An Evaluation in Terms of Geographical Indications of Balikesir

Yıl 2023, Sayı: 19, 308 - 325, 10.12.2023

Süheyla Sarıtaş

https://doi.org/10.46250/kulturder.1363899

Öz

The concept of geographical indication aims to reveal primarily the origin of the products so called local ones not only the characteristics of the products but also distinguishing features of them. The concept which has become increasingly important recent years also aims to protect producers and consumers of the products. Every region of our country, which is rich in geographical indications with its geographical location, history and many cultural values, has its own unique variety of traditional and natural products. In this study, it is aimed to discuss the city Balıkesir, which is one of these rich regions and is known with the slogan “The City That Feeds Turkey”. Standing out with cultural and natural richnesses, the city has many geographical indications. Although there are many studies in the literature on geographical indications, including many regions, there are very limited research studies conducted on geographical indications about Balıkesir. Thus this article reveals the importance of this research. In the study, there will be an evaluation on the current situation of Balıkesir in terms of geographical indications through document analysis, which is one of the qualitative research methods. In the light of this study, which is specifically focused on Balıkesir city, there will be various suggestions regarding the inclusion of geographical indications and both in branding and export markets.

Anahtar Kelimeler

geographical indication, registration certificate, culture, origin, Balikesir

Coğrafi İşaretleri Açısından Balıkesir İli Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Yöresel olarak adlandırılan ürünlerin öncelikle menşei olmak üzere hem karakteristik hem de benzerlerinden ayıran özelliklerini ortaya çıkarmak ve aynı zamanda ürünü üreteni ve tüketeni korumayı amaçlayan coğrafi işaret kavramı son yıllarda giderek önem kazanmıştır. Coğrafi konumu, tarihi ve pek çok kültürel değeriyle coğrafi işaretler konusunda oldukça zengin olan Türkiye’nin her yöresi, kendine özgü geleneksel ve doğal ürün çeşitliliğine sahiptir. Bu çalışmada bu yörelerden biri olan ve “Türkiye’yi Doyuran İl” sloganıyla tanınan, kültürel ve doğal zenginlikleri ile öne çıkan Balıkesir ilinin coğrafi işaret kavramı kapsamında ele alınması hedeflenmektedir. Coğrafi işaretler konusunda literatürde pek çok il özelinde de dâhil olmak üzere birçok çalışma mevcut olmasına rağmen, Balıkesir ili özelinde coğrafi işaret konusundaki çalışmaların oldukça sınırlı olması bu araştırmanın önemini ortaya koymaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi ile Balıkesir ilinin coğrafi işaretleri açısından güncel durumu üzerine bir değerlendirme yapılacaktır. Balıkesir ili özelinde ele alınan bu çalışma ışığında aynı zamanda ilin tarihi, kültürel ve coğrafi zenginliğini yansıtan coğrafi işaretlerin hem markalaşma ve ihracat pazarlarında yer almasına hem de ilin kalkınmasına katkılarına yönelik çeşitli önerilerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

coğrafi işaret, tescil belgesi, kültür, menşe, Balıkesir

Kaynakça

• 555 sayılı KHK. (1995). Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında 555 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname. 27/06/1995 tarih ve 22326 sayılı Resmî Gazete.
• Acar, Yusuf (2018). “Türkiye’deki Coğrafi İşaretli Ürünlerin Destinasyon Markalaması Kapsamında Değerlendirilmesi”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(2): 163: 177.
• Arıkan, Münire ve Taşcıoğlu, Yavuz (2019). “Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kırsal Alana Olan Etkilerinin Üreticiler Açısından Belirlenmesi: Finike Portakalı Örneği”. Mediterranean Agricultural Sciences, 42(3): 329-334.
• Babcock, Bruce, A & Clemens, Roxanne (2004). “Geographical Indications and Property Rights: Protecting Value-Added Agricultural Products”. Matric Briefing Paper 04-MBP 7. Ames: Iowa State University.
• Balcı, Ali (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan, Vedat ve Koç, Hasan (2012). “Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi”. Doğu Coğrafya Dergisi, 17(28): 193-241.
• Durlu Özkaya, Fügen vd. (2013). “Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Hareketliliğinde Coğrafi İşaretlemenin Önemi”. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 1(1): 13-30.
• Eriksen, Thomas Hylland (2009). Küçük Yerler Büyük Meseleler-Sosyal ve Kültürel Antropoloji. Çev. A. Erkan Koca. Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Ertan, Adnan (2010). “Prestijli Tarım Ürünlerinin Pazarlanmasında Kalite ve Coğrafi İşaret Kavramlarının Tutundurulması ve Bu Bağlamda Tarım Satış Kooperatiflerinin Önemi”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü̈ Dergisi, 2(12): 157-170.
• Escudero, Sergio (2001). “International Protection of Geographical Indications and Developing Countries, Trade-Related Agenda Development and Equity (T.R.A.D.E.)”. Working Paper Nr.: 10. South Centre, Geneva.
• Giray, Handan vd. (2012). “Yerel Ürünlerin Ekonomik Kalkınmadaki Önemi”. Verimlilik Dergisi, 4: 109-115.
• Gökovalı, Ummuhan (2007). “Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2): 141–160.
• Ilıcalı Gonca (2005). Coğrafi İşaretler, Coğrafi İşaretlerde Denetim ve Denetimde Akreditasyonun Önemi. Ankara Üniversitesi ATAUM.
• İbret, B. Ünal ve Küllü, Nihal (2012). “Kastamonu’nun Coğrafi İşaretli Marka Ürünü: Taşköprü Sarımsağı”. Kastamonu’nun Doğal Zenginlikleri Sempozyumu. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi.
• Kan, Mustafa vd. (2012). “Coğrafi İşaretlerin Kırsal Turizmde Kullanılma Olanakları”. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 22: 93-101.
• Labuschagne, Adri (2003). “Qualitative Research: Airy Fairy or Fundamental?”. The Qualitative Report, 8(1): 100-103.
• Nizam, Derya (2011). “Coğrafi İşaretler ve Küresel Piyasalarda Yerelleşen Tarım Ürünleri: Ege Pamuğu Logosu Üzerine Bir Saha Çalışması”. Ekolojik Krize Yanıtlar Dergisi, 25: 87-116.
• Orhan, Ayhan (2010). “Yerel Değerlerin Turizm Ürününe Dönüştürülmesinde ‘Coğrafi İşaretlerin’ Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2): 243-254.
• Özdemir, Nebi (2012). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi Seçki. Ankara: Hacettepe Yayıncılık.
• Polat, Eray (2017). “Turizm ve Coğrafi İşaretleme: Balıkesir Örneği”. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalara Dergisi, 1: 17-31.
• Rangnekar, Dwijen (2004). The Socio-Economics of Geographical Indications. Geneva: ICTSD.
• Sormaz, Ümit vd. (2018). “Coğrafi İşaretleme”. Gastronomide Güncel Konular. Ed. Ferhan Nizamlıoğlu. Konya: Billur Yayınevi.
• Soysal Mehmet vd. (2010). “Organik Hayvansal Üretim ve Yerel Evcil Çiftlik Hayvan Irklarımızın Sürdürülebilir Korunma Sürecinde Coğrafi İşaretleme Kavramı”. Türkiye I. Organik Hayvancılık Kongresi, Gümüşhane: Aydın Doğan Vakfı, 1-16.
• Suratno, Budi (2004). “Protection of Geographical Indications”. IP Management Review, 2: 87–93.
• Şahin, Güven (2011a). “Türkiye’nin Coğrafi İşaretleri”. Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi, (İstanbul, 07-10 Eylül 2011). İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu, 1-11.
• Şahin, Güven (2011b). “Coğrafi İşaretler Kapsamında Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Tarım Ürünleri”. GAP VI. Tarım Kongresi (Şanlıurfa 09–12 Mayıs 2011). Şanlıurfa: Harran Üniversitesi, 503–508.
• Şahin, Güven (2013). “Coğrafi İşaretlerin Önemi ve Vize (Kırıkkale)’nin Coğrafi İşaretleri”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15: 23-37.
• Şentürk, Bilge (2011). Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri: Mikro ve Makro Açıdan Bir Değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi. Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tanrıkulu, Murat (2011). “Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Tespiti ve Tescil Edilmesinin Önemi”. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2): 92-103.
• Tekelioğlu, Yavuz ve Demirer, Rana (2008). “Küreselleşme Sürecinde Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretlerin Geleceği”. Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Tepe, Serap (2008). Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri. Uzmanlık Tezi. Ankara: Türk Patent Enstitüsü̈ Markalar Dairesi Başkanlığı.
• URL-1: https://www.ozemleyasam.com/akkizhan-ciftligi-taze-kirli-hanim-peyniri (Erişim: 15.09.2023).
• URL-2: https://fikrimulkiyet.com/mevzuat/ticaretle-baglantili-fikri-mulkiyet-haklari/ (Erişim: 10.09.2023).
• URL-3: Nanayakkara, Tamara, “Role of Intellectual Property in Enhancing the Competitiveness of the Tourism Industry”. http://www.wipo.int/export/sites/www/sme/en/documents/pdf/tourism_ip.pdf (Erişim: 10.09.2023).
• Yönet Eren, Firdevs ve Sezgin, Aybüke Ceyhun (2021). “Coğrafi İşaretli Yöresel Ürünlerin Destinasyonlar Açısından Önemi: Kapadokya Bölgesi Örneği”. Journal of Tourism Research Institute, 2(1): 61-78.
• Zografos, Daphne (2008). “Geographical Indications and Socio-Economic Development”. SSRN Electronic Journal Working Paper, 3: 1-17.