support, Ear Hear 37(6), 703-709. Doi: 10.1097/AUD.0000000000000338
• Nicholson, N., Shapley, K., Martin, P., Talkington, R., & Caraway, T. (2014). Trekking to the top- Learning to listen and talk: Changes in attitude and knowledge after a family camp intervention. The Volta Review, 114(1), 57-82. Rabelo, G.R.G., & Melo, L.P.F.D. (2016). Counselling in the rehabilitating process for hearing impaired children by parents' perspective. Revista CEFAC, 18, 362-368. https://doi.org/10.1590/1982-0216201618212515
• Rhett, M., Billen J. S. & Vey M. N. (2023). A conceptual model of parenting children with disabilities. Journal of Family Studies. 29:4, 1781-1803. https://doi.org/10.1080/13229400.2022.2085617
• Sarıçiçek, S. & Güdücü, B. (2022). İşitme cihazı ı̇le koklear ı̇mplantın gelişim süreçleri. International Social Sciences Studies Journal, 8(93),151-163. doi: 10.26449/sssj.3789
• Seydel, E. H., Yıkılkan, H. & Görpelioğlu, S. (2016). Engelli çocuk yakınlarının gereksinimleri ve mevcut hak ve hizmetlerden yararlanma durumları. Smyrna Tıp Dergisi, 47-52.
• Şahlı, S., Barmak, E. & Belgin, E. (2011). Koklear implantlı çocuğa sahip olmanın aile işlevlerine etkisi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 5 (1), 19-24.
• Şan, İ., Kavruk, H., & Aykul, A. (2022). Ebeveyn görüşleriyle işitme kayıplı çocukların profili: kesitsel çalışma. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 7(4), 1149-1156. Doi: 10.5336/healthsci.2022-92611
• Turan, Z., Koca, A. & Uzuner, Y. (2019). İşitme kayıplı çocuğu olan bir annenin aile eğitimi sürecinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 93-117. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.417177
• Yücel, E., & Özkan, H. B. (2020). İşitsel rehabilitasyon. Türk Odyoloji ve İşitme Araştırmaları Dergisi, 3(1), 19-22. https://doi.org/10.34034/tjahr.23209
• Yücel, E., Derim, D. & Çelik, D. (2008). The needs of hearing impaired children’s parents who attend to auditory verbal therapy-counseling program. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 72(7), 1097–111. https://doi.org/10.1016/j.ijporl.2008.03.020