Investigation of the quality of children’ s playgrounds in Bilecik province

Yıl 2024, , 312 - 337, 31.05.2024

Perihan Civelek , Selin İkiz

https://doi.org/10.33400/kuje.1411981

Öz

The aim of the study was to investigate the quality of children's playgrounds in the city centre of Bilecik in terms of different elements (function, safety, maintenance, cleanliness, etc.). The data of the study, which used the case study model, one of the qualitative research methods, was collected from 51 children's playgrounds and 34 parents. The data collection tools used were 'Personal Information Form', 'Children's Playground Design Criteria Evaluation Form' and 'Structured Interview Form'. When the results of the study were examined in terms of the functional qualities of the playgrounds, it was found that the playground equipment in the playgrounds was not sufficient in number and variety for the children, and that there were mostly traditional playground equipment in the parks. It was also found that the elements of safety, maintenance and cleanliness in the children's playgrounds surveyed were not at a sufficient level, and these findings were supported by the opinions of parents. It was found that some of the swings did not have safety belts and lying parts, and some of the playground equipment had sharp edges, broken parts, rust and disrepair. Looking at other safety findings, some parks are close to traffic, some playgrounds have fences, walls, etc. It was noted that there are no sheltered areas, that not all parks have guards and safety equipment, and that lighting is inadequate in most parks. Various suggestions are made in the light of these findings.

Anahtar Kelimeler

children’ s playgrounds, quality of playgrounds, play

Bilecik ilinde yer alan çocuk oyun parklarının niteliğinin incelenmesi

Öz

Çalışmada Bilecik il merkezinde bulunan çocuk oyun parklarının çeşitli unsurlar açısından (fonksiyon, güvenlik, bakım, temizlik vb.) niteliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda park sayısının ve çocuk nüfus yoğunluğunun (0-14 yaş) en fazla olduğu beş semtte (Bahçelievler Mahallesi, Ertuğrulgazi Mahallesi, İsmetpaşa Mahallesi, Hürriyet Mahallesi, Beşiktaş Mahallesi) bulunan çocuk oyun parklarının niteliği, araştırmacılar tarafından yerinde gözlem yapılarak incelenmiştir. Ayrıca parkların niteliğine ilişkin daha kapsamlı veriler elde edilebilmesi amacıyla çocuklarını oyun parklarına götüren ebeveynlerle görüşme gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması modelinin kullanıldığı çalışmanın verileri 51 çocuk oyun parkı ve 34 ebeveynden elde edilmiştir. Veri toplama araçları olarak ‘Kişisel Bilgi Formu’, ‘Çocuk Oyun Alanları Tasarım Kriterleri Değerlendirme Formu’ ve ‘Yapılandırılmış Görüşme Formu’ kullanılmıştır. Çalışmanın oyun parklarının fonksiyonel nitelikleri açısından elde edilen sonuçları incelendiğinde oyun parklarında yer alan oyun ekipmanlarının çocuklar için yeterli sayı ve çeşitlilikte olmadığı, parklarda daha çok geleneksel oyun araçlarının bulunduğu belirlenmiştir. Ayrıca incelenen çocuk oyun parklarında güvenlik, bakım ve temizlik unsurlarının yeterli düzeyde olmadığı tespit edilerek elde edilen bu sonuçlar ebeveyn görüşleriyle desteklenmiştir. Bazı salıncaklarda koruyucu kemer ve yaslanma kısımlarının olmadığı, oyun araçlarının bazılarında ise sivri uçların, kırık parçaların, paslanmaların ve bakımsızlıkların mevcut olduğu belirlenmiştir. Güvenlik açısından elde edilen diğer sonuçlara bakıldığında bazı parkların trafiğe yakın olduğu, oyun parklarının bazılarında çit-duvar vb. koruyucu alanların bulunmadığı, parkların tamamında güvenlik personellerinin ve güvenlik donanımlarının mevcut olmadığı ve çoğu parkta ışıklandırma yetersizliklerinin olduğu belirlenmiştir. İlgili sonuçlar ışığında çeşitli önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çocuk oyun parkları, oyun parklarının niteliği, oyun

Etik Beyan

İlgili etik kurul izni dosyalar bölümüne yüklenmiştir.

Kaynakça

• Aklıbaşında, M., Tırnakçı, A., & Özhancı, E. (2018). Çocuk oyun alanlarının önemi ve tasarım kriterlerinin Nevşehir kenti örneğinde irdelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(17), 59-71. https://doi.org/10.16950/iujad.412099
• Aksoy, Y. (2011). Çocuk oyun alanları üzerine bir araştırma İstanbul, Isparta, Eskişehir, Erzurum, Kayseri, Ankara, Zonguldak ve Trabzon illeri örneği. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 3(11) , 82-106.
• Aksoy, A. B. (2019). Erken çocukluk döneminde oyun ve oyunun gelişimsel katkıları. A. B. Aksoy & H. Dere Çiftçi (Ed.) içinde, Erken çocukluk döneminde oyun (ss. 2-17). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Allen, E. M., Hill, A. L., Tranter, E., & Sheehan, K. M. (2013). Playground safety and quality in Chicago. Pediatrics, 131(2), 233-241. https://doi.org/10.1542/peds.2012-0643
• Arslan, T., & Ekici, B. (2023). Kırklareli kent merkezi çocuk oyun alanlarının peyzaj tasarım ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 6(2), 84-100. https://doi.org/10.51552/peyad.1352990
• Aşık, Y. (2020). Çocuk oyun alanlarının hizmet yarıçapı açısından incelenmesi: Aydın kentinde örnek bir çalışma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi.
• Aşık, Y., Yücedağ, C., & Kaya, L. G. (2021). Kamusal çocuk oyun alanlarının güvenliğinin değerlendirilmesi: Burdur kent merkezi örneği. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi,17(1),142-158.
• Atıcı, E., & Çelen Öztürk, A. (2021). Sağlıklı kent bağlamında çocuk parklarındaki oyun alanları analizi: Eskişehir kenti örneği. İDEALKENT, 12(34), 1645-1675. https://doi.org/10.31198/idealkent.836729
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274.
• Başaran Uysal, A. (2015). Çocuk oyun alanlarının geliştirilmesinde bir yerel katılım deneyimi. Megaron, 10(3), 423-439. https://dx.doi.org/10.5505/MEGARON.2015.53215
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bayraktaroğlu, B., & Büke, A. (2015). Çocuk oyun alanlarının evrensellik ölçütleri açısından incelenmesi: Fenerbahçe-Pendik sahil şeridi örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 371-378.
• Becker, C., Lauterbach, G., Spengler, S., Dettweiler, U., & Mess, F. (2017). Effects of regular classes in outdoor education settings: A systematic review on students’ learning, social and health dimensions. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(5), 485. https://doi.org/10.3390/ijerph14050485
• Chow, B. C., & Louie, L. H. (2013). Difference in children's gross motor skills between two types of preschools. Perceptual and Motor Skills, 116(1), 253-261. https://doi.org/10.2466/25.06.10.PMS.116.1.253-261
• Cooper, A. (2015). Nature and the outdoor learning environment: The forgotten resource in early childhood education. International Journal of Early Childhood Environmental Education, 3(1), 85-97.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Sage Publication.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. S. B. Demir). Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Çelebi, C., Bayazıt, B., Tuncil, O. S., & Yılmaz, O. (2018). Okul öncesi dönemde hareket eğitim çalışmalarının motor gelişime etkisi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor, Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 29, 162-176. https://doi.org/10.17363/SSTB.2018.29.8
• Çetin, M. (2022). Engelli çocuk parkları ve donatıları: İzmir ili ve ilçeleri engelli çocuk parklarının incelenmesi ve tasarım önerileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Çetinkale Demirkan, G. (2019). Engelsiz çocuk oyun alanlarının engelli çocuklar tarafından kullanılabilirliği. Online Journal of Art and Design, 7(5), 46-57.
• Davey, L. E. (1991). The Application of case study evaluations. Elementary Education Online, 8(2), 1-3.
• Derer, A., & Mülazımoğlu Ballı, Ö. (2018). İlkokul öğrencilerinin motor yeterlik düzeylerinin fiziksel aktiviteye katılım, yaş, cinsiyet ve beden kütle indeksi ilişkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 29(4), 196–204. https://doi.org/10.17644/sbd.344697
• Duman, G., & Koçak, N. (2013). Çocuk oyun alanlarının biçimsel özellikleri açısından değerlendirilmesi (Konya ili örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), 64-81.
• Dursun, D., & Güller, C. (2019). Çocuk ve kentsel mekân ilişkisi: Erzurum’da çocuk oyun alanlarının erişilebilirlik ve alansal yeterlilik analizi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(1), 11-27.
• Egemen, A., Yılmaz, Ö., & Akil, İ. (2004). Oyun, oyuncak ve çocuk. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2), 39-42.
• Erdinç Acar, H. (2017). Çocuk oyun alanlarında güvenlik: İstanbul Fatih ilçesi örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Namık Kemal Üniversietsi.
• Etli, B. (2002). Edirne ili merkez ilçe yeşil alan sisteminin peyzaj mimarlığı ilkeleri yönünden incelenmesi. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 47-59.
• Gall, M. D., Borg, W. R., & Gall, J. P. (2006). Educational research and introduction (8th edition). Pearson Publisher.
• Gök, B., & Özdemir, Ş. (2023). Çocuk bahçelerinde kapsayıcılık: Menekşe parkı örneği. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 12(26), 1-11. https://doi.org/10.16950/iujad.1121230
• Hinkley, T., Salmon, J., Okely, A. D., & Trost, S. G. (2010). Correlates of sedentary behaviours in preschool children: a review. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 7(1), 1-10.
• Kahya, C. (2018). Sakarya Kent Park ve Sakarya Park örneklerinde kullanıcı memnuniyeti ve kalite karşılaştırması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi.
• Kahya Canlı, S. İ., & Demirarslan, D. (2020). Çocuk oyun alanlarının tarihi gelişimi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3(6), 60-75.
• Karaman, B., & Süel, E. (2020). Okul öncesi eğitim kurumlarında oynatılan fiziksel etkinliğe dayalı oyunların psikomotor gelişim üzerine etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(3), 529-539.
• Kısakürek, Ş., Külahlıoğlu, M., & Ardıç, A. (2018). Kent parklarındaki çocuk oyun alanlarının kullanıcı istekleri açısından irdelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 8(17), 36-46. https://doi.org/10.16950/iujad.399810
• Kısakürek, Ş., & Birhan Yılmaz, M. (2019). Çocuk oyun alanlarında güvenlik: Hatay Antakya örneği. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 22(3), 103-113. https://doi.org/10.17780/ksujes.562799
• Koç, C., & Koç, A. (2022). Engelsiz parkların erişilebilirliği: Eskişehir ve Diyarbakır örnekleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(33), 161-188. https://doi.org/10.21076/vizyoner.902987
• Koçan, N. (2012). Çocuk oyun alanlarının yeterliliği üzerine bir araştırma: Uşak kenti Kemalöz mahallesi örneği. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28(4), 315-321.
• Koçyiğit, S., Tuğluk, M. N., & Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. KKEFD, 16, 324-342.
• Köklü, A. C., & Eraslan, Ş. (2020). Kentsel mekânlarda ekolojik yaklaşımlı çocuk oyun alanlarının değerlendirilmesi. Uluslararası Doğu Anadolu Fen Mühendislik ve Tasarım Dergisi, 2(1), 33-47.
• Kuşuluoğlu, D. D. (2013). İstanbul Kadıköy ilçesindeki çocuk oyun alanlarının nitel ve nicel açıdan değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Kuter, N., & Çakmak, M. (2017). Kamusal dış mekânlarda engelliler için tasarım: Ankara, Seğmenler parkı örneği. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 3(2), 93-110.
• Memiş, L., & Gülcan, S. (2020). Kentsel alanda çocuk ve çocuk oyun alanları: Giresun merkez ilçe örneğinde bir araştırma. OPUS International Journal of Society Researches, 16(27), 633-671. https://doi.org/10.26466/opus.692731
• Metin, H. Ç., & Atalı, L. (2016). Mahalle ölçeğinde çocuk parklarının incelenmesi “Kartepe ilçesi örneği”. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 48-62.
• Miranda, N., Larrea, I., Muela, A., & Barandiaran, A. (2017). Preschool children’s social play and involvement in the outdoor environment. Early Education and Development, 28(5), 525-540. https://doi.org/10.1080/10409289.2016.1250550
• Nalbant, Ö. (2020). Çocuk oyun ve hareket eğitimi. Nobel Akademi Yayınları.
• Onay, B., & Kuş Şahin, C. (2019). Kentsel rekreasyon kapsamında çocuk oyun alanlarında güvenlik: Isparta Ayazmana ve Gökçay Mesireliği örneği. Kent Akademisi, 12(3), 575-585. https://doi.org/10.35674/kent.603580
• Onur, B. (2007). Çocuk, tarih ve toplum. İmge Kitabevi.
• Ozan Leylum, Ş., Odabaşı, H. F., & Kabakçı Yurdakul, I. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 369-385.
• Özaslan, H., & Gültekin Akduman, G. (2018). Çocuk oyun parklarının güvenliğinin incelenmesi: Ankara ve Samsun illeri örneği. Electronic Turkish Studies, 13(19), 1313-1329. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.
• Özgüner, H., & Şahin, C. (2009). Isparta kent merkezinde çocuk oyun alanlarının mevcut durumu ve çocukların bu alanlara karşı davranış biçimleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1, 129-143.
• Öztürk Samur, A., & İnal Kızıltepe, G. (2018). Aydın ilindeki çocuk oyun alanlarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 7(1), 31-46.
• Özyılmaz Küçükyağcı, P., Atasayan, Ö., & Özdal Oktay, S. (2015). Çocuk Oyun Alanı Tasarımlarında Sürdürülebilirlik. 2nd International Sustainable Buildings Symposium 28-30 Mayıs 2015 içinde (ss. 30-34). Ankara, Türkiye.
• Perry M. A., Devan, H., Fitzgerald, H., Han, K., Liu, L. T., & Rouse, J. (2018). Accessibility and usability of parks and playgrounds. Disabil Health J, 11(2), 221-229. https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2017.08.011
• Pilten, P., & Pilten, G. (2013). Okul çağı çocuklarının oyuna ilişkin algılarının değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 15-31.
• Pola, İ. (2015). Çocuk oyun alanlarına kapsayıcı yaklaşımlar: İstanbul için bir değerlendirme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Polat, E. (2021). Çocuk gelişimi ve toplumsallaşma alanları olarak mahalle oyun parkları: İstanbul örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi.
• Pouya, S., & Savaş, S. (2020). Engelsiz çocuk oyun alanları. GSI Journals Serie A: Advancementes in Tourism Recreation and Sports Sciences, 3(1), 17-34. https://doi.org/10.5281/zenodo.4003793
• Ramazan, M. O., & Adak Özdemir, A. (2015). Çocuk oyun alanlarının/parklarının fiziksel özelliklerinin ve kullanıcılarının davranışlarının incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 1558-1576. https://doi.org/10.14687/ijhs.v12i1.nnnn
• Seçmen, S. (2016). Kentsel mekân kullanım hakkı ve çocuk. Arkitekt, 83(526), 40-49.
• Selçuk, K., & Çerçi, S. (2019). Oyunun çocuk gelişimi üzerindeki önemi ve açık parkların tasarım kriterleri bakımından incelenmesi. Ç.Ü Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 38(1), 1-11.
• Şen, E. B., & Öksüz, Ç. (2016). Ankara’daki engelsiz parkların engelli çocukların kullanımına uygunluğunun değerlendirilmesi. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 4(1), 15-25.
• Şişman, E. E., & Özyavuz, M. (2010). Çocuk oyun alanlarının dağılımı ve kullanım yeterliliği: Tekirdağ örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(1), 13-22.
• Tandoğan, O. (2021). Kapsayıcı Çocuk Oyun Alanları İçin Tasarım Ölçütleri. Artium, 9(1), 11-20. https://doi.org/10.51664/artium.752558
• T.C. Bilecik Valiliği (2024). Coğrafi yapı. http://www.bilecik.gov.tr/cografi-yapi#:~:text=39%C2%B0%20ve%2040%C2%B0,dan%2065.%20s%C4%B1rada%20yer%20almaktad%C4%B1r adresinden erişilmiştir.
• T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2024). Marmara bölgesi coğrafi özellikleri. https://mthmm.csb.gov.tr/bolgemiz-i-85694 adresinden erişilmiştir.
• Tenikeci, Z., & Cevher-Kalburan, N. (2021). Özel gereksinimli çocuğu olan ebeveynlerin açık hava oyun parklarına ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 22(1), 87-112. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.641460
• Türcan İmren, Ö., & Kiper, T. (2020). İstanbul Çırpıcı Kent Parkı’nın engelli kullanımı açısından değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology, 10(3), 2062-2075. https://doi.org/10.21597/jist.711965
• Türkan, E. E. (2009). Balıkesir kenti çocuk oyun alanlarının irdelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi.
• Türkan, E., & Önder, S. (2011). Balıkesir kenti çocuk oyun alanlarının irdelenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(3),69-80.
• Türker, H. B., & Bakır, B. (2022). Bursa Kestel ilçesinin çocuk oyun alanlarının incelenmesi. Journal of Architectural Sciences and Application, 7(2), 572-585. https://doi.org/10.30785/mbud.1075579
• Ulutaş, İ., & Şimşek I. (2014). Ebeveynlerin çocuk oyun alanlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(3), 413-424.
• Uzun, S. (2022). Ebeveynlerin çocuk oyun alanlarına ilişkin memnuniyetlerinin araştırılması: Düzce kenti örneği. Kent Akademisi, 15(1), 375-392. https://doi.org/10.35674/kent.1023141
• Volkan Aksu, Ö., & Demirel, Ö. (2011). Trabzon kenti ilköğretim okul bahçelerinde tasarım ve alan kullanımları. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12, 40-46.
• Uysal, A. B. (2014). Bir kamusal mekân olarak çocuk oyun alanları. https://www.researchgate.net/profile/Arzu-Basaran-Uysal/publication/304576182_Bir_kamusal_mekan_olarak_cocuk_oyun_alanlari/links/5773ce4f08aead7ba06e5742/Bir-kamusal-mekan-olarak-cocuk-oyun-alanlari.pdf adresinden erişildi.
• Yao, K. (2015). Playground utilization: A study on urban, community and neighborhood park playgrounds in Manhattan, Kansas (Doctoral dissertation). Kansas University.