In The Context of Reproduction of The Archaic Journey; “İyi Biri” Movie

Yıl 2020, Sayı: 5, 184 - 212, 15.06.2020

Cansu İrmak , Ayşe Sezer , Berkant Örkün

https://doi.org/10.46250/kulturder.726580

Öz

“İyi Biri” movie
directed and written by Ayhan Sonyürek his leading roles were shared by famous
people such as Cengiz Bozkurt and Mustafa Alabora. The film processed the
stories of ordinary people in multi ways, made a name with both subject and
acting. In the film, we witness the delay of traumas of acquaintance and life
facts experienced by an ordinary person with the Mızrap character played by
Cengiz Bozkurt. The people he met during his journey and the events he
experienced will affect the life of Mızrap and play an important role in his
change. At the same time, the film which can be considered in the context of
the return of classical hero types to modern hero types, contains the richness
of interdisciplinary interpretation/ reading along with cultural analysis. Based
on Joseph Campbell's monomith theory, the character of Mızrap will be explained
in the context of the ‘the hero with a thousand faces’, during the journey, the
characters that come across the hero and their functions will be examined one
by one and the cultural elements in the film will be interpreted. In addition, the
effort to examine the deep structure, cultural and social memory of the
narrative (film) has come the fore in this article. And, in this context, the
relation of the film with traditional narratives is alsa mentioned.

Anahtar Kelimeler

“İyi Biri” Movie, J. Campbell, monomyth, journey, puberty

Arkaik Yolculuğun Yeniden Üretilmesi Bağlamında “İyi Biri” Filmi

Öz

Yönetmenliğini
ve senaristliğini Ayhan Sonyürek’in yaptığı, başrollerini Cengiz Bozkurt,
Mustafa Alabora gibi isimlerin paylaştığı 2015 yapımı olan İyi Biri filmi, gerek konu gerek oyuncu
performansı ile adından söz ettirmiş bir film olup sıradan bir insanın
hikâyesini çok yönlü bir şekilde işlemiştir. Filmde Cengiz Bozkurt’un
canlandırdığı Mızrap karakteri
üzerinden, sıradan bir insanın gecikmeli olarak hayat gerçekleri ile
tanışmasına ve bu sürede yaşadığı travmalara şahit olmaktayız. Çıktığı yolculuk
sırasında yaşadığı olaylar ve yolunun kesiştiği herkes, Mızrap’ın hayatına etki etmiş ve onun değişiminde önemli bir
role sahip olmuştur. Aynı zamanda klasik kahraman anlayışının modern kahramana
dönüşü bağlamında ele alınabilecek olan film, kültürel çözümleme başta olmak
üzere, disiplinlerarası yorumlanabilme/okunabilme zenginliğini de bünyesinde
barındırır. Joseph Campbell’ın monomit
kuramını baz alarak yapılan bu çalışmada Mızrap karakteri, kahramanın sonsuz yolculuğu bağlamında
yorumlanmış, yolculuk boyunca kahramanın karşısına çıkan karakterler ve bu
karakterlerin işlevleri tek tek incelenerek filmdeki kültürel olgular yorumlanmaya
çalışılmıştır. Bunu yaparken anlatının (filmin) çok katmanlı derin yapısına,
kültürel ve toplumsal belleğine oldukça çok nüfuz edebilme çabası öne çıkmış ve
bu bağlamda anlatının (filmin) geleneksel anlatılarla olan ilişkisine de
değinilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İyi Biri Filmi, J. Campbell, monomit, yolculuk, ergilenme

Kaynakça

• Albayrak, Kadir (2002). “Keldânîler”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 25, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 207-210.
• Boratav, P. Naili ve Gölpınarlı, Abdulbâki (2010). Pir Sultan Abdal. İstanbul: Derin Yayınları.
• Campbell, Joseph (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. (Çev. Sabri Gürses). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Eco, Umberto (2015). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. İstanbul: Can Yayınları.
• Eliade, Mircea (1999). Şamanizm. (Çev. İsmet Birkan), Ankara: İmge Kitabevi.
• Eliade, Mircea (2003). Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi Cilt II Gotama Budha’dan Hristiyanlığın Doğuşuna. (Çev.: Ali Berktay). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Hall, Calvin S. ve Nordby, Vernon J. (2016). Jung Psikolojinin Ana Çizgileri. (Çev. Ender Gürol). İstanbul: Cem Yayınevi.
• İnan, Abdülkadir (1986). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• İncil (2015). İstanbul: Kutsal Söz Yayınları.
• Jung, Carl Gustav (1998), Psikoloji ve Din. (Çev. Remziye Karabey). İstanbul: Okyanus Yayıncılık ve Yapımcılık.
• Jung, Carl Gustav (2016). Feminen Dişilliğin Farklı Yüzleri. (Çev. Tuğrul Veli Soylu), Pinhan Yayıncılık: İstanbul.
• Jung, Carl Gustav (2019). Dört Arketip. (Çev.: Zehra Aksu Yılmazer). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kır, İbrahim (2011). Toplumsal Bir Kurum Olarak Ailenin İşlevleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36): 381-404.
• Lotman, Yuri (2012). Düşünen Dünyalar İçinde İnsan-Metin-Semiyosfer-Tarih. Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Marshall, Gordon (2005). Sosyoloji Sözlüğü. (Çev. O. Akınhay, D. Kömür-cü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Saydam, M. Bilgin (2011). Deli Dumrul’un Bilinci Türk-İslam Ruhu Üzerine Bir Kültür Psikolojisi Denemesi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Tryjarski, Edward (2016). Türkler ve Doğa. (Çev. Hafize Er-Dursun Ayan-Reşide Gürses. Editör: Dursun Ayan), İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Türkmen, Fikret (1995). Âşık Garip Hikâyesi Üzerinde Mukayeseli Bir Araş-tırma. 2. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yiğit, Melike (2019). Hatay’ın Samandağ İlçesinde Konuşulan Arapça Üze-rine Bir Derleme Çalışması. Doktora Tezi. Çorum: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.