Hitit Kültür ve Dininin Günümüz Anadolu Kültürü ile Benzer Yanları

Yıl 2021, Sayı: 8, 135 - 154, 08.03.2021

Hilal Özdemir

https://doi.org/10.46250/kulturder.861710

Öz

Anadolu toprakları, tarihin en eski dönemlerinden itibaren yerleşim görmüş ve dünya tarihi açısından birçok önemli vakaya tanıklık etmiş, ilk yerleşim bölgelerinden birisidir. Bölge, sahip olduğu zengin su kaynakları ve ılıman iklimi sayesinde geçmişten bu yana pek çok kavim tarafından tercih edilmiştir. Hititler ise, Anadolu topraklarına MÖ 2. binyılda gelmişlerdir. Bu dönemde Anadolu toprakları ise, herhangi bir halkın egemenliğini altında değildi ve bir otorite boşluğu hâkimdi. Hititler ise, Anadolu toprakları üzerinde bulunan bu otorite boşluğunu fırsat bilerek zamanla güçlenmiş ve köklü bir kültüre sahip olmuşlardır. Oluşturulan bu köklü kültür, o dönemde Anadolu coğrafyasında yaşamış olan insanlar tarafından benimsenmiş, uzun bir müddet varlığını devam ettirmiş ve nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışmanın amacı, uzun bir dönem varlığını sürdürmüş olan Hititlerin sosyal, kültürel ve dini yaşam biçimlerinin günümüz Anadolu’sundaki izdüşümlerini bulmaya çalışmaktır. Hititlerden bugüne kalmasa dahi, Hitit kültürü ve günümüz Anadolu kültürü arasında bazı benzerlikler mevcuttur. Bu benzerlikler ve Hititlerden günümüze kalan adet ve gelenekler çalışmanın içeriğini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hititler, Anadolu, kültür, din, benzerlik

Similar Aspects of Hittite Culture and Religion with Contemporary Anatolian Culture

Öz

Anatolian lands have been inhabited since the earliest periods of history and have witnessed many important events in terms of world history and are one of the first settlements. The region has been preferred by many tribes since the past thanks to its rich water resources and mild climate. The Hittites, on the other hand, came to Anatolia in BC. They came in the 2nd millennium BC. In this period, Anatolian lands were not under the sovereignty of any people and an authority vacuum prevailed. The Hittites, on the other hand, by taking advantage of this authority gap on the Anatolian lands, got stronger over time and acquired a deep-rooted culture. This deep-rooted culture was adopted by people who lived in the Anatolian geography at that time, survived for a long time and reached the present day by being passed down from generation to generation. The aim of this study is to try to find the projections of the social, cultural and religious life styles of the Hittites, which have existed for a long time, in Anatolia today. In addition, although there is no surviving from the Hittites, there are some similarities between the Hittite culture and today's Anatolian culture. These similarities and the customs and traditions from the Hittites are the content of the study.

Anahtar Kelimeler

Hittites, Anatolia, culture, religion, similarity

Kaynakça

• Akın, Galip ve Balıkçı, Esra (2018). “Anadolu’nun Gizemli İmparatorluğu Hititlerde Beslenme ve Mutfak Kültürü”. Turizm ve Gastronomi Araştırmaları Dergisi, 3: 275–284.
• Akurgal, Ekrem (2005). Anadolu Kültür Tarihi. Ankara: Başak Matbaacılık.
• Alp, K. Özlem (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya Kültürel Sembollere Giriş. Ankara: Eflatun Yayınevi.
• Altun, Mehmet Yüksel (2009). Düğün Fotoğrafı Geleneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Arıkan, Yasemin (1998). “Hitit Dini Üzerinde Bir İnceleme”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih–Coğrafya Fakültesi Dergisi, 38(1–2): 271 – 285.
• Brandau, Birgit ve Schickert, Hartmut (2018). Hititler: Bilinmeyen Bir Dünya İmparatorluğu. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Cengiz, Tülin (2014). Hitit Çağında Anadolu’da Anaerkil İzler. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çakmak, Diren (2018). Hitit İmparatorluğu’nun Toplumsal ve İktisadi Yapısı. İstanbul: Libra Kitap.
• Çolpan, Nilüfer (2008). Hititlerin Anadolu’ya Göçü ve Çevre Kültürlerle Etkileşimi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dinçol, M. Ali (1982). Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi I. İstanbul: Görsel Yayınları.
• Doğan, Erdal (2012). Hitit Hukuku Belleklerdeki ‘Kayıp’. İstanbul: Fam Yayınları.
• Engin, İsmail (1990). “Süpürge Zanaatçısı Örneğinde İki Kültürel Süreç: Kültürleme ve Kültürlenme”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 33(1-2): 165-169.
• Ertem, Hayri (2003). “Hattiler ve Hititler Dönemi’nden Eski Türklere, Osmanlılara ve Günümüz Anadolu’suna Kadar Uzanan Bazı Benzer Unsurlar I”. Archivum Anatolicum–Anadolu Arşivleri, 2: 39–72.
• Karauğuz, Güngör (2018). Hitit Yasaları. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Kaya, M. Ali (2017). Türkiye’nin Eskiçağ Tarihi I. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Kayaöz, Hülya (2019). “Hitit Medeniyetinde Din Anlayışı Üzerine Bir Değerlendirme”. Asia Minor Studies Journal, 1: 106–114.
• Kılıç, Yusuf (2014). Eskiçağ Aile Hukuku. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Kılıç, Yusuf ve Turgut, Murat (2016). “Eski Anadolu’da Bucrania Kültü ve Bu Kültün Günümüz Bozkırına Yansımaları”. Geçmişten Günümüze Bozkır Sempozyumu (6-8 Mayıs 2016). Konya: Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 773–790.
• Kınal, Füruzan (1998). Eski Anadolu Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Macqueen, J. G. (2018). Hititler ve Hitit Çağında Anadolu. Ankara: Arkadaş Yayınevi.
• Masalcı Şahin, Gülgüney (2018). Hititlerde Müzik, Müzik Aletleri ve Müzisyenler. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özel, Aytaç (2006). Ankara İli Elmadağ İlçesinin Sosyo–Ekonomik Kültürel Yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özer, Fazilet (2008). Çivi Yazılı Hukuk Metinlerinde Suç ve Ceza. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özeser, Tevhide (2018). “Hitit Toplumunda Büyü: Çeşitleri, Uygulama Alanları, Yöntemleri”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8: 1-21.
• Reyhan, Esma ve Bozkurt Cengiz, Tülin (2015). Eski Çağ Tarihi ve Uygarlığı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Reyhan, Esma ve Bozkurt Cengiz, Tülin (2016). “Hitit Toplumunda Aile ve Çocuk”. Halk Kültüründe Aile Uluslararası Sempozyumu (Edirne, 25-27 Mart 2016). Edirne.
• Sandıkcıoğlu, Tolunay (2007). Hititler Döneminde Beslenme Yeme–İçme Alışkınlıkları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sayın, Meral (2018). Neolitik Çağ’dan Hititlere Anadolu’da Müzik ve Enstrümanlar. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Sevinç, Fatma (2008). “Hititlerin Anadolu’da Kurdukları Ekonomik ve Sosyal Sistem”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17: 11-32.
• Sipahi, İbrahim Tunç (2019). “Hititlerde Dans–Müzik ve Günümüze Yansımaları”. Ankara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 1: 71–97.
• Sir Gavaz, Özlem (2016). “Hitit Dini İnançlarından Ehesta- İle İlgili Yeni Düşünceler”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2: 837–860.
• Sönmez, Devrim (2008). Antik Dönemde Anadolu’da Müzik ve Müzik Aletleri. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, Murat (2019). “Kültür Aktarımında Toplumsal Cinsiyetin Rolü”. Akademik Hassasiyetler Dergisi, 11: 233-249.
• Şensoy, Funda ve Sena Tiritoğlu (2018). “Beslenme Arkeolojisi: Günümüz Ankara Yemeklerinde Geçmişin İzleri”. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek.1): 209–233.
• Şentürk, Lütfi ve Yazıcı, Seyfettin (2014). İslam İlmihali. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Şimşek, Fitnat (2019). Anadolu’da Toplum Hayatında Kadın (Asur Ticaret Kolonileri ve Hitit Dönemleri). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• URL-1: “Ankara Kızılcahamam Belediyesi Resmi Sitesi”. https://www.kizil-cahamam.bel.tr/5428/ (Erişim: 25.08.2020).
• URL-2: “Türk Dil Kurumu”. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 25.08.2020).
• Ünal, Ahmet (2003). Hitit Devrinde Anadolu II. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Ünal, Ahmet (2004). “Çivi Yazılı Hititçe Kaynaklara Göre Hititlerde ve Çağdaş Eski Anadolu Toplumlarında Müzik, Dans, Eğlence ve Akrobatik Oyunlar”. I. Uluslararası Tarihte Anadolu Müziği ve Çalgılar Sempozyumu. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 98–118.
• Ünal, Ahmet (2007). Anadolu’nun En Eski Yemekleri, Hititler ve Çağdaşı Toplumlarda Mutfak Kültürü. İstanbul: Homer Kitabevi.
• Ünal, Ahmet (2016). Hititlerde ve Eski Anadolu Toplumlarında Din, Devlet, Halk ve Eğlence. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
• Yıldırım, Tufan (2001). “Hüseyindede Kabartmalı Vazosunda Betimlenen Dans Eden Bir Hititli”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih–Coğrafya Fakültesi Dergisi, 41(1-2): 1–7.