Performans Teorisi Bağlamında Günümüz Mizahına Bir Örnek: Ankara’da Stand-up

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 66 - 71, 31.12.2021

Sine Elif Arıkan

Öz

İnsana özgü görülen gülme eylemi araştırmalara konu edilmiştir. Sözlü oluşan, yazıyla aktarılan mizahi anlatılar günümüz güldürü unsurlarının temelini oluşturmaktadır. Bu bağlamda zaman içerisinde çeşitli yöntemler geliştirilmiştir. Yazılı ve sözlü unsurların aktarımında performans olarak adlandırılan bir aktarım biçimi ortaya çıkmıştır. Performans icra bağlamında gerçekleşmektedir. Araştırmacılar tarafından performans üzerine çeşitli düşünceler ortaya atılmış, teoriler geliştirilmiştir. Performans Teorisi; icra, dinleyici ve anlatım olarak üç bağlama ayrılmaktadır. Bu çalışmanın amacı Ankara’da görece yaygınlaşan Stand-up gösterilerinin Performans Teorisi bağlamında nasıl aktarıldığını incelemektir. Bununla birlikte stand-up’ın mizahi bir sanat örneği olarak önemine dikkat çekmektir. İncelemeden çıkarılan sonuçlar doğrultusunda öneriler sunulup, komedi ve stand-up performansına dair araştırmaların geliştirilmesinin önemi vurgulanmıştır. Çalışmada Derleme Yöntemi kullanılmış olup Performans/İcra Teorisi bağlamında inceleme yapılmıştır. Derleme yapılırken Ankara’da stand-up yapan komedyenler ile görüşülmüş, stand-up gösterilerinde komedyenlerin canlı performansları gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Stand-up, Performans, Mizah

An Example of Today’s Humor in the Context of Performance Theory: Stand-up in Ankara

Öz

A human-specific laughing action is based on research. The humor narratives that are written and oral are the basis of today's laughter elements. In this context, various methods have been developed over time. The transfer of written and verbal elements has emerged in a form of transmission called performance. Performance takes place in the context of performance. The researchers have given a variety of ideas about performance, theories have been developed. The Performance Theory is divided into three contextual constants as execution, listener, and narration. The purpose of this study is to study how relatively common Stand-up demonstrations are transferred in the context of Performance Theory in Ankara. However, the importance of stand-up as a humorous art example will be noted. In line with the results from the review, recommendations will be presented and the importance of developing research on comedy and stand-up performance will be emphasized. The study used the Compare Method and examined in the context of Performance/Execution Theory. While the compilation was being carried out, comedy's live performances were observed in stand-up comedy in Ankara.

Anahtar Kelimeler

Stand-up, Performance Theory, Humor

Kaynakça

• Alay O (2019). Mizah Kavramı ve Mizahın Tarihsel Süreci, Türk Dili Dergisi, CXVI: 808.
• Bars M E (2019). Geçmişten Günümüze Meddahlık Geleneğindeki Değişim/Dönüşümler: Meddahlıktan Stand-up’a, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (30), 7-25.
• Bauman R (2008). Tür, Performans ve Metinlerarasılığın Üretimi. (Çev. Işıl Altun), Millî Folklor Dergisi, 20 (78), 114-122.
• Bergson H (1997). Gülme, Çev: Ord. Prof. Mustafa Şekip Tunç, İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Carslon M (2013). Performans: Eleştirel Bir Bakış çev. Beliz Güçbilmez, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Çobanoğlu Ö (2002). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Öğüt E G (2009). İnsan, Kültür, Mizah (Eğlence Endüstrisinde Tüketim Nesnesi Olarak Mizah), Ankara: Grafiker Yayınları.
• Göktaş E (2010). Türk Tiyatrosunda Tek Kişilik Oyunlar, Stand-up'lar ve Kolajlar, Sanat Dergisi, (0) 1.
• Lockyer S (2016). Comedy Matters: On the Impact of Comedy, Humor: International Journal of Humor Research, 29 (2): 153-155.
• Lockyer S (2015). Performance, Expectation, Interaction and Intimacy: On the Opportunities and Limitations of Arena Stand-up Comedy for Comedians and Audiences, Journal of Popular Culture, 48 (3), 586-603.
• Onat H (2021). Geleneksel Kazak Müziği İcracıları ve Performans Özelliklerinin Performans Teori açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Özdemir N (2010). Mizah, Eleştirel Düşünce ve Bilgelik: Nasreddin Hoca, Millî Folklor Dergisi, 22, 87.
• Şahin H İ (2014). Gelenek, Gülme ve Şaka. Millî Folklor Dergisi, 13: 101 237-251.
• Rutter J (1997). Stand-up as Interaction: Performance and Audience in Comedy Venues, Doktora Tezi, Salford Üniversitesi.
• URL1: https://sozluk.gov.tr/ Erişim tarihi 13.09.2021.
• URL2: https://sozluk.gov.tr Erişim tarihi 13.09.2021.
• K.K, 1. Gökhan Öz, 1992, Muhasebe Uzmanı/Komedyen, Ankara.
• K.K, 2. Rüya Aslangül, 1988, Endüstri Mühendisi/Komedyen, Ankara.
• K.K, 3. Gizem Kara, 1994, Sosyolog/Komedyen, Ankara.
• K.K, 4. Olga Çetin, 1984, Bankacı/Komedyen, Ankara.
• K.K, 5. Ali Arıkan, 1998, Hemşire/Sinema- Televizyon Mezunu/Komedyen, Ankara.