الملخص
لم ينضج إعراب
الجمل عند النحاة، فيغدو واضح الأبواب والأقسام والمصطلحات، إلا في وقتٍ متأخّر،
بين القرنَينِ السابع والثامنِ الهجريين، ويذهبُ هذا البحث إلى أنّ إعراب الجمل
يعود إلى زمنِ مُتَقَدِّمِي النحاة، إذ وردَ لدى المُبَرِّد ت: 285هـ حديث ناضجٌ
عنها، لذا فإنَّ هذا البحث سيقوم بتأصيل إعراب الجمل ذوات المحل الإعرابي لدى المُبَرِّد،
نظرًا إلى أنه – كما يُذكرُ - أوَّلُ النحاةِ تصريحًا بمصطلح الجملة وبمحليتها،
وقد وقف البحث على المصطلحات التي استخدمها المُبَرِّد في الدلالة على الجملة، ثم
وقف على الجمل ذوات المحل الإعرابي، وكانت: الجملة
الخبرية وجملة المفعول به والجملة المضاف إليها وجملة الحال وجملة جواب الشرط
الجازم المقترنة بالفاء أو إذا الفجائية والجملة التابعة: الوصفية والمعطوفة والبدل.
المُبَرِّد – إعراب الجمل – الجمل ذوات المحل – مصطلحات الجملة
Hicri
7. 8. Yüzyıl arasında cümleler irabı tam olmuş, ama nahivci Müberrid’inde cümleler
irabı hakkında konuşması vardır.
Bu
çalışma, Müberrid’e göre irabda mahalli olan cümlelerin irabını konu
edinmektedir. Birçok araştırmacının da ifade ettiği gibi cümlelerin irabdaki
mahalli konusunu açık bir şekilde ele alan ilk nahivci Müberrid’dir. Bu
araştırmada da öncelikle Müberrid’in, cümlelerin delaleti konusunda kullanmış
olduğu ıstılahlar üzerinde durulmakta, akabinde ise irabda mahalli olan
cümleler ele alınmaktadır. Bu cümleler ise şunlardır: Mefulu bih cümlesi,
muzafün ileyh cümlesi, hâl cümlesi, cezmeden şartın cevabı olarak gelen ve
başına fâ veya iza’l-fücaiye bitişen cevap cümlesi ve vasfiye, ma’tufe ve bedel
gibi tâbi cümlelerdir
Birincil Dil | Arapça |
---|---|
Konular | Din Araştırmaları |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 2 Sayı: 1 |
Kastamonu İlahiyat Fakültesi Dergisi Creative Commons Atıf 4.0 International License (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.