TOPRAKLA İLGİLİ HALK HUKUKU UYGULAMALARI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 1, 36 - 46, 13.12.2018

Mustafa Dinç

Öz

Toplumun
tüm fertlerinin uymak zorunda olduğu ve sosyal düzeni sağlamaya yönelik
kurallar dizgesi olarak anlamlandırabileceğimiz hukuk kavramının halk geleneği
içinde yazılı olmayan bir boyutu da halk hukuku kavramıdır. Folklor
araştırmalarında halk bilgisi kadroları içinde incelenen halk hukuku
uygulamaları, toplumsal yaşamın en eski dönemlerinden beri uygulana gelen
sosyal anlaşmalar bütünüdür.

Kırsal
yaşam içerisindeki tüm etkinliklerin belirleyicisi olarak halk hukuku
uygulamaları, halk yaşamının temel unsurlarından biri olan toprakla ilgili
tasarruflarda da varlığını hissettirmektedir. Beslenmeden, mimariye, mitolojik
uygulamalardan, dini tasavvura kadar, halk yaratmalarının her aşamasında kutsal
bir kaynak vazifesi gören toprak; tarım toplumlarının başat geçim kaynağı
olması nedeniyle de, edinilmesi, işletilmesi, devredilmesi noktalarında da
oldukça önemsenmiş ve halk hukuku düzleminin içerisinde sürekli var
olagelmiştir. Tarım toplumlarının hepsinde hukuk kurallarının oluşumunda
toprağa bağlı uygulamalar geliştirilmiş, toprağın kutsallığı ve önemi kendini
toplumsal kuralların belirlenmesi noktasında da göstererek gerek ekonomik
gerekse hukuki altyapının oluşturulması sağlanmıştır. Anadolu coğrafyası da
yaşam koşulları bağlamında toprağa bağlılığın fazlasıyla hissedildiği bir
yapıdadır. Yurt kavramının kutsallığına binaen Türk milletince ayrı bir önem
verilen toprak, bu bakımdan korunması gereken ve toplumsal yapıyı kendine
endeksli olarak belirleyen ana unsurlardan biri olarak görülmüştür.

Bu
çalışmada, Anadolu sahasının çeşitli yörelerinden katılımlı ve katılımsız
gözlemler, görüşme ve sosyal medya grupları aracılığı ile derlenen halk
hukukundaki toprakla ilgili uygulamalar, mülkiyet-miras hukuku, eşya-ticaret
hukuku ve borçlar hukuku çerçevesinde sınıflandırılarak değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hukuk, Halk Hukuku, Toprak, Mülkiyet

Folk Law Practices About Soil

Öz

Folk
law, is an another non –written dimension of the notion of law which we can
understand as a strings of rules for establishing social order that all the members
of society have to obey. In folklore researches, the practices of folk law,
which is examined in the public knowledges branches, is the whole of social
agreements that have been practiced, since the earliest periods of social life.

As
a determinant point of all activities in rural life, public law practices is
also felt its presence in savings about soil as one of the main element of folk
life. From nutrition to architecture, from mythological practices to religious imagination,
soil, which has seen as in the task of as a sacred source in every stage of
folk creations, Due to it is the most important source of income for agricultural
communities and has been highly regarded on the points of obtaining, operating and
transferring and has been constantly in the folk law area. In all agriculture
societies, practices based on the soil have been developed in the formation of
legal rules, and also the sanctity and importance of the soil has showed itself
at the point of setting social rules, and both economic and legal
infrastructure has been established. Anatolian area is in a structure that
commitment to soil in the context of living conidtions is greatly felt. The
soil, which is given a special importance in the Turkish nation on the holiness
of the dormitory concept, has been see as one of the main factors that should
be protected in this respect and determine the social structure as indexed to
itself.

In
this study, practices about to soil in folk law, which compiled through
participatory and unattended observations, interviews and social media groups
from various regions of the Anatolian region, will be classify and evaluate in
the scope of, property-inheritance law, commodity-trade law and debts law.

Anahtar Kelimeler

Law, folk law, soil, property, interitance

Kaynakça

• Aça, M. (2016), Halk Bilimi Veri Toplama ve İnceleme Teknikleri, Editör: Aça, M.,Halk Bilimi El Kitabı (ss.308-325). Konya: Kömen Yayınları.
• Aça, M. (2016). Halk Bilgisinin Takvim, Mevsim/İklim, Çevre Sağaltma ve Hukuka Dönük Temsilleri. Editör: Aça, M.,Halk Bilimi El Kitabı (ss.558-593). Konya: Kömen Yayınları.
• Aksoy, S. (1970). Tarım Hukuku, Ankara: Ankara Basım ve Ciltevi.
• Çobanoğlu, Ö. (2005). Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Devellioğlu, F. (2000), Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lugat. İstanbul: Aydın Kitabevi.
• Dursun, A. (2016). Türk Halk Hukuku, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Örnek, S. V. (2000). Türk Halkbilimi. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Sevindik, A. (2013). Halk Hukuku ve Köy Odaları: Sivas Şarkışla Gümüştepe Köyü Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• TDK, (1998). Türkçe Sözlük (C.1.)., Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkmen, F. (2011). Dede Korkut’ta Halk Hukuku Unsurları. Bilig, 58, ss.245-256.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.