Orientalist Discourse in Nedim Gürsel's novel Love and Rebellion

Yıl 2023, Sayı: 16, 95 - 110, 10.03.2023

Enes Alim

https://doi.org/10.46250/kulturder.1242918

Öz

Nedim Gürsel's novel Love and Rebellion is a postmodern historical novel parodying Voltaire's Candide. The novel, fictionalizes Voltaire's hero Candide's journey to Istanbul in the atmosphere of the Tulip Era. Nedim Gürsel, in her novel, which deals with the official history understanding with a new historicist attitude, describes the East in particular to the Ottoman society. The depiction of the East revealed in the text and the depiction of the East in the works that make up the Orientalist literature are similar in many respects. The novel, which is highly influenced by the Orientalist discourse in terms of both content and style, is suitable for discussion in the light of Edward Said's study titled Orientalism. Apart from Edward Said, many themes in the fictional and non-fictional works of Western literature, which constitute the precursor texts of the concept of orientalism, take place in the novel Love and Rebellion with different aspects. Different themes such as exoticism, sensuality, perversion, violence, despotism, cruelty are emphasized in various parts of the novel and the Ottoman/Oriental fictionalized. Thus, the orientalist discourse, which is the style of orientalism, constitutes an "other” narrative. The novel Love and Rebellion, in which Candide's experiences are narrated by the narrator, is one of the texts that reveals the orientalist imagination in question. In the study, the novel's repetition and reproduction of the orientalist imagination through certain themes and the representation problem of the Orient are emphasized.

Anahtar Kelimeler

Nedim Gürsel, Love and Rebellion, Voltaire, orientalism, Ottoman

Nedim Gürsel'in Aşk ve İsyan Romanında Oryantalist Söylem

Öz

Nedim Gürsel’in romanı Aşk ve İsyan, Voltaire’in Candide romanının parodisini yapan postmodern bir tarihî romandır. Roman, Voltaire’in kahramanı Candide’in İstanbul seyahatini, Lale Devri atmosferi içerisinde kurgulamaktadır. Nedim Gürsel, resmî tarih anlayışına karşı yeni tarihselci bir tutumla ele aldığı romanında Osmanlı toplumu özelinde Doğu’yu tasvir eder. Metnin ortaya koyduğu Doğu tasviri ile oryantalist külliyatı oluşturan eserlerde ortaya konan Doğu tasviri pek çok açıdan örtüşmektedir. Hem içerik hem biçem itibarıyla Şarkiyatçı söylemden fazlasıyla etkilenen roman, Edward Said’in neşrettiği Orientalism başlıklı çalışmanın ışığında yorumlanmaya müsaittir. Edward Said dışında oryantalizm kavramının öncül metinlerini oluşturan Batı edebiyatına ait kurmaca ve kurmaca dışı eserlerde yer alan pek çok izlek, Aşk ve İsyan romanında farklı veçheleriyle yer almaktadır. Egzotiklik, şehvet düşkünlüğü, sapkınlık, şiddet, despotizm, gaddarlık gibi farklı izlekler, romanın muhtelif bölümlerinde vurgulanır ve Osmanlı/Şark yeniden kurgulanır. Böylece oryantalizmin üslubu olan oryantalist söylem, bir “öteki” anlatısı oluşturmaktadır. Candide’in başından geçenlerin meddah anlatıcı tarafından aktarıldığı Aşk ve İsyan romanı, söz konusu oryantalist imgelemi ortaya koyan metinlerden birisidir. Çalışmada Aşk ve İsyan romanının oryantalist muhayyileyi belirli izlekler üzerinden tekrar edip yeniden üretmesi ve Şark’ın temsil sorunu üstünde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nedim Gürsel, Aşk ve İsyan, Voltaire, oryantalizm, Osmanlı

Kaynakça

• Çırakman, Aslı (2002). “Oryantalizmin Varsayımsal Temelleri: Fikri Sabit İmgelem ve Düşünce Tarihi”. Doğu Batı, 20: 181-199.
• Deveci, Cem (1999). “Foucault’nun İktidar Kavramlaştırmasında Siyasal Boyutun Ayrıştırılamazlığı”. Doğu Batı, 9: 23-39.
• Geçikli, Kubilay (2016). “Edebiyatta Yeni Tarihselcilik”. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1): 173-188.
• Gürsel, Nedim (2020). Aşk ve İsyan. İstanbul: Doğan Kitap.
• Hallaq, Wael B. (2020). Şarkiyatçılığı Yeniden Düşünmek: Modern Bilginin Eleştirisi. Çev. Ahmet Demirhan. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Kabbani, Rana (1993). Avrupa'nın Doğu İmajı. Çev. Serpil Tuncer. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Kula, Onur Bilge (2010). Batı Felsefesinde Oryantalizm ve Türk İmgesi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Mardin, Şerif (2002). “Oryantalizmin Hasıraltı Ettiği”. Doğu Batı, 20: 111-115.
• Özkaya, Emine (2018). “Voltaire'in Candide Eserinde Alaycı Nedensellikler”. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42(2): 117-125.
• Parla, Jale (2018). Efendilik, Şarkiyatçılık, Kölelik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Said, Edward (2017). Şarkiyatçılık. Çev. Berna Yıldırım. İstanbul: Metis Yayınları.
• Türkbağ, Ahmet Ulvi (2002). “Şark'a Dair: Miladının 24. Yılında Şarkiyatçılık”. Doğu Batı, 20: 203-211.
• Yeşilyurt, Şamil (2009). “Nedim Gürsel’in Romanlarının Yeni Tarihselci Bağlamda Okunması”. Turkish Studies, 4: 1899-2008.