Osmanlı Arşiv Belgeleriyle Muarız (Saros) Körfezi Cedid Kalesi

Yıl 2018, Sayı: 4, 35 - 45, 03.05.2018

Fuat Durmuş

Öz

Bu çalışma, Osmanlı Dönemi’nde Muarız (Saros) Körfezi’ndeki Evreşe Kazası’na bağlı Karaçalı Karyesi ile Karaçalı Karyesi karşısındaki ada üzerinde bulunan yapılar hakkında bilgilerin yer aldığı Başbakanlık Osmanlı Arşiv Belgeleri  kapsamında hazırlanmıştır. Bu çalışmayla Osmanlı arşiv belgelerindeki bilgiler dışında bugün bulundukları yere ilişkin herhangi bir kaydın olmadığı Karaçalı Karyesi ile karşısındaki ada üzerinde bir zamanlar yer alan yapıların lokalizasyonu yapılmaya çalışılacak; kaleler şehri Çanakkale’nin Osmanlı Dönemi’ne ait, ismi ile müsemma, yeni bir kalesi tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Arşiv Belgeleri, Muarız (Saros) Körfezi, Büyükada, Kale-i Cedid (Manastır) Kalesi, Karaçalı Karyesi

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Ali Emiri Mahmud I (BOA.AE. SMHD.I.D.Nr.181)
• Cevdet Askeriye, (BOA.C.AS.D.Nr.248)
• BOA.C.AS.D.Nr.744
• BOA.C.AS.D.Nr.735
• BOA.C.AS.D.Nr.861
• BOA.C.AS.D.Nr.670
• BOA.C.AS.D.Nr.1223
• BOA.C.AS.D.Nr.16
• BOA.C.AS.D.Nr.507
• BOA.C.AS.D.Nr.187
• BOA.C.AS.D.Nr.703
• BOA.C.AS.D.Nr.812
• BOA.C.AS.D.Nr.812
• Cevdet Evkaf (BOA.C.EV.D.Nr.6)
• BOA.C.EV.D.Nr.436
• Dahiliye Nezareti Şifre Evrakı (BOA.DH.ŞFR.D.Nr.485)
• Cevdet Maarif (BOA.C.MF.D.Nr.78)
• Dahiliye Emniyet-i Umumiye Evrak Odası Kalemi Evrakı (BOA.DH. EUM. VRK, 25/35)
• Makale ve Kitaplar
• AYDIN, Yusuf Alperen 18. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nin Ege (Adalar) Denizi ve Doğu Akdeniz’e Yönelik Güvenlik Parametreleri, Osmanlı Araştırmaları, Sayı XLV, İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM), 2015.
• BOSTAN, İdris, Derya Beyi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), IX, İstanbul 1994.
• KİEL, Machiel Midilli, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDİA), XXX, 2005.
• MENEKŞE, Metin, XIX. Yüzyıl Ortalarında Evreşe Kazası’nda Yaşayan Hane Sahipleri ve Mesleklerı̇ne Daıir Bazı Bilgiler, Socıal Scıences Studıes Journal, SSSjournal (ISSN:2587-1587), vol:3, Issue:12, 2017, pp.1872-1886.
• Osmanlı Belgelerinde Çanakkale Muharebeleri, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Bşk.lığı Yayını, Ankara, 2005.
• Salih Murad Hatip (2013), “Çanakkale Boğazı (Bahr-i Sefid Boğazı) Savunma Sistemi 1770-1918”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, (Doktora Tezi), Ankara.
• Saros Körfezi Özel Çevre Koruma Bölgesi Karasal ve Denizel Biyolojik Çeşitliliğin Tespiti Projesi Sonuç Raporu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, Ekim 2014.
• Şakiroğlu, Mahmut H. (1993), “Cezâyir-i Bahr-i Sefîd”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (TDİA), c. 7, s.500-501.
• UYSAL, Ali Osman, Kaymak Mustafa Paşa’nın Hâtırası: Babakale, Ayvacık Değerleri Sempozyumu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yayınları, No:87, Çanakkale 2008.
• THYS-ŞENOCAK, Lucienne, Hadice Turhan Sultan, Osmanlı İmparatorluğu’nda Kadın Baniler, Çev. Ayla Ortaç, Kitap Yayınevi, İstanbul 2009.
• TÜRKER, Ayşe Ç. An Archaeological Survey of the Early Christian-Byzantine Period on the Valleys That Reached the Hellespont: 2014 Research, 33. Uluslararası Kazı, Araştırma ve Arkeometri Sempozyumu, C.1, Erzurum 2015, s.301-324.
• İnternet Sayfaları
• http://eng.travelogues.gr/item.php?view=49583 (Erişim Tarihi:15.01.2018)
• http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=070500&idno2=c070351#1 (Erişim Tarihi 30.04.2018)