Sports Clubs in the Early Republican Period: The Example of Çanakkale

Yıl 2024, Sayı: 21, 267 - 284, 10.06.2024

Güneş Şahin

https://doi.org/10.46250/kulturder.1470593

Öz

The sports clubs opened in Çanakkale, which resembles a small coastal town, can be seen as laboratories of the government's modernization practice. Clubs serve many functions such as facilitating the transformation of social life in the city, fostering a spirit of solidarity among citizens, and creating public spaces where people can break away from their daily routines. Indeed, while young people are being physically, mentally, and morally educated, there is also a desire to raise them with a shared national consciousness, free from politics. Young people are intellectually and ideologically educated through their involvement with sports clubs as well. It is important for the government that citizens are united as one body and that the revolutionary consciousness is more clearly understood by the public. Therefore, persistent efforts are made in this regard. Therefore, sports clubs are prominent organizations in expressing the new regime and shaping the national identity. During the study, documents primarily sourced from the Presidency of the Republic of Turkey, State Archives, and periodical publications were used. The sports clubs identified in the early republican period in Çanakkale and its districts, namely Çanakkale Türk Gücü Birliği, Ece İdman Yurdu, Ezine Gençler Birliği, Ayvacık Gençler Birliği, Bayramiç Gençler Birliği, Biga İdman Yurdu, and Lapseki Gençler Birliği, form the conceptual framework of the study.

Anahtar Kelimeler

The Republican Era, Çanakkale, sports, sports clubs, sociocultural life

Erken Cumhuriyet Döneminde Spor Kulüpleri: Çanakkale Örneği

Öz

Küçük bir sahil kasabası görünümünde olan Çanakkale’de açılan spor kulüpleri iktidarın modernleşme laboratuvarı olarak görülebilir. Kulüplerin; kentte sosyal hayatın değişimi, vatandaşlar arasında dayanışma ruhunun gelişimi ve halkın gündelik hayat alışkanlıklarının dışına çıkabilecekleri kamusal alanlar oluşturulması gibi pek çok işlevi bulunur. Aslında gençler fiziken, mantıken ve ahlaken eğitilirken bir yandan da siyasetten azade, ortak bir milli bilinçle yetiştirilmek istenir. Bir anlamda gençler spor kulüpleri ile fikren ve ideolojik olarak da eğitilir. İktidar için vatandaşların yekvücut halinde olması, devrim şuurunun halk nezdinde daha net anlaşılabilmesi noktasında önemlidir ve bu konuda ısrarcı bir çaba sarf edilir. Dolayısıyla spor kulüpleri yeni rejimin kendisini ifade etme ve ulusal kimliğin şekillenmesinde öne çıkan teşkilatlarındandır. Çalışma esnasında ağırlıklı olarak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nden, süreli yayınlardan temin edilen belgeler kullanılmıştır. Çanakkale ve ilçelerinde erken cumhuriyet döneminde tespit ettiğimiz spor kulüpleri; Çanakkale Türk Gücü Birliği, Ece idman Yurdu, Ezine Gençler Birliği, Ayvacık Gençler Birliği, Bayramiç Gençler Birliği, Biga İdman Yurdu, Lapseki Gençler Birliği çalışmanın kavramsal çerçevesini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Dönemi, Çanakkale, spor, spor kulüpleri, sosyokültürel hayat

Kaynakça

• Çanakkale Türk Gücü Spor Kulübü (1931). Çanakkale Türk Gücü Spor Kulübü Nizamnamesi. Çanakkale: Vilayet Matbaası.
• Günay Nejla (2013). “Atatürk Döneminde Türkiye’de Beden Eğitiminin Gelişimi ve Gazi Beden Terbiyesi Bölümü”. ATAM Dergisi, XXIX(85): 72-100.
• Günay, Mehmet (2016). “Türkiye’de Spor Cemiyetlerinin Kuruluşu ve Bu Cemiyetlerin Etnik Amaçlarla Kullanılması”. International Journal of Sport Culture and Science, 4 (ÖS 1): 383-393.
• Öztürk, Osman (2013). Kemalizm, İdeoloji ve Hegemonya: Kuramsal Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Toksöz Fikret (1983). “Dernekler”. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. İstanbul: İletişim Yayınları, 366-378.
• URL-1: “TDK Türkçe Sözlük”. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 20.03.2024).
• URL-2: “Cemiyetler Kanunu”. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/cemi yetler-kanunu-1938/?pdf=3725 (Erişim: 20.03.2024).
• URL-3: M. Atabay. “Çanakkale’de İlk Bölgesel Lig Maçları”. https://canakka leaynalipazar.com/yazarlar/dr-mithat-atabay/canakkale-firtinasi-lakapli -futbolcu/138/ (Erişim: 20.03.2024).