An Example to Reflection of Ceremonies of Marriage, Birth and Circumcision on Turkish Cinema: The Movie Confused Duck

Yıl 2022, Sayı: 14, 102 - 121, 10.09.2022

Recep Tek , Eylem Selver Tuğçe Bayazit

https://doi.org/10.46250/kulturder.1114422

Öz

Cinema is an important means in terms of reflecting culture, tradition, custom and habit of the society within which it is. In particular, audience watch with interest movies which the audience find close to/feel intimate with/ them and about which the audience think they (movies) reflect their life’s. Also the movie Şaşkın Ördek [Confused Duck] (1983) is an important movie that reflects our society and contains within itself a lot of elements about marriage. In this movie, place was widely given to marriage, one of stages of transitional period, and to the stages such as manifesting desire to getting married, seeing the girl, asking for the girl in marriage, betrothal, engagement and solemnization (wedding) etc., accepted as stages of marriage. The subject of how marriage stages occurred was addressed in both a critical and a humorous style. In addition, the movie is an important source for transitional periods in that it contains short scenes including circumcision ritual (ceremony) and birth subject (plot). In our study, we tried to folklorically evaluate; habits of practicing ceremonies of marriage, birth and circumcision; their styles of transferring; and treating this subject (plot) on the cinema. We dwelt upon also difficulties which are encountered during practicing these habits, accepted by society as important, results of these difficulties, and upon how they influence/impact individuals.

Anahtar Kelimeler

marriage, birth, circumcision, Turkish cinema, Confused Duck

Evlilik, Doğum ve Sünnet Törenlerinin Türk Sinemasına Yansımasına Bir Örnek: Şaşkın Ördek Filmi

Öz

Sinema, içinde bulunduğu toplumun kültürünü, gelenek, görenek ve âdetlerini yansıtma noktasında önemli bir araçtır. Özellikle izleyiciler kendilerine yakın buldukları, yaşamlarını yansıttığını düşündükleri filmleri ilgiyle izlemektedirler. Şaşkın Ördek (1983) filmi de toplumumuzu yansıtan ve içinde evliliğe dair pek çok folklorik ögeyi barındıran önemli bir filmdir. Geçiş dönemi aşamalarından biri olan evliliğin ve evlilik aşamaları olarak kabul edilen; evlenme isteğinin belli edilmesi, kız görme, kız isteme, söz kesme, nişan, nikâh gibi aşamalara bu filmde geniş şekilde yer verilmiştir. Evlilik aşamalarının nasıl gerçekleştiği konusu gerek mizahî gerekse eleştirel bir üslupla ele alınmıştır. Ayrıca sünnet töreni ve doğum konusunu içeren kısa sahneleri barındırması bakımından da film geçiş dönemleri için önemli bir kaynaktır. Çalışmamızda evlilik, doğum ve sünnet töreni âdetlerinin uygulanışı, aktarılma biçimleri ve sinemada bu konunun işleniş şekli halk bilimsel açıdan değerlendirmeye çalışılmıştır. Toplum tarafından önemli kabul edilen bu âdetlerin, uygulanışı sırasında yaşanan zorluklar ve bu zorlukların sonuçları, bireyleri nasıl etkilediği üzerinde de durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

evlilik, doğum, sünnet, Türk sineması, Şaşkın Ördek

Kaynakça

• Altun, Işıl (2004). Kandıra Türkmenlerinde Doğum, Evlenme ve Ölüm. İzmit: Yayıncı Yayınları.
• Artun, Erman (2017). Türk Halkbilimi. Adana: Karahan Kitabevi.
• Başçetinçelik, Ayşe (2009). Adana Halk Kültüründe Doğum-Evlenme-Ölüm. Adana: Altın Koza Yayınları.
• Boratav, Pertev N. (2016). 100 Soruda Türk Folkloru. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Calp Şen, Kevser (2018). Radikal Feminizm Açısından Erken Evlilikler Üzerine Nitel Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dikici, Erkan ve Şener, Betül (2022). “Erzincan Düğün Geleneklerinde Değişim”. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1): 409-420.
• Dinç, Mustafa (2019). Kemal Sunal Filmlerinde Folklor ve Mizah. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Efekan, Ümit (yönetmen) (1983). Şaşkın Ördek [Sinema Filmi]. İstanbul: Burç Film.
• Erdoğdu, Ata (2008). Kastamonu Folkloru 2. Kastamonu: Detay Kopyalama-Kırtasiye.
• Gümüş, İbrahim (2019). “Bir Kültür Ekonomisi Dönüşüm Serüveni: Okuntu’dan E-Davetiye’ye”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 15(22): 227-241.
• Güvenç, Ahmet Özgür (2020). Folklor ve Sinema. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Ilıcak, Gamze (2020). “Kültürel bir Değer Olarak Hamam ve Efsanelerde Kullanılışı”. Journal of History School, 48: 3581-3603.
• Nasrattınoğlu, İrfan Ü. (1975). Afyonkarahisar’da Evlenme Törenleri. Ankara: Nasrattınoğlu Yayınları.
• Örnek, Sedat V. (2016). Türk Halkbilimi. Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
• Şişman, Bekir (2017). Türk Kültüründe Evlilik Geleneğin Son Yüzyılı-Samsun Örneği. Ankara: Kurgan Edebiyat.
• Tezcan, Mahmut (1983). “Köy Gençlerinin Evlenme İsteklerine İlişkin Davranış Kalıpları”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 16(2): 133-136.
• Top, Nahit (1986). Akraba Evlilikleri. İstanbul: Engin Ofset.
• Yolcu, Mehmet Ali (2014). Türk Kültüründe Evliliğe Bağlı Tabu ve Kaçınmalar. Konya: Kömen Yayınları.