Kasabalaşmış Bir Köy Monografisi: Sarayköy

Yıl 2021, Sayı: 11, 49 - 69, 10.12.2021

Hakkı Kalaycı

https://doi.org/10.46250/kulturder.1002468

Öz

Monografi tekniği, sosyoloji ve diğer sosyal bilim dallarının özellikle halk bilimi ve kültür araştırmacılarının da kullandığı bir teknik olarak bilimsel alanlarda özel bir konu veya sorun üzerine yapılan incelemeleri ifade eden bir saha çalışma tekniğidir. Daha çok küçük sosyal gruplar ya da şahıslar üzerine de uygulanabilen bu teknik, köylerin sosyal yapısını ve kültürel özelliklerini anlamak için sıkça kullanılmaktadır. Köylere ait yapılan sosyolojik araştırmalar ve tarihsel kaynaklarda ifade edilen bilgiler ışığında, köylerimizin genelde birbirine benzer süreçlerden geçtiği görülmektedir. Geçim sıkıntısı başta olmak üzere köy işlerine ait her türlü zorluklar, kestirilemeyen bir gelecek, köylerde yaşamı zorlaştıran temel faktörlerdir. Tarımsal modernizasyona geçilememesi, hızlı nüfus artışı ile makineli tarım sonrası toprağın genel nüfusa yetmeyip geçim sıkıntısına düşülmesi, her aşamadaki eğitim talepleri, sağlıkla ilgili temel beklentiler, köye ait işlerin emek gücüne dayalı zor işler olması gibi köye ait ve sosyolojide itici faktörler olarak ifade edilen sebepler bunların en önemlileridir. Çalışmamıza konu olan Sarayköy, Türkiye’nin diğer köylerinde yaşanan sosyal gerçekliklerle benzer süreçlerden geçmiş ve benzer sorunlar yaşamış bir köydür. Çankırı iline bağlı Eldivan ilçesinin bir köyü olan Sarayköy monografi çalışmamızda, köyün kısa bir tarihi, konumu, nüfusu, eğitim, ulaşım, geçimlik faaliyetleri, gelenek ve görenekleri, evlenme adetleri ve göç gibi faktörler üzerine bilgiler derlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

köy, göç, nüfus, monografi, kültür

A Village that has become a Town Monography: Sarayköy

Öz

Monography technique, as a field research technique used by sociology and other social sciences, especially folklore and culture researchers, is a field study technique that expresses the studies on a special subject or problem in scientific fields. This technique, which can be applied to small social groups or individuals, is frequently used to understand the social structure and cultural characteristics of villages. In the light of the sociological researches of the villages and the information expressed in the historical sources, we see that our villages generally go through similar processes. All kinds of difficulties related to village affairs, especially the lack of livelihood, an unpredictable future, are the main factors that make life in the villages difficult. The reasons expressed as repulsive factors in rural and sociology such as the inability to switch to agricultural modernization, rapid population growth and post-mechanized agriculture, the land being insufficient for the general population and falling into subsistence difficulties, education demands at every stage, basic expectations regarding health, and the difficult labor-based jobs in the village are the most important. Sarayköy, which is the subject of our study, is a village that has gone through similar processes and experienced similar problems with the social realities experienced in other villages of Turkey. In our study of Sarayköy, which is a village of Eldivan district of Çankırı province, information on factors such as a brief history of the village, its location, population, education, transportation, subsistence activities, customs and traditions, marriage customs and migration has been tried to be compiled.

Anahtar Kelimeler

village, migration, population, monograph, culture

Kaynakça

• Akşit, Bahattin (1998). “İçgöçlerin Nesnel ve Öznel Toplumsal Tarihi Üzerine Gözlemler: Köy Tarafından Bir Bakış”. Türkiye’de İçgöç. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, 22-37.
• Arslan, Ali (2004). “Bir Ankara Köyü Kavaközü’nün Sosyolojik İncelemesi”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17: 53-70.
• Berkes, Niyazi (1942). Bazı Ankara Köyleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Uzluk Basımevi.
• Berkes, Niyazi (2002). Türkiye'de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Boran, Behice (1992). Toplumsal Yapı Araştırmaları. Ankara: Sarmal Yayınevi.
• Eserpek, Altan (1979). Sosyal Kontrol, Sapma ve Sosyal Değişme: Erzurum’un İki Köyünde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Ankara: AÜ Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Güçbilmez, Erdoğan (1972). Yenimahalle ve Kayadibi: Karşılaştırmalı Bir Köy Araştırması. Ankara: AÜ SBF Yayınları.
• HÜNEE (2000). Göç ve Nüfus Araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
• İçduygu, Ahmet ve Sirkeci, İbrahim (1999). “Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri”. 75 Yılda Köylerden Şehirlere. Ed. Oya Baydar. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 249-259.
• Kaçmazoğlu, H. Bayram (2017). “Mübeccel Belik Kıray’ın Sosyolojik Görüşleri Üzerine”. Sosyoloji Konferansları, 55: 385-412.
• Kalaycı, Hakkı vd. (2016). Göç ve Sonuçları Açısından Çankırı’dan Ankara’ya Göç Örneği. Çankırı: Yenigün Basım ve Yayın.
• Kıray, Mübeccel B. (1982). Toplumbilim Yazıları. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayını.
• Kovanlıkaya, Çağlayan ve Çav, Erkan (2010). Türk Sosyolojisinde Üç Bilim İnsanı: Cahit Tanyol, Mübeccel B. Kıray, Şerif Mardin. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Merter, Feridun (1990). 1950-1988 Yılları Arasında Köy Ailesinde Meydana Gelen Değişmeler (Malatya Örneği). Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Mills, C. Wright (2007). Toplumbilimsel Düşün. Çev. Ünsal Oskay. İstanbul: DER Yayınları.
• Özdemir, M. Çağatay (der.) (2008). Türkiye’de Sosyoloji: İsimler-Eserler 1. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Le Play, Frederic (1947). “Tecrübi Sosyoloji: Le Play’in Bütçe Monografilerinden Bir Örnek”. Çev. Nurettin Şazi Kösemihal. İÜ Sosyoloji Dergisi, 2(4-5): 221-258.
• Sencer, Muzaffer (1984). Toplumbilimlerinde Yöntem. İstanbul: Say Yayınları.
• Uğuzman, Tülay (2000). Dörtdivan Kasabasının Sosyal ve Kültürel Araştırması. Ankara: Divankav Yayıncılık.
• Uğuzman, Tülay (2002). Beypazarı’nda Sosyal-Kültürel Yapı ve Değişme. Ankara: Beypazarı Belediyesi Kültür Yayını.
• Ülken, Hilmi Ziya (1992). Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Tanyol, Cahit (1949). İçtimai Monografi Hazırlıkları: Prens Sabahattin. İÜ Sosyoloji Dergisi, 2(4-5): 145- 175.
• Weber Max (2018). Ekonomi ve Toplum. İstanbul: Yarın Yayınları.
• Çankırı Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü (2010). Çankırı İl Çevre Durum Raporu. Çankırı.
• Yasa, İbrahim (1955). Yirmibeş Yıl Sonra Hasanoğlan Köyü: Karşılaştırmalı Bir Toplumbilimsel Araştırma. Ankara: AÜ SBF Yayınları.
• Tekeli, İlhan ve Erder, Leila (1978). Yerleşme Yapısının Uyum Süreci Olarak İç Göçler. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• URL-1: “Eldivan Tarihi”. http://www.eldivan.gov.tr/eldivan-tarihi (Erişim: 15.04.2019).
• URL-2: "Sarayköy Nüfusu, TÜİK Verisi, 2018”. https://data.tuik.gov.tr (Erişim: 15.04.2019).