Efsanelerin Ekonomik Kaynağa Dönüştürülmesi: Şahmeran Örneği

Yıl 2022, Sayı: 12, 18 - 29, 10.03.2022

Nagihan Çetin

https://doi.org/10.46250/kulturder.1032469

Öz

Kültür; birey ve toplum yaşantısında taşıdığı bütünleştirme, uyum sağlama, eğlendirme, eğitme gibi işlevleriyle birlikte ekonomik anlamda da değer taşır. Kültür endüstrisi ve kültür turizmi, kültürün ekonomik bir değere dönüştürülmesi esasına dayanır. Toplumlar, milletler veya devletler için kültürü bir değer olarak sunabilmek, rağbet edilen niteliklere uygun kültürel değer taşıyan materyaller üretebilmek önem arz eder. Bu çalışmanın konusu, Türk kültüründe çift başlı bir karakter olarak nitelendirilen Şahmeran’ın bir örgü tekniğiyle kültür ekonomisi, kültür endüstrisi, kültür turizmi bağlamında değerlendirilebilecek tasarımlarının ve bu figürlerin yer aldığı dekoratif ürünlerin yapılmasıdır. Çalışmanın giriş bölümünde kavramsal çerçeve çizilerek çalışmanın önemi, yöntemi ve kapsamı hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde kullanılan örgü tekniğinin özellikleri ve tercih sebepleri anlatılmış; ikinci bölüm ise yapılan tasarımlar ile ürünlerin niteliklerine, avantaj ve dezavantajlarına ayrılmıştır. Çalışma görsel malzemelerle desteklenerek sonuç bölümünde yapılan uygulamalara dayalı önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışmada Şahmeran’ın hem kültürün sözel boyutunun görsele taşınması açısından hem de ucuz maliyet ve hafif malzeme kullanımı açılarından kültür ekonomisi bağlamında değerlendirilmeye uygun bir ürün olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

efsane, Şahmeran, kültür ekonomisi, tasarım, turizm

Using Legends as an Economic Resource: The Example of Shahmeran

Öz

Culture; along with its functions such as integrating, adapting, entertaining and educating in individual and social life, it also carries economic value. The culture industry and cultural tourism are based on the conversion of culture into an economic value. It is important to present culture as a value for societies, nations or states, and to produce materials with cultural value in accordance with the popular qualifications. The subject of this study is the design of the hawk, which is described as a double-headed character in Turkish culture that can be evaluated in the context of cultural economy, culture industry, and cultural tourism with a knitting technique and decorative products with these figures. In the introduction part of the study; a conceptual framework was drawn and information was given about the importance, method and scope of the study. In the first chapter, the characteristics of the knitting technique used and the reasons for preference are explained; the second part is devoted to the features, advantages and disadvantages of the designs and products. The study was supported by visual materials and suggestions were made based on the applications made in the conclusion section. In this study, it was concluded that the Shahmeran is a suitable product to be evaluated in the context of cultural economy, both in terms of conveying the verbal dimension of culture to visuals and in terms of cheap cost and use of light materials.

Anahtar Kelimeler

legend, Shahmeran, culture economy, design, tourism

Kaynakça

• Begiç, Nurgül H. (2015). “Kadın Girişimciliğinde Alternatif Bir Üretim: Geleneksel Giysili Keles Yöresi Yapma Bebekleri”. İdil, 4(16): 107-124.
• Bonnefoy, Yves vd. (2000). Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, C.II. Haz. Levent Yılmaz, Ankara: Dost Kitabevi.
• Çetin, Nagihan (2018), “Kültür Aktarım Aracı Olarak Amigurumi: Türk, Rus ve Japon Kültüründen Örneklerle”. Motif Vakfı Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu (Çanakkale, 8-10 Kasım 2018). İstanbul: Motif Vakfı Yayınları, 112-116.
• Çıblak, Nilgün (2007). “Tarsus Kültürünün Tanıtımında Şahmeran Efsanelerinin Önemi”. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1): 185-196.
• Gürçayır Teke, Selcan (2019). “Folklorik Bebeklerin Temsil Gücü: Elif Bebek Projesi Örneği”. Milli Folklor, 123: 134-149.
• Özdemir, Nebi (2009), “Kültür Ekonomisi ve Endüstrileri ile Kültürel Miras Yönetimi İlişkisi”. Milli Folklor, 84: 73-86.
• URL-1: “Şahmeran”. Kubbealtı Lugatı. http://lugatim.com/s/%C5%9Fahm-eran (Erişim: 03.04.2021).
• URL-2: “Japon Kokeshi Bebekleri ve Yapımı”. http://japonsinemasi.com/ japon-kokeshi-bebekleri-ve-yapimi/ (Erişim: 02.11.2018).
• URL-3: https://tr.pinterest.com/arguntokatli/107-camalti-under-glass-art/ (Erişim: 25.01.2021).
• URL-4: https://www.zet.com/urun/sahmeran-3-278926 (Erişim: 25.01.2021).
• URL-5: http://www.turkiyedegez.com/1362-sahmeran_heykeli-hakkinda-bilgi.html (Erişim: 25.01.2021).
• URL-6: https://www.dunyaturizm.com.tr/tr/toptan-dokuma-cuzdan-sah-meran/13089 (Erişim: 25.01.2021).
• URL-7: https://tr.pinterest.com/pin/346917977519387166/ (Erişim: 25.01.2021).
• Uyan Dur, Banu İnanç (2015). “Türk Görsel İletişim Tasarımı ve Kültürel Değerlerle Bağları”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(37): 443-453.