Kültürel Peyzaj Bağlamında Yalvaç İlçesinin Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Sayı: 13, 333 - 356, 10.06.2022

Hicran Hanım Halaç Esra Şahin

https://doi.org/10.46250/kulturder.1087121

Öz

Kültürel peyzaj dağlar, ovalar, akarsular, vadiler, göller gibi doğal peyzaj alanlarının insanlar tarafından kendi yaşam biçimlerine uyarlanmasıyla oluşmaktadır. Ülkemizde kültürel peyzaj alanında değerlendirilebilecek pek çok alan vardır. Bu alanlardan biri olan Yalvaç ilçesi taşıdığı zengin kültürel peyzaj ögeleriyle ve köklü bir tarihe sahip olmasıyla bu çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmadaki amaç; Yalvaç ilçesinin Dünya Kültürel Peyzaj Listesi’ne dâhil edilebilmesi için farkındalık oluşturmaktır. 2012 yılında geleneksel yaşamını sürdürmeye devam ederek Cittaslow şehir seçilen ilçenin; yöre halkı, yerel kuruluşlar ve kültürel peyzaj alanındaki uzmanların iş birliğiyle kültürel peyzaj listesine girmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmanın kapsamını Yalvaç ilçe merkezi oluşturmakta olup ilçe sınırları dışında kalan kültürel peyzaj ögelerine sonuç bölümünde değinilmiştir. Yöntem olarak, tespit edilen kültürel peyzaj ögeleri literatür taramasıyla tanımlanmaya çalışılmış, gözlem yöntemiyle kültürel peyzaj ögeleri yerinde tespit edilerek fotoğraflanmış ve genel hatlarıyla konu başlığı ile olan ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak ise tarihi kent dokusu ve asırlık ağaçlarıyla bütün olarak değerlendirilen ilçe merkezinin tescilli kültürel peyzaj alanı listesine dâhil edilmesi için yöre halkı, alanında uzman kişiler, üniversite ve yerel kuruluşlarla birlikte adım atılması gerekliliği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

kültürel peyzaj, koruma, anıt, kültür, Cittaslow

Evaluation of Yalvaç District in the Context of Cultural Landscape

Öz

Cultural landscape is formed by adapting natural landscape areas such as mountains, plains, streams, valleys and lakes to their own lifestyles by people. There are many areas that can be evaluated in the field of cultural landscape in our country. Yalvac district, which is one of the areas, has been the subject of this study with its rich cultural landscape elements and having a deep-rooted history. The purpose of this study is to raise awareness for Yalvac district to be included in the registered Cultural Landscape in the World Heritage List. Continuing its traditional life in 2012, the district was chosen as the city of Cittaslow; it is aimed to enter the cultural landscape list with the cooperation of local people, local organizations and expert in the field of cultural landscape. The scope of this study is the Yalvac district center and the cultural landscape elements outside the district borders are mentioned in the conclusion section. As a method, the identified cultural landscape elements were tried to be defined by literature review, the cultural landscape elements were determined and photographed on-site with the travel-observation method, and the relationships with the subject title was tried to be explained in general terms. As a result, it was emphasized that the district center, which is evaluated as a whole with its historical urban texture and centuries-old trees, should be taken together with the local people, expert in the field, universities and local organizations in order to be included in the list of registered cultural landscape areas.

Anahtar Kelimeler

cultural landscape, conservation, monument, culture, Cittaslow

Kaynakça

• Arı, Yılmaz ve Köse, Abdullah (2005). “İnsan-Çevre Etkileşimini Yorumlamada Yeni Bir Alternatif: Kültürel Coğrafya”. Ulusal Coğrafya Kongresi 2005-Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına-. İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu Yayınları, 51-59.
• Çetin, Turhan (2003). Yalvaç Şehrinde Nüfus Hareketleri. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2): 1-22.
• Çetin, Turhan (2010). “Cumalıkızık Köyünde Kültürel Miras ve Turizm Algısı”. Milli Folklor, 87: 181-190.
• Çolak, Elif Cemre (2019). “Yalvaç'ın Cittaslow Kriterleri Kapsamında Değerlendirilmesi”. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1): 89-107.
• Çomak, Özgür (2013). “Yalvaç Tarihi ve Kültürel Zenginlikleri”. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, 1(3): 63-67.
• Hürmüzlü, Bilge vd. (ed.) (2019). Antik Dönemden Günümüze Isparta'nın Kültürel Mirası. Ankara: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Isparta Valiliği (2010). Isparta Kültür Envanteri 2. Isparta: İl Kültür Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Karaman, Durmuş (1991). Dünden Bugüne Yalvaç Tarihi. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılıç Karatay, Semra (2019). “Yalvaç Keçe Sanatının Günümüzdeki Durumu”. Aksaray Üniversitesi GSF Sanat Dergisi, 34: 167-173.
• Kaya, Nurullah Samet (2017). Somut ve Somut Olmayan Kültürel Mirasın Yalvaç Hisarardı Köyü Üzerinden İncelenmesi ve Koruma Önerilerinin Geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Kilinç, Olcay vd. (2019). “Sakin Şehir, İnanç ve Turizm Üçgeni: Yalvaç İlçesi'nin Turizm Potansiyeline Yönelik Swot Analizi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2): 199-213.
• Kıvrak, Emire Tuğçe (2011). Beykoz-Polonezköy'ün Kültürel Peyzaj Analizi ve Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Köstüklü, Nuri (1993). Yalvaç Tarihi Üzerine Araştırmalar. Ankara: Yalvaç Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kuter, Nazan ve Erdoğan, Elmas (2006). “Yalvaç, Pisidia Antiocheia Antik Kenti ve Çevresinin Peyzaj Özellikleri ve Turizm Açısından Değerlendirilmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 7(1): 111-123.
• Madran, Emre ve Özgönül, Nimet (2005). Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması. İstanbul: Mimarlar Odası Yayını.
• Ölmez, Filiz Nurhan (2008). “Kültür Mirası Olarak Isparta El Sanatları”. Ziraat Mühendisliği Dergisi, 351: 20-27.
• Özmen, Şule Yüksel vd. (2017). “Sakin Şehir Yalvaç Örneğinde Sürdürülebilirlik, Sakin Şehirler ve Toplumsal Katılım”. Academia Journal of Social Science, 31: 140-158.
• Richards, Greg (2001). “The Development of Cultural Tourism in Europe”. Cultural Attractions and European Tourism. Ed. Greg Richards. Wallingford Oxon: CABI Publishing, 3-30.
• Sargın, Sevil (2006). “Yalvaç'ta İnanç Turizmi”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2): 1-18.
• Sür, Ayhan (1994) . “Karstik Yerşekilleri ve Türkiye'den Örnekler”. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 3: 1-28.
• Şimşek Tolacı, Seda ve Karagöz, Mehmet Ali (2020). “Endüstri Mirası Onarım Önerisi: Isparta/Yalvaç Birlik ve Fil Tuğla-Kiremit Fabrika Bacaları”. Akdeniz Sanat Dergisi, 14(25): 45-70.
• URL-1: “Milletlerarası Sözleşme, Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Onaylanması Hakkında Karar”. T.C. Resmi Gazete (5908, 27 Temmuz 2003). https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/07/20030727.htm. (Erişim: 25. 12.2021).
• URL-2: https://blog.biletall.com/afganistanda-gezilecek-yerler (Erişim: 25.12.2021).
• URL-3: https://www.kapadokyadayim.com/goreme-gezilecek-yerler (Erişim: 26.12.2021).
• URL-4: https://www.gogusgeren.com.tr/turlar/mardin-midyat-zerzevan-kalesi-killit-koyu-gobeklitepe.html (Erişim: 26.12.2021).
• URL-5: https://isparta.ktb.gov.tr/TR-165541/yalvac.html (Erişim: 10.12. 2021).
• URL-6: TÜİK, 2021. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten /Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2021-45500 (Erişim: 26.12.2021).
• URL-7: https://cittaslowturkiye.org/uyelik-sureci-ve-kriterler/ (Erişim: 30. 01.2022).
• URL-8: https://www.yalvac.bel.tr/tarihce (Erişim: 13.12.2021).
• URL-9: http://www.yalvac.gov.tr/tarihce (Erişim: 12.12.2021).
• URL-10: TDK. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 10.04.2022).
• URL-11: https://yandex.com.tr/harita/104647/yalvac/?ll=31.178853%2C38 .295469&z=13 (Erişim Tarihi: 12.12.2021).
• URL-12: https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/isparta/gezilecekyer/ (Erişim: 12.12.2021).
• URL-13: “Yalvaç Koruma Alanları 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Değişikliği Araştırma Raporu”. http://www.yalvac.bel.tr/images/upload/150960895859facdfe377bf.pdf (Erişim: 12.12.2021).
• URL-14. https://cittaslowturkiye.org/cittaslow-yalvac/ (Erişim: 12.12. 2021).
• URL-15: “Kültür, Sanat ve Peyzaj”. https://acikders.ankara.edu.tr/course/ view.php?id=618 (Erişim: 02.11.2021).
• Wallach, Bret (2005). Understanding the Cultural Landscape. New York: The Guilford Publications.
• Yeğin, Mustafa (2019). “Geleneksel Yalvaç Evlerinde Ahşap Konut Sistemi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(66): 575-587.