Organoklorlu Pestisitlerin Yüksek Omurgalı Böbreği Üzerindeki Histopatolojik Etkileri

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 2, 26 - 35, 29.12.2016

Özlem Önen , Gülname Fındık Güvendi Hatice Beşeren

Öz

Dünya nüfusunun hızlı artışı doğrultusunda açlık sorununun giderilmesi amacıyla tarımsal üretimde pestisitlerin kullanılması, çevreye atılan endüstriyel atıklar ve diğer zehirleyici maddeler toplum sağlığını giderek artan boyutlarda tehdit etmektedir. Sunulan derlemede organoklorlu pestisitlerin yüksek omurgalılardan memelilerin böbrek histopatolojisi üzerindeki etkilerine dair elde edilen raporların değerlendirilerek özetlenmesi amaçlanmıştır.

Mevcut literatür bilgileri, Kafkas Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Zooloji ve Ekotoksikoloji Laboratuvarları ve Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı Laboratuvarlarındaki çalışmalar ışığında gözden geçirilerek derleme halinde düzenlenmiştir.

Günümüzde kullanılan insektisitlerin çoğu nörotoksiktir ve etkilerini hedef organizmaların sinir sistemlerini etkileyerek gösterirler. İnsektisitlerin omurgalılarda sinir sistemi dışında üreme sistemini, kan yapımını, karaciğer, endokrin sistem, boşaltım sistemi ve diğer sistemleri de etkilediğini gösteren bazı çalışmalar vardır. Organoklorlu pestisitler etkisiyle yüksek omurgalıların böbrek dokusunda, glomerüller ve tübüllerde yapısal düzensizlikler, glomerüler bazal membranda ondulasyonlar, tübüllerde vakuoler dejenerasyona bağlı genel görünümde bozulmalar ve hidropik dejenerasyon varlığının yanısıra mononükleer hücre infiltrasyonu bulguları rapor edilmiştir.

Bu çalışmada, organoklorlu pestisitlerin yüksek omurgalıların böbrek dokusunda neden olduğu doku hasarlarına dair sonuçlar biraraya getirilmiştir. Histopatolojik yönden incelendiğinde böbrek dokusunun organoklorlu pestisitlerden çarpıcı boyutta etkilendiği saptanmıştır. Bunun olası nedeninin, organoklorlu pestisitlere bağlı böbrek dokusunda gözlenen histopatolojik değişikliklerin gelişiminde oksidatif stresin devreye girmesi olabileceği bildirilmiştir. Meydana gelen histopatolojik değişikliklerin bu kimyasallara spesifik olduğunu ortaya koymak için, daha fazla araştırmalara ihtiyaç olduğu sonucuna varılabilir.

Anahtar Kelimeler

Organoklorlu pestisitler, yüksek omurgalılar, böbrek, histopatoloji

Kaynakça

• Alarami AMJ 2015. Histopathological Changes in the Liver and Kidney of Albino Mice on Exposure to Insecticide, Dimethoate. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 4(7): 287-300. ISSN: 2319-7706.
• Baras A 2014 Histology of the Kidney and Urinary System. http://www.hopkinsmedicine.org/mcp/education/300.713%20lectures/2014/baras_alex_09.26.2014.pdf, Erişim tarihi: 26.09.2014).