Türk Basınında Göçmen, Sığınmacı ve Mülteci Haberleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Sayı: 15, 124 - 156, 10.12.2022

Sevgi Tiryaki

https://doi.org/10.46250/kulturder.1188891

Cited By: 4

Öz

Uluslararası göçler hem sebepleri hem de neden olduğu sonuçlar bakımından medyanın gündemini belirlemektedir. Medya gündemi ise, halkın bakış açısını biçimlendirmektedir. Çünkü medya -özellikle seçtiği temsiller ile- toplumsal gerçekliği tekrar inşa edebilme gücüne sahiptir. Bu sebeple de ülkemize son yıllarda yoğun bir şekilde gerçekleştirilen Suriyeli, Afgan ve Ukraynalı göçlerinin basında nasıl sunuldukları giderek önem kazanmıştır. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, Suriyeli, Afgan ve Ukraynalı göçlerinin Türkiye’deki ana akım medya dışında kalan gazetelerde nasıl sunulduklarını incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla, Yeni Akit, BirGün ve Habertürk gazetelerinde 06.05.2022-06.06.2022 tarihleri arasında yayımlanmış olan konuyla ilgili tüm haber metinleri ve köşe yazıları incelenmiştir. Çalışma kapsamında toplam 173 haber, içerik analizi yöntemi ile ele alınmıştır. Haberlerde, haber aktörlerinin nasıl temsil edildikleri, haber temaları ve alt temalarının neler olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Toplanan veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Çalışma sonunda, haberlerin en çok, “Duyulan Rahatsızlıkla İlgili İçerikler” ve “Siyasi İçerikler” temaları ile verilmiş oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

göç, göçmen, içerik analizi, mülteci, sığınmacı

A Review on Migrant, Asylum, Refugee News in the Turkish Press

Öz

International migrations determine the agenda of the media in terms of their causes and consequences. The media agenda, on the other hand, shapes the public's point of view. Because the media has the power to reconstruct social reality, especially with the representations it chooses. Therefore, it has become increasingly important how the Syrian, Afghan and Ukrainian migrations, which have been intensely carried out to our country in recent years, are presented in the press. Therefore, in this study, it is aimed to examine how Syrian, Afghan and Ukrainian immigrants are presented in newspapers outside the mainstream media in Turkey. For this purpose, all news texts and columns on the subject published in Yeni Akit, BirGün and Habertürk Newspapers between 06.05.2022-06.06.2022 were examined. Within the scope of the study, a total of 173 news articles were analyzed by content analysis method. In the news, it is aimed to determine how the news actors are represented, what the news themes and sub-themes are. The collected data were analyzed with the SPSS. At the end of the study, it was determined that the news was mostly given with the themes of "Contents Related to Discomfort” and "Political Content”.

Anahtar Kelimeler

migration, immigrant, content analysis, refugee, asylum seeker

Kaynakça

• Adıgüzel, Yusuf (2016). Göç Sosyolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayınları.
• Akgür, Zeynep Gökçe (1997). Türkiye’de Kırsal Kesimden Kente Göç ve Bölgeler Arası Dengesizlik (1970-1993). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Alikılıç vd. (2021). “Nefret Söylemi Üzerinden Ötekileştirme: Twitter’da Mültecilere Yönelik Nefret Tipolojisi Analizi”. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 36: 502-520.
• Bal, Hüseyin (2013). Nitel Araştırma Yöntemi. Isparta: Fakülte Kitabevi.
• Başak, Cengiz (2011). Mülteciler, Sığınmacılar, Yasa Dışı Göçmenler. Ankara: Sonsöz Gazetecilik ve Reklamcılık.
• Bozok, Nihan ve Bozok, Mehmet (2018). “Göçmen İstekleri Yaklaşımı Işığında Beykoz, Karasu Mahallesi’ndeki Refakatsiz Afgan Göçmen Çocukların Yaşamlarını Sürdürme Mücadeleleri”. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 5(2): 416-440.
• Castles, Stephen & Mark James, Miller (2008). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. Çev. Bülent Uğur Bal ve İbrahim Akbulut. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Çağlar, İsmail ve Özkır, Yusuf (2014). “Suriyeli Mültecilerin Türkiye Basınında Temsili”. Ortadoğu Yıllığı. Ed. K. İnat ve M. Ataman. İstanbul: Açılım Kitap, 484-501.
• Demirhan, Yılmaz ve Aslan, Seyfettin (2015). “Türkiye’nin Sınır Ötesi Göç Politikaları ve Yönetimi”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1): 23-62.
• Efe, İbrahim (2015). Türk Basınında Suriyeli Sığınmacılar. Ankara: Seta Yayınları.
• Ernest, George Ravenstein (1885). “The Laws of Migration”. Journal of the Statistical Society of London, 48(2): 167-235.
• Gezik, Zerif (2022). “Suriyeli Göçmenlerin Anaakım Medyada Temsili”. Journal of Communication Science Researchs, 2(2): 135-153.
• Haydari, Hüseyin (2021). “The Concept of Tolerance After Syrian Refugee Flow in Turkey”. ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2): 338-361.
• Karakaya, Cihangir ve Karakaya, Esra Nur (2021). “Türkiye’nin Göz Ardı Edilen Göçmenleri: Afganlar”. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 7(1): 100-111.
• Kaya, Mahmut (2020). “Türkiye’deki Suriyeli Mülteci Gruplara Yönelik Şiddet”. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi, TİHEK Akademik Dergisi, Şiddetin Önlenmesi Özel Sayısı, 231-243.
• King, Russell (2012). “Theories and Typologies of Migration: An Overview and A Primer”. Willy Brandt Series of Working Papers In The Migration and Ethnic Relations. Ed. Erica Righard. Malmö: Malmö University, 1-47.
• Kirişçi, Kemal (2014). Rapor: Misafirliğin Ötesine Geçerken Türkiye’nin Suriyeli Mülteciler Sınavı. Çev. Sema Karaca. Ankara: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu ve Brooking Enstitüsü.
• Lee, Everett (1996). “A Theory Of Migration”. Demography, 3(1): 47-57.
• Livberber, Tuba (2021). “Suriyeli Sığınmacıların Türk Basınında Temsili: Haberler Üzerine Eleştirel Bir Analiz”. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4): 1003-1028.
• Mülteci-Der. (2019, Mayıs 04). Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. Erişim Adresi: http://www.multeci.org.tr/wp-content/ uploads/2016/12/1994-Yonetmeligi.pdf (Erişim Tarihi: 07.05.2022).
• Obayd, Ahmad Jawid ve Karataş, Abdullah (2021). “Afganistan’da Göç Hareketliliğinin Neden ve Sonuçları”. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 50: 75-91.
• Özdemir, Erol (2017). “Suriyeli Mültecilerin Türkiye'deki Algıları”. Savunma Bilimleri Dergisi, 16(1): 116-136.
• Özer, İnan (2004). Kentleşme Kentlileşme ve Kentsel Değişme. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Pandır, Müzeyyen vd. (2015). “Türk Basınında Suriyeli Sığınmacı Temsili Üzerine Bir İçerik Analizi”. Marmara İletişim Dergisi. 24: 1-26.
• Resmi Gazete (2013). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (Sayı: 28615). Erişim Adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/ 04/20130411-2.htm (Erişim Tarihi: 27.05.2022).
• Sarıkaya, Tugay (2020). “Çerçeveleme Kuramı Bağlamında Türkiye’nin Suriyeli Göçmenlere Avrupa Sınırlarını Açmasının Gazetelere Yansıması: Sabah ve Cumhuriyet Gazetesi Örnekleri”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 12(4): 402-414.
• Sarılar Ekşioğlu, Naciye Beril (2018). “Türk Basınında, Ana Akım Medyada Mülteci/Sığınmacı Temsili”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi-İAÜD, 10(1): 139-157.
• Selim, Sibel (2017). “Türkiye'de Göç Kadınlaşıyor mu? Ekonometrik Bir Analiz”. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3): 43-63.
• Seyyar, Ali ve Genç, Yusuf (2010). Sosyal Hizmet Terimleri Ansiklopedik Sosyal Pedagojik Çalışma Sözlüğü. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Szaflarski, Magdelena & Baudry, Shawn (2019). “The Effects of Perceived Discrimination On Immigrant And Refugee Physical And Mental Health”. Advances in Medical Sociology, 19: 173–204.
• Şan, Mustafa Kemal ve Abdulhakimoğulları, Engin Durukan (2021). “Suriyeli Sığınmacılarla Birlikte Yaşama Deneyimi Bağlamında Algı ve Görüşler: Twitter Üzerinden Suriyelilerin Sosyal Temsili”. Universal Journal of History and Culture, 3(2): 209-241.
• Şen, Fulya (2017). “Bir ‘Öteki’ Olarak Mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Anaakım ve Alternatif Medyada Temsili”. Atatürk İletişim Dergisi, 12: 27-42.
• Şimşek, Doğuş (2018). “Mülteci Entegrasyonu, Göç Politikaları ve Sosyal Sınıf: Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler Örneği”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40(2): 367-392.
• Şit, İlknur (2022). “Uluslararası Medya Kuruluşlarında Afgan Sığınmacı Haberleri Üzerine Bir İnceleme”. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 19: 90-115.
• Tam, Mehmet Sinan ve Kurtulmuş, Sönmez Sefa (2022). “Rusya-Ukrayna Savaşı Hakkındaki Youtuber Videolarına İzleyici Tepkileri”. Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 6: 26-47.
• Topkaya, Yavuz ve Akdağ, Hakan (2016). “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Suriyeli Sığınmacılar Hakkındaki Görüşleri (Kilis 7 Aralık Üniversitesi Örneği)”. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1): 767-786.
• Tümertekin, Erol ve Özgüç, Nazmiye (2002). Beşerî Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân. İstanbul: Çantay Kitapevi. Türk Dil Kurumu (TDK) (2019). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
• Uluslararası Göç Örgütü (IOM) (2009). Göç Terimleri Sözlüğü. İsviçre: IOM.
• Yıldırım, Meltem (2018). “Türkiye’deki ‘Uluslararası Göç ve Göçmen’ Algısında Medyanın Rolü ve Toplumsal Uyuma Etkileri”. Route Educational and Social Science Journal, 5(14): 846-856.