Elementary Teachers’ Opinions about Organizational Power Sources Used by School Administrators

Yıl 2009, Cilt: 60 Sayı: 60, 657 - 674, 01.01.2009

Osman Titrek Demet Zafer

Öz

The purpose of this study was to describe perceptions of elementary school teachers about sources of organizational power used by school administrators. Study group were 740 teachers from randomly selected schools at European region of Istanbul province. The Sources of Organizational Power Used by School Administrators Scale was used to collect data. Results showed that school managers were using legitimate and coercive power the most, but they were using reward power the least in primary schools. Performance of private primary schools were found to be better than those of public primary education schools from the aspect of organizational power evaluated in the dimensions of legitimate, coercive, reward, referent, and expert power. There were significant differences about coercive and reward power by education level. Furthermore, 21 year and more experienced teachers have expressed more positive perceptions in all dimensions of organizational power.

Anahtar Kelimeler

organizational power , school managers , primary schools , teachers’ perceptions.

İlkögretim Okulu Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynaklarına İlişkin Öğretmen Görüşleri

Öz

Bu arastırma, resmi ve özel ilköğretim okullarında yöneticilerin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarının düzeyini belirlemek amacıyla, -stanbul -li Avrupa yakasında görevli 740 öğretmenin görüşleri alınarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada “-lköğretim Okulu Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynakları” anketi kullanılmıstır. Veriler, grup örnekleme metoduyla -stanbul -li Avrupa Yakası'ndaki okullardan elde edilmistir. Veriler, aritmetik ortalama, standart sapma, t-test ve tek yönlü Varyans Analizi teknikleri ile analiz edilmistir. Okul yöneticilerinin en çok yasal ve zorlayıcı gücü, en düsük düzeyde ise ödül gücünü kullandıkları belirlenmistir. Arastırma boyutların ortalama puanlarına göre resmi ve özel ilkögretim okulu isgörenlerinin görüsleri arasındaki anlamlı farklara dayanarak uzmanlık, karizmatik, ödüllendirme, yasal ve zorlayıcı güç boyutlarında degerlendirilen, yöneticilerin kullandıkları örgütsel güç kaynaklarının özel okullarda resmi okullara oranla daha olumlu oldugu belirlenmistir. Egitim durumuna göre örgütsel gücün karizmatik güç ve ödüllendirme gücü boyutlarında anlamlı farkın oldugu saptanmıstır. 21 yıl ve üstü kıdeme sahip olan isgörenlerin, digerlerine göre örgütsel güç kaynaklarının tüm boyutlarında okul yöneticilerinin olumlu görüs sergiledikleri görülmüstür.

Anahtar Kelimeler

örgütsel güç kaynakları , okul yönetici , ilköğretim okulu , öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Akçay, A. (2003). Okul Müdürleri Öğretmenlerini Etkileyebiliyor Mu? Milli Eğitim Dergisi. 157, Kış 2003.
• Aşan, Ö. & Eren Miski, A. (2006). “Güç ve Politika ”, Örgütsel Davranış. Editör: Can, H. İstanbul: Arıkan Basım-Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
• Aydın, M. (1994). Eğitim Yönetimi (Kavramlar, Kuramlar,Süreçler, İlişkiler). Genişletilmiş 4. Bası.Ankara: PegemA, Yayın No:4,.
• Başaran, İ. E.. (1992). Yönetimde İnsan İlişkileri. 1.Basım.Ankara:Kadıoğlu Matbaası.
• Başaran, İ. E. (2000). Eğitim Yönetimi Nitelikli Okul. IV. Baskı, Ankara : Feryal Matbaası.
• Barut, E. (2007). Resmi ve Özel İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynaklarına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Birgi, B. (2006). “Eğitimde Yönetsel Gücün Etkili Kullanımı” http://yayim.meb. gov. tr/ yayimlar/ekim/birgi.htm. İndiriliş Tarihi: 25.12.2007.
• Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. XIII. Basım, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çakır, A. (2007). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Ve Okul Kültürü Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış YL Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, K. (2003), Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar: Uygulamalar ve Sorunlar. Editör: Elma, Cevat. & Kamile, Demir, II. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dawis,K. (1984). İşletmede İnsan Davranışı (Çev. Kemal Tosun ve diğerleri). 2. Baskı. İstanbul:İ.Ü.İşletme Fakültesi Enstitüsü Yayını.
• Deniz, M. & Çolak, M. (2008). Örgütlerde çatışmanın yönetiminde gücün kullanımı ve bir araştırma. Electronic Journal of Social Sciences. Winter-2008, 7 (23), 304-332.
• Eraslan, L. (2004). “Liderlik Olgusunun Tarihsel Evrimi, Temel Kavramlar ve Yeni Liderlik Paradigmasının Analizi”, http://yayim.meb.gov.tr/dergiler, Sayı 162, Bahar 2004, İndiriliş Tarihi: 15.02.2008.
• Erçetin,Ş.Ş. (1993). Ast-Üst İlişkileri (OkulMüdürü ve Öğretmenlerin Birbirlerini Etkilemekte Kullandıkları Güçler). Ankara:Şafak Matbaacılık Ltd.Şti.
• Fourcault, M. (1978). The History of Sexuality: An Introduction. New York: Vintage Books.
• French, J. R. P. & Raven, B. (1959). `The bases of power'. In: Cartwright, D. (Ed.) Studies in Social Power, Ann Arbor : Institute for Social Research.
• Greenberg J. & Baron, R.A. (1993). Behavior In Organizastions. A. Division of Simon&Schuster Inc. Newyork.
• Jeffrey P.(1992). Managing with Power: Politics and Influence in Organizations. Boston: Harvard Business School Pres.
• Karkın, N. (2006). Kamu ve Özel Sektör Yöneticilerinin Liderlik Davranışları: Bir Literatür Analizi Denemesi. www.iibf.erciyes.edu.tr. İndiriliş Tarihi:14.05.2007.
• Lee, V. E. & Smith, J. B. & Cioci, M. (1993). Teachers and Principals: Gender-Related Perceptions of Leadership and Power in Secondary School. Educational Evaluation and Policy Analysis, 15, (2), 153-180
• Lukes, S. (1974). Power: A Radical View, London: McMillan.
• Mc Shane, S. L. & Von Glinow, M.A. (2005). Organizational behavior: Emerging realities fort he workplace revolution. NewYork. The MacGraw Hill Companies, Inc.
• Massie, J.L. (1983). İşletme Yönetimi. (Çev.Şan Özalp ve Diğerleri). Eskişehir: Baytaş Yayıncılık..
• Peker, Ö. & Aytürk, N.(2000). Yönetim Becerileri. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Pfeffer, J. (1992).Managing with Power: Politics and Influence in Organizations [Güç Yönetimi: Örgütlerde politika ve etkileme]. Boston: Harvard Business School Press.
• Sarıtaş, M. (1991).“İlkokul Müdürlerinin Etki Sürecine İlişkinYeterlikleri”. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara:Hacettepe Üniversitesi.
• Somech, A.& Drach-Zahavy, A. (2002). Relative Power and Influence Strategy: The Effects of Agent/Target Organizational Power on Superiors’ Choices of Influence Strategies. Journal of Organizational Behaviour, 23 (5), 167-179.
• Şimşek, M. Ş.(2002). Yönetim ve Organizasyon. VII. Baskı, Konya: Günay Ofset Baskı.
• Taymaz, H.(2003). İlköğretim ve Ortaöğretim Okul Müdürleri İçin Okul Yönetimi, Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Thompson, V. (2007). Ignited: Managers Light Up Your Company and Career for More Power, More Purpose, and More Success. ABD: FT Pres. Publisher.
• Özkalp E. & Kırel Ç. (2001). Örgütsel Davranış. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim- Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı, Yayın No:149.
• Werner,I. (1993). Liderlik ve Yönetim (Çev. Vedat Üner). 1. Baskı.İstanbul: Rota Yayın Yapım Tanıtım Tic.Ltd.Şti.
• Yukl, G. & Taber T. (1983). The Effective Use of Managerial Power. American Management Associations, New York.