Yasar Kemal is among the important novelists of Turkish and world literature. The success of Yasar Kemal, who reproduced the oral narratives of Anatolian societies in contemporary novel fiction and carried these narratives to a universal level, originates from the fact that the rituals in the collective memory of these societies are handled in a realist way with their social-cultural foundations. At the same time Yasar Kemal has aestheted many social phenomena in the form of novel fiction. He reflects social reality which embedded in ecological cycle through novel heroes when he writes his novels. All these features leads to sociological and anthropological points of view to Yasar Kemal’s novels. Therefore, in the general sense, the inferences about different culture, societies and human beings can be got from his novels. In this study, the human dimension of the burial customs of the Turkmen tribes in Yaşar Kemal’s novels, especially in Cukurova region, will be evaluated and the importance and function of some practices in these rituals, especially lamenting, will be examined. In this respect, the study includes data revealing the social cultural foundations of burial rituals and laments in the Anatolian Turkmen culture.
Yaşar Kemal, Türk ve dünya edebiyatının önemli romancıları arasında yer alır. Anadolu toplumlarının sözlü anlatılarını çağdaş roman kurgusu içinde yeniden üreterek, evrensel bir düzeye taşıyan Yaşar Kemal’in başarısı, bu toplumların kolektif belleğinde yer etmiş ritüelleri gerçekçi bir biçimde sosyal-kültürel temelleriyle ele almasından ileri gelir. Aynı zamanda Yaşar Kemal, insanları derinden etkileyen birçok toplumsal olguyu roman kurgusu içerisinde estetize etmiştir. Bunu yaparken oluşturduğu roman kahramanları aracılığıyla ekolojik bir döngüde var olan toplumsal gerçekliği de yansıtır. Bütün bu özellikler Yaşar Kemal’in romanlarına sosyolojik ve antropolojik bir bakış açısıyla eğilmeyi beraberinde getirir. Dolayısıyla genel olarak bakıldığında onun romanlarında insanlara, farklı kültürlere, topluluklara dair çıkarımlar yapmak mümkündür. Bu çalışmada Yaşar Kemal’in romanlarında, özellikle Çukurova bölgesindeki Türkmen aşiretlerinde defin ritüellerinin insani boyutu değerlendirilirken, bu merasimlerde ağıt yakma başta olmak üzere yerine getirilen bazı pratiklerin önemi ve işlevi irdelenmiştir. Çalışma bu yönüyle Anadolu Türkmen kültüründe defin ritüellerinin ve ağıtların sosyal kültürel temellerini ortaya çıkarması açısından veriler içermektedir.
