Öğretmen adaylarının öğretmenlik meslek bilgisi derslerine ilişkin görüşleri: Programdaki yeri açısından

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 27 - 48, 31.05.2023

Meltem Coşkun Şimşek , Sinem Dinçol Özgür

https://doi.org/10.33400/kuje.1150573

Cited By: 2

Öz

Nitelikli öğretmen olma yolunda edinilen alan bilgilerini uygulamaya koymada ve mesleğe yönelik davranışları kazanmada Öğretmen Yetiştirme Lisans Programlarında yer alan öğretmenlik meslek bilgisi dersleri büyük önem taşımaktadır. Öğretmen adayları tarafından öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin programdaki yerine yönelik değerlendirmelerin yapılması gelecek programların düzenlenmesine ışık tutacaktır. Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının öğretmenlik meslek bilgisi derslerine ilişkin görüşlerinin; derslerin gerekliliği, sınıf düzeyine uygunluğu, verilme şekli ve haftalık ders saati açısından değerlendirilmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu bir devlet üniversitesinin matematik ve kimya öğretmenliği programlarında öğrenimine devam eden 12 son sınıf öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmanın verileri, araştırmacılar tarafından geliştirilen görüş alma formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Öğretmen adaylarının öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin programdaki yerlerine ilişkin görüşleri “öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin programdaki gerekliliği”, “öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin sınıf düzeyine uygunluğu”, “öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin verilme şekli” ve “öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin haftalık ders saatleri” olmak üzere dört tema üzerinden incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının (1) içerikleri örtüşen, kapsamı çok geniş olan, kendi alanlarında uygulama yapmaya fırsat bulamadıkları derslerin gerekli olmadığına; (2) genel olarak dersleri sınıf düzeyine uygun bulmanın yanı sıra bazı derslerin sınıf düzeyinin değiştirilebileceğine; (3) tüm derslerin uzaktan, yüz yüze veya hibrit öğretim ile verilebilmesinin yanı sıra, uygulama gerektiren derslerin hibrit öğretim ile verilebileceğine; (4) genel olarak derslerin haftalık ders saatlerini yeterli bulmakla birlikte bazı derslere uygulama ders saati eklenebileceğine yönelik görüşlere sahip oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

öğretmenlik meslek bilgisi dersleri, öğretmen yetiştirme lisans programı, öğretmen adayı, durum çalışması

Pre-service teachers’ views on professional teaching knowledge courses: In terms of its place in the program

Öz

Professional teaching knowledge courses, which are available in teacher training programs, are of great importance in helping undergraduate students implement their content knowledge and in acquiring the behaviors needed for the profession so that they can become qualified teachers. Evaluations to be made by pre-service teachers in relation to the place the courses occupy in teacher training programs will shed light on the regulations to be made in the programs in the future. This research aims to evaluate pre-service teachers’ views on the professional teaching knowledge courses from the aspects of the need for the courses, suitability of the courses to grade levels, the way they are taught and the weekly allocated class hours. A qualitative case study method was used in this research. The study group was composed of twelve 4th year pre-service teachers who attended the mathematics teaching and chemistry teaching departments. The research data were collected through a form developed by the researchers so as to obtain the participants’ views. The obtained data were analyzed by descriptive analysis. The participants’ views on the place of professional teaching knowledge courses in the programs were considered in four themes labelled as “the need for the courses in the program”, “the suitability of the courses to grade levels”, “the way the courses are taught” and “the weekly allocated class hours of the courses”. Accordingly, the participants held the view that (1) courses with similar content, with wide scope and which they would not have the opportunity to use in their area were not necessary, (2) the grade level for some of the courses might be changed despite the fact that the courses in general were suitable to grade levels, (3) that all courses could be given by distance, face-to-face or hybrid teaching, as well as the courses that require practice could be given with hybrid teaching and (4) extra application hours could be added to certain courses although weekly class hours in general were considered adequate.

Anahtar Kelimeler

professional teaching knowledge courses, teacher training program, pre-service teachers, case study

Kaynakça

• Akarsu, A. H., Yılmazer, A., & Geçit, Y. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen eğitimi programlarının yapısı: 2006-2018 programlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 23-60. https://doi.org/10.21764/maeuefd.556902
• Akıncı, M., & Pişkin Tunç, M. (2021). Uzaktan eğitim uygulamalarında matematik öğretmen adaylarının karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ekev Akademi Dergisi, 25(85), 359-376.
• Arduç, M. A., Taşkın, G., & Mutlu, F. (2020). Türkiye’de 2018 yılında uygulamaya konulan fen bilgisi öğretmenliği lisans programının 1998 ve 2006 lisans programları ile karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 55, 71-94. https://doi.org/10.21764/maeuefd.666316
• Bozpolat, E., & Tanrıverdioğlu, S. (2020). 2007 ve 2018 okul öncesi öğretmenliği lisans programlarının karşılaştırmalı analizi. Turkish Studies–Education Sciences, 15(6), 3989-4010. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.46095
• Bursa, S., & Ersoy, A. F. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 2018 öğretmen yetiştirme programı seçmeli ders tercihleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 59-72. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.2020.140
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). Sage Publications.
• Çardak, U., & Güler, Ç. (2022). Uzaktan eğitim ve uzaktan öğretmen yetiştirme bağlamında akademisyen uygulama, görüş ve önerileri. Van YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, Temmuz Özel Sayı, 323-353. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1068111
• Çetin, A., Ünsal, S., & Hekimoğlu, E. (2021). 2018-2019 öğretim yılında güncellenen öğretmen yetiştirme lisans programının incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 337-358.
• Dağtekin, A., & Zorluoğlu, S. L. (2019). The opinions of academicians on the updated science education undergraduate program. SDU International Journal of Educational Studies, 6(1), 36-53. https://doi.org/10.33710/sduijes.538114
• Darling-Hammond, L. (2000). Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence. Education Policy Analysis Archives, 8(1). https://doi.org/10.14507/epaa.v8n1.2000
• Dilshad, M., & Iqbal, H. M. (2010). Quality indicators in teacher education programmes. Pakistan Journal of Social Sciences (PJSS), 30(2), 401-411.
• Dönmez Yapucuoğlu, M., & Gündoğdu, K. (2020). Öğretmenlik meslek bilgisi derslerine ilişkin program değişikliklerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 33-52.
• Duman, S. N. (2019). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminde öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin değerlendirilmesi (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Duman, S. N. (2020). Salgın döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi. Millî Eğitim, 49(1), 95-112. https://doi.org/10.37669/milliegitim.768887
• Ekici, G. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yönelik tutumları ile öğrenme biçimlerinin değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 111-132.
• Erdem, C. (2018, 26-29 Ekim). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programlarının medya okuryazarlığı bağlamında değerlendirilmesi [Konferans sunum özeti]. Uluslararası Politik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Kongresi, Niğde, Türkiye.
• Erşen, Z. B., & Yumak, Y. (2021). Matematik öğretmeni adaylarının covid-19 pandemisi sürecindeki uzaktan eğitim uygulamalarına yönelik görüşleri. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(4), 1449-1470. http://dx.doi.org/10.30703/cije.853688
• Heck, R. H. (2009). Teacher effectiveness and student achievement: Investigating a multilevel cross-classified model. Journal of Educational Administration, 47(2), 227-249. https://doi.org/10.1108/09578230910941066
• Karabacak, N. (2022). Investigation of the 2018 class teaching undergraduate curricula revision from the perspective of implementors. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(2), 574-607. https://doi.org/10.18039/ajesi.936035
• Karakaya, F., Adıgüzel, M., Çimen, O., & Yılmaz, M. (2020). 2018 biyoloji öğretmenliği lisans programının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(1), 122-135.
• Karakuş, N., Ucuzsatar, N., Karacaoğlu, M. Ö., Esendemir, N., & Bayraktar, D. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının uzaktan eğitime yönelik görüşleri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (19), 220-241. https://doi.org/10.29000/rumelide.752297
• Karatepe, F., Küçükgençay, N., & Peker, B. (2020). Öğretmen adayları senkron uzaktan eğitime nasıl bakıyor? Bir anket çalışması. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 7(53), 1262-1274. https://doi.org/10.26450/jshsr.1868
• Kılıç, M. Y. (2022). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri, beklentileri ve öğretmenlik programının niteliğinin artırılmasına yönelik görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Advance online publication. https://doi.10.9779.pauefd.1031456
• Kılıç Özmen, Z. (2019). 2018 Sınıf Öğretmenliği lisans programının değerlendirilmesi. AJESI-Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 521-548. https://doi.org/10.18039/ajesi.577387
• Lay, C. D., Pinnegar, S., Reed, M., Wheeler, E. Y., & Wilkes, C. (2005). The positioning of preservice teacher candidates entering teacher education learning from research on teaching: Perspective, methodology, and representation. Advances in Research on Teaching, 11, 235–252.
• Li, D. (2004). Trustworthiness of think-aloud protocols in the study of translation process. International Journal of Applied Linguistics, 14(3), 301-313.
• Lombard, M., Snyder-Duch, J., & Bracken, C. C. (2002). Content analysis in mass communication: Assessment and reporting of intercoder reliability. Human Communication Research, 28(4), 587–604. https://doi.org/10.1111/j.1468-2958.2002.tb00826.x
• Miles, B. M., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An extended sourcebook (2nd ed.). Sage.
• Özer, S., & Turan, E. Z. (2021). Öğretmen adaylarının Covid-19 nedeniyle sunulan uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Turkish Studies Education, 16(2), 1049-1068. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.48147
• Sağdıç, M. (2018). Türkiye’de 2018 yılında uygulamaya konulan sosyal bilgiler öğretmen yetiştirme programının önceki program ile karşılaştırılması. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 308-321. https://doi.org/10.20860/ijoses.488657
• Sağdıç, M. (2020). 2018 yılı coğrafya öğretmenliği lisans programının alan bilgisi, genel kültür ve pedagoji dersleri açısından analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 130-144.
• Seidel, T., & Shavelson, R. J. (2007). Teaching effectiveness research in the past decade: The role of theory and research design in disentangling meta-analysis results. Review of Educational Research, 77(4), 454–499. https://doi.org/10.3102/0034654307310317
• Senemoğlu, N. (2000). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Gazi Kitabevi.
• Sönmez, V. (2008). Eğitim felsefesi. Anı Yayıncılık.
• Stebler, M. Z., & Aykaç, N. (2019). 2018 Türkçe öğretmenliği lisans programının öğretim elemanlarının görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(2), 116-138. https://dx.doi.org/10.31464/jlere.610269
• Susar Kırmızı, F., & Yurdakal, İ. H. (2020). Yenilenen (2018) sınıf öğretmenliği öğretmen yetiştirme lisans programına ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri. Turkish Studies-Education, 15(5), 3715-3745. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.45127
• Süral, S. (2015). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmen yetiştirme programındaki derslerin gerekliliği ve işe vurukluk düzeyleri hakkındaki görüşleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 34-43.
• Şahin, Ç., & Kartal, O. Y. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmeni yetiştirme programı hakkındaki görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 164-190.
• Şahin Taşkın, Ç., & Hacıömeroğlu, G. (2010). Meslek bilgisi derslerinin öğretmen adaylarının profesyonel gelişimindeki önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 165-174.
• Usta, İ. (2018). Öğretmen yetiştirme lisans programlarındaki değişim ve açık ve uzaktan öğrenme dersine yönelik öneriler. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 4(4), 58-68.
• Wong, J. L., & Tsu, A. B. (2007). How do teachers view the effects of school-based in-service learning activities? A case study in China. Journal of Education for Teaching, 33(4), 457-470. https://doi.org/10.1080/02607470701603290
• Yaman, İ. (2018). 2006 ve 2018 İngilizce öğretmenliği lisans programları üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme. Ekev Akademi Dergisi, 76, 149-164.
• Yazçayır, N., & Yıldırım, N. (2021). Öğretmen yetiştirme lisans programları ve öğretmenlik meslek bilgisi alt boyutunun karşılaştırmalı analizi “Türkiye ve Singapur“. TEBD, 19(1), 182-218. https://doi.org/10.37217/tebd.733698
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, O., & Arhan, S. (2017). Öğretmen yetiştirme programlarındaki ders ağırlıklarının karşılaştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 213, 197-218.
• Yılmaz, M., Yener, Y., & Yılmaz, B. (2021). 2007 ve 2018 sınıf öğretmeni yetiştirme programlarının karşılaştırılması ve yeni programa öneriler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(2), 918-932.
• Yolcu, H. H. (2020). Koronavirüs (Covid-19) pandemi sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının uzaktan eğitim deneyimleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 6(4), 237-250. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1268229
• YÖK (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982–2007). Yükseköğretim Kurulu Yayını. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/ogretmen-yetistirme-ve-egitim-fakulteleri.pdf
• YÖK (2018a). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programlarının güncelleme gerekçeleri, getirdiği yenilikler ve uygulama esasları. https://www.yok.gov.tr/Documents/Kurumsal/egitim_ogretim_dairesi/Yeni-Ogretmen-Yetistirme-Lisans-Programlari/AA_Sunus_%20Onsoz_Uygulama_Yonergesi.pdf
• YÖK (2018b). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
• YÖK (2020). https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/universitelerde-uygulanacak-uzaktan-egitime-iliskin-aciklama.aspx
• Yurdakal, İ. H. (2018). Değişen sınıf öğretmenliği lisans program içeriğinin incelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 6(29), 1483-1499.
• Yüksel, S. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleki bilgisi derslerine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 435-455.
• Zelyurt, H. (2021). The comparison of the 2018 undergraduate preschool instruction curriculum and previous curricula. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 22(2), 1452-1479. https://doi.org/10.17679/inuefd.975821
• Zelyurt, H., & Sucu, A. (2022). Eğitim fakültelerinde uygulanan 2018 lisans programlarının öğretim elemanlarının görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Journal of History School, 56, 836-872. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.53875