The Relationship between the Organizational Trust and Organizational Citizenship Behaviors of Private Education Center Teachers

Yıl 2009, Cilt: 59 Sayı: 59, 471 - 490, 01.10.2009

Kürşad Yılmaz

Öz

The aim of this study is to determine perceptions of private education center teachers concerning organizational trust and organizational citizenship behaviors. The study also attempted to determine the relationship between the organizational trust and organizational citizenship behavior. The data of the research were gathered with “Organizational Trust Scale” and “Organizational Citizenship Behavior Scale”. The sample of the research consists of 200 teachers working in private education centers at the center of the city of Kütahya. Descriptive statistics and correlation analysis were used in data analysis. According to the results, it was determined that private education center teachers had a “medium level” trust level and organizational citizenship behavior. There were no relationships between the teachers' views about organizational citizenship behavior and organizational trust, trust in colleagues, trust in shareholders, and trust in administrators.

Anahtar Kelimeler

organizational trust , organizational citizenship behaviors , private education

Özel Dershane Öğretmenlerinin Örgütsel Güven Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki

Öz

Bu çalısmanın amacı özel dershane ögretmenlerinin örgütsel güven ve örgütsel vatandaslık davranısları ile ilgili görüslerini ve bu görüsler arasında iliski olup olmadıgını belirlemektir. Tarama modelindeki arastırmanın verileri “Örgütsel Güven Ölçegi” ve “Örgütsel Vatandaslık Davranısları Ölçegi” ile toplanmıstır. Arastırmanın örneklemi Kütahya il merkezindeki özel dershanelerde çalısan 200 ögretmenden olusmaktadır. Arastırmada betimsel analizler ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıstır. Elde edilen bulgulara göre özel dershane ögretmenleri orta düzeyde bir güven duygusuna ve örgütsel vatandaslık davranısına sahiptir. Ögretmenlerin örgütsel güven, meslektaslara güven, paydaslara güven ve yöneticiye güven hakkındaki görüsleri ile örgütsel vatandaslık davranısları arasında anlamlı bir iliski yoktur.

Anahtar Kelimeler

örgütsel güven , örgütsel vatandaşlık davranışları , özel dershane

Kaynakça

• Arnold, K. A., Barling, J. & Kelloway, E. K. (2001). Transformational leadership or the iron cage: which predicts trust, commitment and team efficacy. Leadership and Organization Development Journal, 22 (7), 315–320.
• Asunakutlu, T. (2007). Güven, kültür ve örgütsel yansımaları. İçinde, R. Erdem ve C. Ş. Çukur (Ed). Kültürel bağlamda yönetsel-örgütsel davranış (ss. 231–265). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Ay, Ü. (2008). Dershanelerde ve devlet okullarında çalışan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerini anlamaya ilişkin bir araştırma. Bayan Eğitimcilerin Sosyal Hakları Sempozyumu. 12–13 Ocak 2008. Ankara.
• Bateman, T. S. & Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and good soldier: the relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26 (4), 587–595.
• Borman, W. C. (2004). The concept of organizational citizenship. Current Directions in Psychological Science, 13 (6), 238–241.
• Brockner, J., Siegel, P.A., Daly, J., Tyler, T. & Martin, C. (1997). When trust matters: The moderating effect of outcome favorability. Administrative Science Quarterly, 42 (3), 558–583.
• Bryk, A. S. & Schneider, B. (1996). Trust in schools: A core resource for improvement. New York: Russell Sage Foundation.
• Büyükdere, B. ve Solmuş, T. (2006). İş ve özel yaşamda kişilerarası güven. http://www.isguc.org/?avc=arc_view.php&ex=271&pg=m. İndirme Tarihi: 10.03.2007.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cohen, A. & Vigoda, E. (2000). Do good citizens make good organizational citizens? an empirical examination of the relationship between general citizenship behavior in Israel. Administration and Society, 32 (5), 596–625.
• Cooper, R. ve Sawaf, A. (1997). Liderlikte duygusal zekâ. (Çev: Z. Ayman ve B. Sancar). İstanbul: Sistem Yayınları.
• Çağlayan, H. (2008). Muz kabuğu piyasasında dershane öğretmenleri-odak grup görüşmesi. Bayan Eğitimcilerin Sosyal Hakları Sempozyumu. 12–13 Ocak 2008. Ankara.
• Çokluk-Bökeoğlu, Ö. ve Yılmaz, K. (2008). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 14 (54), 211–233.
• Deluga, R. J. (1995). The relation between trust in the supervisor and subordinate organizational citizenship behavior. Military Psychology, 7 (1), 1–16.
• Demircan, N. ve Ceylan, A. (2003). Örgütsel güven kavramı: nedenleri ve sonuçlar. Yönetim ve Ekonomi, 10 (2), 139–150.
• DiPaola, M. F., Tarter, C. J. & Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in schools: The OCB Scale. In W. K. Hoy & C. Miskel (Eds.). Educational leadership and reform (pp. 319–342). Greenwich, CN: Information Age.
• Erdem, F. ve Özen, J. (2002). Akademik örgütlerde rehbere duyulan güvenin bir örgütsel vatandaşlık davranışı boyutu olarak sivil erdem davranışını geliştirmeye etkisi. X. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 23–25 Mayıs 2002. Antalya.
• Farh, J., Podsakoff, P. M. & Organ, D. W. (1990). Accounting for organizational citizenship behavior: Leader fairness and task scope versus satisfaction. Journal of Management, 16 (4), 705–722.
• Francisco, M. J. C. (2000). Transformational leader behaviors: ıts ımpact on follower satisfaction, trust, commitment, and organizational citizenship behaviors. Unpublished master thesis, Ateneo de Manila University. Philippines. http://media.wiley.com/assets/461/93/lc_jb_francisco_070703.pdf.
• Goddart, R. G., Tschannen-Moran, M. & Hoy, W. K. (2001). A multilevel examination of the distribution and effects of the teacher trust in students and parents in urban elementary school. The Elementary School Journal, 102 (1), 3– 17.
• Gök, F. (2005). Üniversiteye girişte umut pazarı. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. 28–30 Eylül 2005. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Denizli.
• Hoy, W. K, Tarter, C. J. & Witkoskie, L. (1992). Faculty trust in colleagues: linking the principal with school effectiveness. Journal of Research and Development in Education, 26, 38–45.
• Hoy, W. K. & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: no justice without trust. International Journal of Educational Management, 18 (4), 250–259.
• Hoy, W. K. & Tschannen-Moran, M. (1999). Five faces of trust: an empirical confirmation in urban elementary schools. Journal of School Leadership, 9 (3), 184–208.
• Hoy, W. K. & Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools: the omnibus t-scale. In W. K. Hoy & C. G. Miskel (Eds.). Studies in leading and organizing schools (pp. 181–208). Greenwich: Information Age Publishing.
• Hoy, W. K., Gage, C. Q. & Tarter, C. J. (2006). School mindfulness and faculty trust: necessary conditions for each other? Educational Administration Quarterly, 42 (2), 236–255.
• İşbaşı, J. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: bir turizm örgütünde uygulama. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kamer, M. (2001). Örgütsel güven, örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Korczynski, M. (2003). Güvenin ekonomi politiği. (Çev: Ş. Erdem). İçinde, F. Erdem (Ed.). Sosyal bilimlerde güven. Ankara: Vadi Yayınları.
• Laschinger, H. K. S., Finegan, J. & Shamian, J. (2001). The impact of workplace empowerment, organizational trust on staff nurses’ work satisfaction and organizational commitment. Health Care Management Review, 26 (3), 7–23.
• Mishra, A. (1996). Organizational response to crisis. In R. M. Kramer & T. R. Tyler (Eds.). Trust in organizations: Frontiers of theory and research (pp. 261– 287). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• Moorman, R. H. & Blakely, G. L. (1995). Individualism-collectivism as an individual difference predictor of organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior, 16 (2), 127–142.
• Moorman, R. H., Nichoff, B. P. & Organ, D. W. (1993). Treating employees fairly and organizational citizenship behaviors: sorting the effects of job satisfaction, organizational commitment, and procedural justice. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6 (3), 209–225.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., McKee, D. O. & McMurrian, R. (1997). An investigation into the antecedents of organizational citizenship behaviors in a personal selling context. Journal of Marketing, 61 (3), 85–98.
• Nyhan, R. C. & Marlowe, H. A. (1997). Development and psychometric properties of the organizational trust inventory. Evaluation Review, 21 (5), 614-635.
• Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Canada: Lexington Books.
• Organ, D. W. & Konovsky, M. A. (1989). Cognitive versus affective determinants of organizational citizenship behavior. Journal of Applied Psychology, 74 (11), 157– 164.
• Organ, D.W. & Ryan, K. (1995). A meta-analytic review of attitudinal and dispositional predictors of organizational citizenship behavior. Personnel Psychology, 48 (4), 775–802.
• Perry, R. W. (2004). The relationship of affective organizational commitment with supervisory trust. Review of Public Personnel Administration, 24 (2), 133–149.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B. Moorman, R. H. & Fetter, R. (1990). Transformational leaders behavior and their effects on followers’ trust in leader, satisfaction, and organizational citizenship behaviors. Leadership Quarterly, 1 (2), 107–142.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B. & Bommer, W. H. (1996). Transformational leaders behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment, trust, and organizational citizenship behaviors. Journal of Management, 22 (2), 259–298.
• Rosen, R. H. (1998). İnsan yönetimi. (Çev: G. Bulut). İstanbul: MESS Yayınları.
• Samancı-Kalaycı, G. (2007). Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Schnake, M. E. & Dumler, M. P. (2003). Levels of measurement and analysis ıssues in organizational citizenship behavior research. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 76, 283–301.
• Smith, C. A., Organ, D. W. & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior: its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, 68 (44), 653–663.
• Taşdan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Adaptation to Turkish of organizational citizenship and organizational justice scales. TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 33 (150), 87–96.
• Töremen, F. (2002). Okullarda sosyal sermeye. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8 (32), 556–573.
• Tschannen-Moran, M. (2001). Collaboration and the need for trust. Journal of Educational Administration, 39 (4), 308–331.
• Tschannen-Moran, M. & Hoy, W. K. (1998). Trust in schools: a conceptual and empirical analysis. Journal of Educational Administration, 36 (4), 334–352.
• Tschannen-Moran, M. & Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary analysis of the nature, meaning and measurement of trust. Review of Educational Research, 71, 547–593.
• Turan, S. (2001). School climate, supportive leadership behavior and faculty trust in Turkish public schools. American Educational Research Association (AERA). April 10–14, 2001. Seattle Washington, USA.
• Turan, S. (2002). Organizational climate and organizational commitment: a study of human interactions in Turkish public schools. Educational Planning, 14, 20–30.
• Yılmaz, E. (2006a). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 739–756.
• Yılmaz, E. (2006b). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yılmaz, K. (2004). Okul yöneticilerinin destekleyici liderlik davranışları ile okullardaki güven arasındaki ilişki konusunda ilköğretim okulu öğretmenlerinin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (8), 117–131.
• Yılmaz, K. (2006). Güven ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 69–80.
• Yılmaz, K. ve Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2008). Organizational citizenship behaviors and organizational commitment in Turkish primary schools. World Applied Science Journal, 3 (5), 775–780.