Personality Type Analysis in the Context of Jungian Typology: The Teacher in the Novel Denizin Çağırışı [Call of the Sea]

Yıl 2024, Sayı: 23, 88 - 115, 10.12.2024

Aslı Ünlü

https://doi.org/10.46250/kulturder.1532168

Öz

Denizin Çağırışı [Call of the Sea], which is the first novel of Kemal Bilbaşar, is an important and inventive literary work published by the author himself in 1941. Bilbaşar’s later novels such as Cemo and Memo, in which he captured a different writing style and voice, came to the fore, while his novel called Denizin Çağırışı remained in the shadow of his other aforementioned novels. Denizin Çağırışı, which is considered by many researchers as the first example of psychological alienation in Turkish literature, is psychological analysis novel that deals with the spiritual world of the teacher character, whose name is not mentioned in the novel. In this respect, Denizin Çağırışı is one of the first successful examples of psychological analysis in Turkish literature. In the Denizin Çağırışı, Bilbaşar focuses on a teacher who is a slight, volitionless, alienated from society and unsuccessful in life. The teacher’s subconscious appears as a “concrete” element in the novel. In this respect, it is possible to analyse the personality type of the character and determine his psychological type in the context of Jungian typology. The teacher character written by Kemal Bilbaşar is a complex and remarkable novel character worth examining in the terms of Jungian typology. In this study, the main subject of the novel Denizin Çağırışı, the teacher character, will be focus on and the characteristics that make the teacher character different and unique from other characters in Turkish literature will be discussed, and the personality type of the teacher will be determined in the context of the Jungian typology.

Anahtar Kelimeler

Kemal Bilbaşar, Denizin Çağırışı, character analysis, Jungian typology, psychological types

Teşekkür

I would like to thank my esteemed teacher, Prof. Dr. Mehmet Güneş, who supported me with his ideas and opinions and guided me while preparing this article.

Jung Tipolojisi Bağlamında Kişilik Tipi Analizi: Denizin Çağırışı Romanında Öğretmen Karakteri

Öz

Kemal Bilbaşar’ın ilk romanı olma özelliğini taşıyan Denizin Çağırışı yazarın 1941 yılında yayımladığı önemli ve özgün bir eserdir. Bilbaşar’ın daha sonra kaleme aldığı ve farklı bir üslûp yakaladığı Cemo ve Memo gibi romanları daha fazla öne çıkmış, Denizin Çağırışı adlı romanı sözü edilen eserlerinin gölgesinde kalmıştır. Birçok araştırmacı tarafından Türk edebiyatındaki psikolojik anlamda yabancılaşmanın ilk örneği olarak kabul edilen Denizin Çağırışı, romanda adı anılmayan öğretmen karakterinin ruhsal dünyasını ele alan bir psikolojik tahlil romanı olma özelliğini taşır. Denizin Çağırışı bu bakımdan Türk edebiyatında psikolojik tahlilin başarılı ilk örneklerindendir. Bilbaşar, Denizin Çağırışı’nda zayıf karakterli, iradesiz, topluma yabancılaşmış, hayat karşısında başarısız olmuş bir öğretmeni ele almıştır. Öğretmenin bilinçaltı romanda “somut” bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bakımdan söz konusu karakterin kişilik tipini tahlil etmek, Jung tipolojisi bağlamında psikolojik tipini tespit etmek mümkündür. Kemal Bilbaşar tarafından adeta çıplak bir biçimde okurun analizine sunulan öğretmen karakteri, Jung tipolojisi bakımından incelenmeye değer, karmaşık ve dikkat çekici bir roman kahramanıdır. Bu çalışmada Denizin Çağırışı romanının ana öznesi öğretmen karakterine odaklanılıp öğretmen karakterini Türk edebiyatındaki diğer karakterlerden farklı ve özgün kılan özelliklerden bahsedilecek, öğretmen karakterinin Jung tipolojisi bağlamında kişilik tipi tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kemal Bilbaşar, Denizin Çağırışı, karakter tahlili, Jung tipolojisi, psikolojik tipler

Teşekkür

Bu makaleyi hazırlarken bana fikir ve görüşleri ile destek olan, bana yol gösteren sayın hocam Prof. Dr. Mehmet Güneş’e teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Bağcı Tayfur, Müberra (2008). Kemal Bilbaşar’ın Hikâyeleri, Romanları ve Tiyatroları Üzerine Bir İnceleme, Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Başboğa, Özlem (2020). “Sirenlerin Çağrısı: Denizin Çağırışı ile Anayurt Oteli Romanının Karşılaştırmalı Okuması”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi II. Uluslararası Kapadokya Sosyal Bilimler Öğrenci Kongresi (Nevşehir, 16-18 Aralık 2020). Nevşehir: NEHÜ Yayınları, 474-484.
• Bilbaşar, Kemal (2008). Denizin Çağırışı. İstanbul: Can Yayınları.
• Forster, Edward Morgan (2001). Roman Sanatı. Çev. Ünal Aytür. İstanbul: Adam Yayınları.
• Jung, Carl Gustav (2019). Psikolojide Tipler. Çev. Nur Nirven. İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Korkmaz, Ferhat (2011). “Türk Romanının İlk Bovarist Tipleri”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(35): 320-336.
• Oral, Cansu ve Şengül, Abdullah (2022). “Kemal Bilbaşar’ın Denizin Çağırışı Romanını Mekânın Dönüştürücü Etkisi Bağlamında Okumak”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 15(37): 347-360.