Hatalı Malzeme ve Yanlış Müdahale Uygulama Örneği Olarak Burhaniye Ağacık Caminin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 16 - 28, 30.06.2023

Figen Erdoğdu

https://doi.org/10.59127/kulmira.1230042

Cited By: 1

Öz

Ağacık Köyü, Balıkesir ilinin Burhaniye ilçesine bağlı, doğuda Madra Dağ silsilesi, kuzeyde Kaz dağları, Batı da ise Ege denizi ile kuşatılmış kırsal mimarinin izlenebildiği şirin bir Kuzey Ege köyüdür. Ağacık köyünde yer alan Ağacık Cami, her geçen gün yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan, hızla değişen kırsal dini mimarinin örneklerindendir. Araştırma sonucunda yapıda iç ve dış kaynaklı bozulmalar tespit edilmiştir. Yapının gerek arazi içinde konumlanış biçimi ve zemin özellikleri, gerekse de iklim şartları ve jeolojik hareketlere bağlı olarak yapıda fiziksel bozulmalar meydana gelmiştir. Son cemaat yerine yapılmış olan eklentiler; çeşmeler, pvc doğrama vb. uygulamalar belirli plan ve estetik kaygı taşımadan uygulandığı için yapının ilk kimliğine aykırı görünüş oluşturmaktadır. Anıtlarda bozulmanın ana kaynağı olan nem; hem strüktürde, hem de duvar resimlerinde ciddi tahribatlar oluşturmaktadır. Tozuma, kavlama, tuzlanma, parça kopması, sıvada ve boya da çatlak ve çiçeklenme duvar resimleri üzerinde tespit edilen önemli tahribatlardır. Dönemin özelliklerini ve sanatını yansıtmasından dolayı, bu tür Kültür Varlıklarının korunması ve gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde ulaşması son derece önemlidir. Bu nedenle, öncelikle gerekli uzman incelemeleri hassasiyetle yapılmalı, planlanan bir süreçte, uygun müdahalelerle cami en kısa sürede restore edilip uygun şartlar dahilinde koruma altına alınmalıdır. Bu çalışmada Ağacık Köyü caminde mimari ve dini öğelerde yıllar içinde gerçekleştirilen yanlış müdahaleler ve hatalı malzeme uygulamaları incelenmiş, fotoğraflarla belgelenmiştir. Bu uygulamaların zaman çok geç olmadan, yapıya daha fazla zarar verilmeden aslına uygun çağdaş restorasyon teknikleri ile en kısa zamanda giderilmesi bugün elzemdir. Bu çalışmanın amacı, mimari değerlerimizi yansıtan ve günümüze doğru bir biçimde ulaştırılması gereken bir kültürel mirasın korunması gereken miras olduğu konusunda bir toplum bilincinin yaratılması, bu bilinçle bu yapı hakkında arşiv oluşturulması ve gelecek kuşaklara aktarılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Ağacık, kültürel miras, restorasyon, hatalı malzeme, koruma, duvar resmi

An Evaluation of Ağacık Mosque in Ağacık Village, Burhaniye as an Example off Faulty Material Aplications and Wrong ImproperInterventions

Öz

Ağacık is a charming North Eagean village in the Burhaniye district of Balıkesir, where you can watch the rural architecture surrounded by the Madra Mountain rance in the east, the Ida Mountains in the north and the Eagean Sea in the west. Located in the Village Ağacık, Ağacık Mosque is one of the examples of the rapidly changing rural religious architecture that is in the danger of dissapearing day by day. As a result of researh, in internal and external deteration was detected in the structure. physical deteration accured in the structure due to the way the structure is located in the land and the ground features, as well as climatic conditions and geological movements. Additions to the portico; fountains, pvc joinery, etc. aplications are applied without certain plans and aesthetic concerns, so they create a wiew contrary to the first identity of the building. Humidity, which is the main source of deterioration in monuments. causes serious demages both in the structure and in mural paintings. Dusting, scaling, salting, fragment brakage, cracks in plaster and paint are also significant demages detected on mural paintings. Due to the fact that it reflectes the characteristics and art of the period, İt is extremely important that such cultural properties are preserved and reach to the future generations in a healty way. For thiş,reason, first of all, the nessesary expert examinations shoul be carried out with sensitivity,, in a planned process, with appropiate interventions, the mosque should be restored as soon as possible and taken under protection under appropiate conditions. In this study, the wrong interventions and faulty material applications carred out over the years in the architectural and religious elements in the Ağacık Village Moqque were examined and documented with photograps. Today is essentional that these practises are eliminated as soon as possible with the orijinal contempoarary restoration tecniques before it is too late and wihhout further demage to the structure. The aim of this study is to create a public awerness that a cultural heritage that reflects our architetural values and need to delivered to the present day is a hertage that needs to be protected, and with this awerness, an archive is created about this structure and transferred to future genarations.

Anahtar Kelimeler

Ağacık, cultural heritage, restoration, faulty material, protection, mural painting

Kaynakça

• Aköz, F. (2005). Yığma kagir yapılarda hasar tespiti. YDGA2005, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, 17.
• Anonim. (2013). Taş Bozulmalarını Teşhis Etme. İnşaat Teknolojisi-Milli Eğitim Bakanlığı
• Avcuoğlu M. B. (2008). Meskun Bölge Yollarında Yağmursuyu Drenajı. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Celep, Z., & Kumbasar, N. (2000). Deprem mühendisliğine giriş ve depreme dayanıklı yapı tasarımı. İhlas Matbaacılık.
• Dikilitaş, G., (2005). Duvar Resimlerinin Bozulmasına Neden Olan Etkenler ve Koruma Uygulamaları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, 94s.
• Kaderli, L. (2014). Kültürel Miras Koruma Yaklaşımlarının Tarihsel Gelişimi. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (12), 29-41.
• Mahrabel H. A. (2006). Tarihi Yapılarda Taşıyıcı Sistem Özellikleri, Hasarlar, Onarım ve Güçlendirme Teknikleri. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, İstanbul, 113s.
• Massari, G., & Massari, I. (1985). Damp buildings, old and new. Bulletin of the Association for Preservation Technology, 17(1), 2-30.
• Sözlü, H. (2014). Balıkesir Burhaniye'de Ağacık Köyü Cami ve Tasvirleri. Electronic Turkish Studies, 9(1).
• Tabasso, M., (1992), Soluble Salts: Formation, Decay Mechanisms, MPC Notes, ICCROM, Rome.
• Uçarkuş, Ö. (2017). Anıt Eserlerin Restorasyon ve Proje Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar. Yüksek Lisans Tezi. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi. Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. 6s.
• Zerin, Z., & Sarıalioğlı, A. (2017). Restorasyon Uygulaması Yapılacak Tarihi Yapılarda Tahribatsız Yöntemlerle Deprem Performansının İncelenmesi Örnek Çalışma: Sinop Tarihi Cezaevi. Uluslararası Katılımlı 6. Tarihi Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu, 711-722.