Threshing and Harvesting Traditions in the Folk Economy Related to Agriculture in Çukurova

Yıl 2021, Sayı: 9, 277 - 297, 10.06.2021

İsmail Şenesen

https://doi.org/10.46250/kulturder.937230

Cited By: 1

Öz

Çukurova, known for its fertile lands, has hosted all kinds of agriculture for thousands of years and agricultural activities have been the main livelihood of the people. In Çukurova, where a wide variety of products such as wheat, barley, cotton, sesame, watermelon, corn, sunflower, citrus fruits, peanuts, tomatoes, olives and peas are grown, a rich practice, belief and tradition regarding the harvesting and treshing of almost every product draws attention. For example, harvesting is done in some places with a scythe and in some with a sickle or a combine harvester. The field to be harvested is moved to the field with the right foot, and if the weather is cloudy, it is considered ominous and threshing is not done. A vow is made for the good of the product. Men and women have mutual quarrels in the threshing floor, sing rhymes and folk songs. They organize games, competitions. For a productive and abundant product, a prayer is made, the Quran is recited, a sacrifice is sacrificed, and food is given. In this study, it has been tried to determine the customs and beliefs developed in the Çukurova region with the threshing and harvest practices living from the past to the present within the framework of threshing and harvesting traditions in the folk economy dependent on agriculture. In the study, the ways of utilizing the land from ancient civilizations to the present and the practices of Turks in agriculture from Central Asia to Anatolia are briefly mentioned by using written sources. The mentioned practices, customs and beliefs were compiled using field research method; the compiled information was classified and the practices, traditions, beliefs, and traditions of harvests and harvests still alive today among the people have been tried to be determined from the past to the present.

Anahtar Kelimeler

Çukurova, agriculture, folk economy, threshing and harvesting traditions, folk beliefs

Çukurova'da Tarıma Bağlı Halk Ekonomisinde Harman ve Hasat Gelenekleri

Öz

Bereketli topraklarıyla bilinen Çukurova, binlerce yıldır tarımın her türlüsüne ev sahipliği yapmış ve tarım faaliyetleri, halkın ana geçim kaynağını oluşturmuştur. Buğday, arpa, pamuk, susam, karpuz, mısır, ayçiçeği, turunçgiller, fıstık, domates, zeytin, bezelye gibi çok çeşitli ürünün yetiştiği Çukurova’da, buğday hasadı ve harmanı ile hemen her ürünün hasadıyla ilgili zengin bir uygulama, inanış ve gelenek altyapısı dikkati çekmektedir. Örneğin hasat, bazı yerlerde tırpanla bazısında orakla veya biçerdöverle yapılır. Hasat yapılacak tarlaya besmele çekilerek sağ ayakla tarlaya girilir, hava bulutluysa uğursuz sayılır ve harman yapılmaz. Ürünün iyi olması için adak adanır. Harmanda erkekler ve kadınlar karşılıklı atışmalar yapar, tekerleme, mâni, türkü söylerler. Oyunlar, yarışmalar düzenlerler. Verimli ve bol ürün için şükür duası edilir, Kuran okunur, kurban kesilir, yemek verilir. Bu çalışmada, Çukurova bölgesinde tarıma bağlı halk ekonomisinde, harman ve hasat gelenekleri çerçevesinde, geçmişten günümüze yaşayan harman ve hasat uygulamalarıyla bunlara bağlı olarak gelişen âdet ve inanmalar tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada, yazılı kaynaklardan yararlanılarak, eski uygarlıklardan günümüze topraktan yararlanma biçimleri ve Orta Asya’dan Anadolu’ya Türklerin tarım konusundaki uygulamalarına kısaca değinilmiştir. Sözü edilen uygulamalar, âdet ve inanmalar, alan araştırması yöntemiyle derlenmiş; derlenen bilgiler, sınıflandırılmış ve halk arasında bugün hâlâ yaşayan harman ve hasada dair uygulamalar, gelenekler, inanışlar, geçmişten günümüze tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çukurova, tarım, halk ekonomisi, harman ve hasat gelenekleri, halk inanışları

Kaynakça

• Adana Valiliği (1973). Adana İl Yıllığı. Adana: Kemal Matbaası.
• Dernek, Zeynep (2006). “Cumhuriyet’in Kuruluşundan Günümüze Tarımsal Gelişmeler”. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1): 1-12.
• Direk, Mithat (2010). Tarım Tarihi ve Deontoloji. Konya: Eğitim Akademi Yayınları.
• Doğan, Zeki (2015). “Türkiye’de Tarım Sektörünün İktisadi Gelişimi ve Sorunları: Tarihsel Bir Bakış”. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(1): 29-41.
• Ener, Kasım (1939). “Adana Çiftçiliğinin 80 Yıllık Yakın Tarihi Üzerinde Etütler”. Görüşler Dergisi, 17: 3-5.
• Kafesoğlu, İbrahim (1997). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Kıral, Taner ve Akder, Halis (2000). “Makro Ekonomik Göstergelerle Tarım Sektörü”. Türkiye Ziraat Mühendisliği V. Teknik Kongresi (Ankara, 17-21 Ocak 2000), C.1. Ankara: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, 1-18.
• Özarslan, Metin ve Karataş, Hicran (2016). “Halk Ekonomisinde Mübadele: ‘Örüden Tutma Kardaşlık’ Örneği”. Millî Folklor, 110: 17-29.
• Özçelik, Ahmet (2005). Tarım Tarihi ve Deontoloji. Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları.
• Şenesen, İsmail (2019). “Çukurova’da Tarıma Bağlı Halk Ekonomisinde Ekim ve Dikim Gelenekleri”. 6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi, Sosyal Beşerî ve İdari İlimler Tüm Metin Bildiri Kitabı (Gaziantep, 26-27 Nisan 2019). Elâzığ: Asos Yayınevi, 781-794.
• Tolan, Öner (2006). Bizans Devletinde Ziraat. Yüksek Lisans Tezi. Elâzığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavuz, Fahri (2005). Türkiye’de Tarım. Ankara: Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Yayınları.
• Yolcu, Mehmet Ali (2018). “Türk Halk Kültüründe Tarımsal Ürünlerin Bolluğunu Amaçlayan Ritüeller ve Büyüsel İşlemler”. Motif Akademi, 23: 90-95.