Gagauz Şair Valentina Bujilova’nın Çocuk Şiirlerine Çocuğa Görelik İlkesi Işığında Bir Bakış

Yıl 2021, Sayı: 8, 93 - 105, 08.03.2021

Ertuğrul Karakuş

https://doi.org/10.46250/kulturder.840418

Cited By: 1

Öz

Gagauz Türklerinin edebiyatı, Türkçe edebiyat sahaları içerisinde tanınırlık bakımından dezavantajlı bir durumdadır. Bunda hem kendi alfabelerine geç kavuşmaları hem de bundan dolayı yazı-edebiyat dilinin geç oluşması etkilidir. Bu ülkeler ve Türk topluluklarıyla edebî bağlantıların geç kurulması, Türkiye’de özellikle dil ve edebiyat alanında genel olarak Türkiye dışındaki Türk edebiyatlarına layıkıyla yer verilmemesi gibi nedenler de bu tanınırlık derecesini olumsuz etkilemiştir diyebiliriz. Gagauz şair Valentina Bujilova’nın Soluyan Sözlär kitabında yer alan 214 adet şiirin 42 adedi çocuklara yöneliktir. Bu sayı, Gagauz Türkleri çocuk edebiyatının Türkiye’de tanıtımı için önemli bir edebî eser varlığına işaret etmektedir. Sanatçı filoloji eğitimi almış, hayatı boyunca Gagauz Türkçesi ve Rusça öğretmenliği yapmış, ders kitabı yazarlığı yapmış, birçok ödüle layık görülmüştür. Bütün şiirlerinde olduğu gibi çocuk şiirlerinde de “inanç”, “sevgi” ve “çocuk” olmak üzere üç unsur ön plana çıkar, sevginin ise başat unsur olduğu rahatlıkla görülebilir. Bir diğer özellik olarak da şiirlerin dar bir kavram dünyasına sıkışmaması; böcekten kuşa, dostluktan bilgiye kadar geniş bir anlam çerçevesinde kaleme alınmış olmasıdır. Gagauz Türkçesinin duru ve akıcı bir şekilde kullanılması ve zengin kelime hazinesi ise onun çocuk şiirlerine mühim bir görev yüklemektedir. Onun çocuk şiirleri, eğitimle geçen hayatının da etkisiyle “çocuğa görelik ilkesi”yle genel olarak örtüşen eserlerdir.

Anahtar Kelimeler

Gagauz Türk edebiyatı, Valentina Bojilova (Hacioglo), çocuk edebiyatı, şiir, çocuğa görelik ilkesi

A Look at the Children's Poems of Gagauz Poet Valentina Bujilova in the Light of the Child-Appropriateness Principle

Öz

The literature of the Gagauz Turks is at a disadvantage in terms of recognition within the Turkish literature fields. Both their late adoption of their own alphabets and the late formation of the written-literary language are effective in this. It may be possible to claim that this low degree of recognition is affected by several factors such as relatively late literary connections with these countries and the Turkish communities as well as ill-ranking in Turkey for the Turkish literatures outside the country, especially in language and literature fields. 42 of 214 poems in Gagauz Poet Valentina Bujilova’s Soluyan Sözlär [Breathing Words] are for children. This number indicates a noteworthy literary work for the promotion of Gagauz’ children’s literature in Turkey. The artist studied philology, taught Gagauzian language and Russian throughout her life, worked as a textbook writer, and was deemed worthy of many awards. As in all of her poems, three elements, "faith, love and child" come to the fore in her poems for children. It can easily be seen that "love" is the dominant factor. Another feature is that her poems are not stuck in a narrow conceptual world; It is written in a wide range of meaning from insects to birds, friendship to knowledge. The clear and fluent use of Gagauzian language and its rich vocabulary place an important role in her poems for children. Her poems for children generally coincide with the “principle of child-appropriateness”, thanks to her life that was spent within education.

Anahtar Kelimeler

Gagauzian literature, Valentina Bujilova (Hacioglo), children’s literature, poem, child-appropriateness

Kaynakça

• Argunşah, Mustafa (1996). “Çağdaş Gagauz Şiiri”. Türk Dili, 531 -Türkiye Dışı Çağdaş Türk Şiiri Özel Sayısı-: 678-699.
• Bujilova (Hacioglo), Valentina (2019). Soluyan Sözlär. Haz. Bülent Hünerli. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Çakır, Pınar (2013). “Türkçe Ders Kitaplarındaki Öykülerin Çocuğa Görelik İlkesi Açısından İncelenmesi”. Turkish Studies-Social Sciences, 8(1): 1171-1180.
• Gürel, Zeki vd. (2007). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Öncü Kitap.
• Karakuş, Ertuğrul (2019). “Ön-Söz, Valentina Bujilova (Hacioglo) ve “Soluyan Sözlär” Kitabı Üzerine”. Soluyan Sözlär. Haz. Bülent Hünerli. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Özkan, Nevzat (2017). Gagavuz Edebiyatı. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Şimşek, Tacettin (2002). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Rengarenk Yayınları.
• Yalçın, Alemdar ve Aytaş, Giyasettin (2008). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.