The Subject Problem and the Function of Communication Technologies in Baudrillard's Critique of Foucault

Yıl 2023, Sayı: 16, 136 - 164, 10.03.2023

İbrahim Emre Günay

https://doi.org/10.46250/kulturder.1231040

Öz

In this study, it has been tried to expose that Foucault's analysis of how the subject is formed in the context of its interaction with power belongs to the production order and is not valid in the consumption order through Baudrillard's discussions and the function of communication technologies with a qualitative approach and document analysis method. After the second half of the 20th century, the production order was ended and the consumption order was started. The focus of the study is to reveal how the formation and termination of the subject occur radically by making use of the discussion between Baudrillard and Foucault and the functional contribution of the means of communication. In this context, firstly Foucault's analyzes on the formation of the subject in the production order are presented, then Baudrillard's analyzes on the termination of the subject in the consumption order are presented and in this context, the function of communication technologies is tried to be shown. In line with Baudrillard's criticism, it has been analyzed that Foucault's analyzes of the formation of the subject belong to the production order and are not valid in the consumption order, or that Foucault's rational subject ends in the consumption order. For this, firstly, how the subject was formed and developed on a rational basis in Foucault's world of thought was revealed through the development of power.

Anahtar Kelimeler

Baudrillard, Foucault, production order, consumption order, subject

Baudrillard’ın Foucault Eleştirisinde Özne Sorunsalı ve İletişim Araçlarının İşlevi

Öz

Bu çalışmada Foucault’nun öznenin iktidar ile olan etkileşimi bağlamında nasıl oluştuğuyla ilgili analizlerinin üretim düzenine ait olduğu ve tüketim düzeninde geçerli olmadığı Baudrillard’ın ortaya koyduğu tartışmalar ve iletişim teknolojilerinin işlevi üzerinden nitel bir yaklaşımla ve doküman analizi yöntemiyle gösterilmeye çalışılmıştır. 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra üretim düzeni sonlanmış ve tüketim düzenine geçilmiştir. Çalışmanın odak noktası Baudrillard ve Foucault arasındaki tartışmadan yararlanarak öznenin oluşumu ve sonlanmasının radikal biçimde nasıl gerçekleştiğini ve iletişim araçlarının buna işlevsel olarak nasıl katkıda bulunduğunu gözler önüne sermektir. Bu bağlamda önce üretim düzeninde öznenin oluşumuyla ilgili Foucault’nun analizleri sonrasında tüketim düzeninde öznenin sonlanmasıyla ilgili Baudrillard’ın analizleri ortaya konulmuş ve bu bağlamda iletişim araçlarının işlevi gösterilmeye çalışılmıştır. Baudrillard’ın eleştirisi doğrultusunda Foucault’nun öznenin oluşumuyla ilgili analizlerinin üretim düzenine ait olduğu ve tüketim düzeninde geçerli olmadığı ya da Foucault’nun rasyonel öznesinin tüketim düzeninde sonlandığı analizi yapılmıştır. Bunun için önce Foucault’nun düşünce dünyasında öznenin üretim düzeninde nasıl rasyonel temelde oluşup geliştiği, iktidarın gelişimi üzerinden ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Baudrillard, Foucault, üretim düzeni, tüketim düzeni, özne

Kaynakça

• Adanır, Oğuz (2011). “Teknolojik Gelişmeden Nesne Teknolojisine ya da Toplumsal Gelişme Nasıl Durakladı?”. Özne: Baudrillard Sayısı, 14: 7-22.
• Adanır, Oğuz (2017). Simülasyon Kuramı Üzerine Notlar ve Söyleşiler. İzmir: Eylül Sanat Yayıncılık.
• Baudrillard, Jean (2004). Tam Ekran. Çev. Bahadır Gülmez. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2009). Gösterge Ekonomi Politiği Hakkında bir Eleştiri. Çev. Oğuz Adanır ve Ali Bilgin. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, Jean (2011). Çaresiz Stratejiler. Çev. Oğuz Adanır. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, Jean (2012). Karnaval ve Yamyam. Çev. Oğuz Adanır. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, Jean (2015). İlahi Sol. Çev. Oğuz Adanır. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, Jean (2016a). Simgesel Değiş Tokuş ve Ölüm. Çev. Oğuz Adanır. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, Jean (2016b). Simülakrlar ve Simülasyon. Çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2017). Sessiz Yığınların Gölgesinde Toplumsalın Sonu. Çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2018). İmkânsız Takas. Çev. Ayşegül Sönmezay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2019a). Kusursuz Cinayet. Çev. Necmettin Sevil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2019b). Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülüğün Egemenliği. Çev. Oğuz Adanır. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Çimen Ülhak (2018). Jean Baudrillard’ın İletişim Kuramı. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Durutürk, Bilge (2018). “Michel Foucault’nun İktidar ve Özne Kavramlarına Bir Bakış: Gözetim Toplumu”. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3): 959-972.
• Foucault, Michel (1992). Hapishanenin Doğuşu. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi.
• Foucault, Michel (2002). Toplumu Savunmak Gerekir. Çev. Şehsuvar Aktaş. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, Michel (2003a). Cinselliğin Tarihi. Çev. Hülya Uğur Tanrıöver. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2003b). İktidarın Gözü. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2006a). Kliniğin Doğuşu. Çev. İnci M. Uysal. Ankara: Epos Yayınları.
• Foucault, Michel (2006b). Deliliğin Tarihi. Çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi.
• Foucault, Michel (2011a). “Hakikat ve İktidar”. Entelektüelin Siyasi İşlevi. Seçme Yazıları 1. Çev. Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 58-84.
• Foucault, Michel (2011b). Entelektüelin Siyasi İşlevi. Çev. Işık Ergüden vd. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2011c). Büyük Kapatılma. Çev. Işık Ergüden ve Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2013). Güvenlik, Toprak, Nüfus. Çev. Ferhat Taylan. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, Michel (2014). İktidarın Halkaları. Özne ve İktidar, Seçme Yazıları 2. Çev. Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2019). Özne ve İktidar. Çev. Işık Ergüden ve Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Keskin, Ferda (1996). “Foucault’da Şiddet ve İktidar”. Cogito, 6-7: 91-105.
• Lemke, Thomas (2016). Politik Aklın Eleştirisi: Foucault'nun Yönetimsellik Çözümlemesi. Çev. Özge Karlık. Ankara: Phoenix Yayınları.
• Mertek, Sefa (2020). “Bilgi ve İktidar Kıskacında Üniversiteler ve Sosyal Bilimler: Foucaultcu bir Yaklaşım”. Gaziantap University Journal of Social Sciences, 19(1): 78-79.
• Sarup, Madan (1995). Postyapısalcılık ve Postmodernizm. Çev. Abdülbaki Güçlü. Ankara: Ark Yayınları.
• Tekelioğlu, Orhan (2003). Foucault Sosyolojisi. Bursa: Alfa Aktüel.
• Virilio, Paul (2003). Enformasyon Bombası. Çev. Kaya Şahin. İstanbul: Metis Yayınları.