MODERN İNSANDAKİ ARKAİK BİLİNÇALTI VE EROTİZMİN İŞLEVİ: LOLİTA ROMANI ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 3, 391 - 402, 13.12.2019

Ayşe Sezer

Öz

“Lolita ya da Beyaz Irktan Dul Bir
Erkeğin İtirafları” adlı roman, Vladimir Nabokov tarafından 1955 yılında kaleme
alınmıştır. Roman, ahlâk yasalarının, modern insan üzerindeki etkisi ve
yasaların insan doğasına uygunluğunu sorgulaması yönüyle psikolojik ve edebî bir
önem arz eder. Bir erkeğin ağzından yazılan roman, bünyesinde anı türüne
ait özellikler barındırırken, kişi ve topluma ayna tutar ve yaradılışla
birlikte insan doğasına da mitolojik öğelerle atıfta bulunur. Kadın ve erkek doğasının
farklı olması, onları modern dünyada yahut ikinci perdede karşı karşıya gelmesine
sebep olacaktır. Romanda erkeğin, ahlâkî unsur ve sosyal normları görmezden
gelmesi ile birlikte, sembolik olarak Ana Tanrıça sahneden bir kez daha çekilecek,
modern dünya ataerkil düzenin hâkimiyetine girerek kaosu tekrar edecektir. Erkek
kişiliğinin altında yatan erotik duygular, genel ahlâk anlayışını gözler önüne
sererken insan doğasını da realist bir biçimde bizlere sunar.

Romanda erotizm, her konuda hem yapıcı hem
yıkıcı bir role sahip oldugu gibi, temel işlevi insan gerçeklerine ayna tutmaktır.
Çalışmamızda roman, konusu ve bolca bilinçaltı öğeler barındırması itibariyle, modern
masal yahut mit bağlamında incelenecek olup, yazarın ahlâkî ve reel unsurlara
nasıl yaklaştığı ve erotizmin işlevi konusu yorumlanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Lolita, Nabokov, ahlâk, erotizm, mit

ARCHAIC SUBCONSCIOUS IN MODERN PEOPLE AND FUNCTION OF EROTISM: EXAMPLE OF LOLITA NOVEL

Öz

Lolita or The Confessions of a White
Widowed Male written by
Vladimir Nabokov in 1955. The novel questions the impact of moral laws on
modern people and the relevance of human nature. Therefore it is important psychological
and sociological terms. The novel written from the mouth of a man and contains
features belonging yo the type of memory and reflects human/society and it
should explain human nature with mythological elements. The nature of men and
women are different, therefore two breeds will fight, as a result symbolically
the mother godness will be withdrawn from the scene and the modern world, will rejoin
the chaos by entering the rule of the patriarchal order. Erotic emotions in the
novel, as a realistic way reveal human nature. Eroticism has a constructive and
destructive role here. But the most important task of eroticisim in the novel,
to show human truth. In our study, this novel will be examined in the context
of modern fairy tale or mise en myth in terms of its subject and abundance of
subconscious elements.

Anahtar Kelimeler

Lolita, Nabokov, ethic, erotism, myth

Kaynakça

• Bachofen, Johann Jacob (1997). Söylence, Din ve Anaerki. (Çev. Nilgün Şarman). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Beydili, Celal (2014). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. (Çev. Eren Ercan). Ankara: Yurt Kitap-Yayın.
• Dadoun, Rafer (2007). Erotizm. (Çev. Işık Ergüden). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Durkheim, Emile (2005). Dini Hayatın İlkel Biçimleri. (Çev. Fuat Aydın). İstanbul: Ataç Yayınları.
• Eliade, Mircae (2014). Dinler Tarihine Giriş. (Çev. Lale Arslan Özcan). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Eliade, Mircae (2018). Mitlerin Özellikleri. (Çev. Sema Rifat). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ergin, Muharrem (1989). Dede Korkut Kitabı I Giriş-Metin-Faksimile. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Freud, Sigmund (2012). Totem ve Tabu. (Çev. Turan Erdem). İstanbul: Arya Yayıncılık.
• Fromm, Eric (2017). Rüyalar Masallar Mitler Sembol Dilinin Çözümlenmesi. (Çev. Aydın Arıtan, Kemal H. Ökten). İstanbul: Say Yayıncılık.
• Gürel, Ender (2006). “Giriş”. Carl Gustav Jung Analitik Psikoloji. (Çev. Ender Gürel). İstanbul: Payel Yayınevi, 9-92.
• Howatson, M. C. (2013). Oxford Antikçağ Sözlüğü. (Çev. Faruk Ersöz). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Jung, Carl Gustav (2005). Dört Arketip. (Çev. Zehra Aksu Yılmazer). İstanbul: Metis Yayınları.
• Jung, Carl Gustav (2006). Analitik Psikoloji. (Çev. Ender Gürel). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Margeson, Edda (2012). “Tracing Lolita: Defining the Archetype of the Nymphet in 20th and 21st Century Literature and Culture.” Emergence: A Journal of Undergraduate Literary Criticism and Creative Research, 2012. (Erişim: 13 Kasım 2019)
• Nabokov, Vladimir (2017). Edebiyat Dersleri. (Çev. Ayşe Lucie Batur, Fatih Özgüven). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nabokov, Vladimir (2017). Lolita Beyaz Irktan Dul Bir Erkeğin İtirafları. (Çev. Fatih Özgüven). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Nabokov, Vladimir (2017). Rus Edebiyatı Dersleri. (Çev. Yiğit Yavuz, Fatih Özgüven, Ayşe Nihal Akbulut). İstanbul: İletişim Yayınları.