Türkiye Cumhuriyeti’nin Bilgi Kaynakları Olarak Halkevi Dergileri

Yıl 2024, Sayı: 23, 177 - 189, 10.12.2024

Esmeray Karataş

https://doi.org/10.46250/kulturder.1552430

Öz

Bu çalışma, Türkiye Cumhuriyeti’nin erken döneminin toplumsal ve kültürel hayatında önemli bir yer tutan Halkevlerinin yayınladığı dergileri incelemeyi amaçlamaktadır. 1932-1951 yılları arasında faaliyet gösteren Halkevleri, Atatürk ilke ve devrimlerini yaymak, halkı eğitmek ve kültürel değerleri korumak amacıyla birçok dergi yayımlamıştır. Bu dergiler, dönemin en etkili kitle iletişim araçlarından biri olarak halkın eğitimine, kültürel farkındalığın artırılmasına ve ulusal kimliğin korunmasına katkıda bulunmuştur. Çalışma, bu dergilerin içeriklerinden ziyade erişim sorunlarına yoğunlaşmaktadır. Dergiler, genellikle dağınık bir şekilde kütüphanelerde yer almakta, bazılarına ise hiç erişim mümkün olmamaktadır. Araştırma, Halkevi dergilerinin hangi yıllarda, hangi isimlerle, hangi Halkevi tarafından ve toplamda kaç sayı olarak yayımlandığını kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Ayrıca, günümüzde bu önemli kaynaklara çevrimiçi ve tam metin erişimin sağlanmasındaki problemleri ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini ortaya koymaktadır. Halkevi dergilerinin, erken Cumhuriyet dönemi tarihindeki önemini vurgulayan bu çalışma, aynı zamanda bu değerli belgelerin daha erişilebilir hale getirilmesi için bir yol haritası sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet Dönemi, Halkevleri, dergi, Halkevi dergileri, kitle iletişim

People's Houses Journals as Information Sources of the Republic of Türkiye

Öz

This study aims to examine the journals published by the People's Houses, which played an important role in the social and cultural life of the early period of the Republic of Turkey. The People's Houses, which operated between 1932 and 1951, published many journals in order to spread Atatürk's principles and reforms, educate the public, and preserve cultural values. As one of the most effective mass communication tools of the period, these journals contributed to the education of the public, raising cultural awareness, and preserving national identity. The study focuses on access problems rather than the content of these journals. The journals are generally scattered in libraries, and some are not accessible at all. The study comprehensively examines in which years, under which names, by which People's House, and how many issues in total the People's House journals were published. It also reveals the problems in providing online and full-text access to these important resources today and the proposed solutions to these problems. Emphasizing the importance of the People's House journals in the history of the early Republic, this study also provides a roadmap for making these valuable documents more accessible.

Anahtar Kelimeler

Early Republican Period, Peoples Houses, journal, Peoples House journals, mass communication

Kaynakça

• Candar, Avni (1939). Bibliyografya: Halkevleri Neşriyatı. Ankara: Ulus Basımevi.
• Candar, Avni (1941). Bibliyografya Halkevleri Neşriyatı II. Ankara: Sümer Matbaası.
• CHP (1935). Halkevleri Öğreneği. Ankara: Ulus Basımevi.
• CHP (1947). 1946 Yılında (XV. Yıldönümünde) Halkevleri ve Halkodaları. Ankara: Ulus Basımevi.
• Ersoy, Osman (1966). Halk Kütüphanelerimiz Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Güven Matbaası.
• Güz, Nurettin (1995). Tek Parti İdeolojisinin Yayın Organları Halkevi Dergileri (1932-1950). Ankara: Bilge Yapım.
• Kara, Adem (2006). Cumhuriyet Döneminde Kalkınmanın Mihenk Taşı: Halkevleri (1932-1951). Ankara: 24 Saat.
• Karataş, Esmeray (2023). “Erken Cumhuriyet Döneminde Çanakkale Halkevlerinin ve Halkodalarının Kütüphane Faaliyetleri (1932-1951)”. History Studies, 15(1): 225-256.
• Karpat, Kemal H. (1974). “The Impact of the People’s Houses on the Development of Communication in Turkey: 1931-1951”. Die Welt Des Islams, 15(1/4): 69-84.
• Keseroğlu, Hasan Sacit (2022). “Halkevlerinde Kitap ve Kütüphane Kıyımı: 1951”. Türk Kütüphaneciliği, 36(4): 495-511.
• Ölçen, Ali Nejat (2001). Halkevleri. Ankara: İnönü Vakfı Yayınları.
• Pekmezci, Mehmet (1970). “Halkevleri Üstüne”. Halkevleri Dergisi, 42(20).
• Şahin, Güneş (2017). “Kırşehir Basını’ndan Bir Örnek: Kervansaray Dergisi̇”. Folklor Edebiyat, 23(91): 143-160.
• Taner, Hasan (1944). Halkevleri Bibliyografyası. Ankara: Recep Ulusoğlu Basımevi.
• URL-1: “Ayın Tarihi Mecmuası”. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr (Erişim: 18.08.2024).
• URL-2: “Ankara Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Bilgi Kaynakları Ders Notu”. https://acikders.ankara.edu.tr/ (Erişim: 18.08.2024).
• URL-3: https://mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5187.pdf (Erişim: 18.08. 2024).
• URL-4: “Ülkü Dergisi”. https://ataturkansiklopedisi.gov.tr (Erişim: 18.08. 2024).
• Zeyrek, Şerafettin (2006). Türkiye’de Halkevleri ve Halkodaları (1932-1951). Ankara: Anı Yayıncılık.