THE THEME OF "FOREIGN LAND" IN ÂŞIK DERTLİ'S POEMS

Yıl 2022, Sayı: 6, 141 - 150, 28.12.2022

Ahmet Tüzel

Öz

Âşık Dertli is one of the important folk poets who lived in the 19th century. In addition to being an artist of folk literature, he was also interested in divan literature and wrote poems in aruz prosody, albeit technically flawed. His difficult life, which started with the death of his father at a young age, passed with troubles, ordeals and difficulties. Dertli, who started his expatriate journey with the confiscation of Dertli and her family's lands and exile from the village by Halil Ağa, one of the notables of the village, spent most of his life away from his homeland and his family. With the addition of the livelihood problem after marriage, his journey from land to land did not end. Known to be a member of the Bektashi order, Dertli expressed his expatriate ordeal in many of his poems by reproaching Allah. In our article, in order to examine how the poet, who so closely experiences the feeling of statelessness and separation, reflects these feelings to his poems, the poems in the Dertli Divan are discussed and examined in terms of the theme of homelessness. It has been seen that concepts such as separation, grief and suffering, which are close to him, are frequently handled in the divan, along with the theme of homelessness. When Dertli's poems are examined, it was determined that the poet handled "homelessness" in three different ways: Staying away from family and homeland, every moment spent away from your lover or wherever your lover is not present, time spent apart from Allah in this world.

Anahtar Kelimeler

Âşık Dertli, gurbet, Aşık edebiyatı

ÂŞIK DERTLİ'NİN ŞİİRLERİNDE "GURBET" TEMASI

Öz

Âşık Dertli, 19. yüzyılda yaşamış önemli halk şairlerindendir. Dertli, Halk edebiyatı şairi olması yanı sıra divan edebiyatına da ilgi duymuş, -teknik yönden kusurlu olsa da- aruz ölçüsü ile şiirler kaleme almıştır. Şairin daha küçük yaşlarında babasının vefatı ile başlayan zorlu yaşamı sıkıntılar, çileler ve zorluklarla geçmiştir. Köyün ayanlarından Halil Ağa'nın, Dertli ve ailesinin topraklarına el koyması ve Dertli'yi köyden sürgüne göndermesi ile gurbet yolculuğu başlayan Dertli, ömrünün büyük bir dönemini hep vatanından ve ailesinden uzakta geçirmiştir. Evlendikten sonra maişet derdinin de eklenmesi ile diyar diyar süren yolculuğu bitmek bilmemiştir. Bektaşi tarikatı mensubu olduğu bilinen Dertli, gurbet çilesini birçok şiirinde Allah'a sitem ederek dile getirmiştir. Gurbet ve ayrılık duygusunu bu kadar yakından yaşayan şairin, bu duygularını şiirlerine nasıl yansıttığını incelemek adına makalemizde Dertli Divanı'ndaki şiirler gurbet teması yönünden ele alınmış ve incelenmiştir. Gurbet temasıyla birlikte onunla yakınlık gösteren ayrılık, keder, ızdırap gibi kavramların da divanda sıkça işlendiği görülmüştür. Dertli'nin şiirlerine bakıldığında şairin "gurbet"i üç farklı şekilde ele aldığı tespit edilmiştir: Aile ve vatan topraklarından uzak kalmak, sevgiliden ayrı geçirilen her an/ sevgilinin olmadığı her mekan, Allah'tan ayrılıp dünya mekanında geçirilen zaman.

Anahtar Kelimeler

Aşık Dertli, Gurbet, Aşık Edebiyatı, THE THEME OF "FOREIGN LAND" IN ÂŞIK DERTLİ, Âşık Dertli, gurbet, Aşık edebiyatı

Kaynakça

• Artun, Erman (2008). Âşıklık Geleneği ve Aşık Edebiyatı. İstanbul: Kitabevi Yayıncılık.
• Ayverdi, İlhan (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Onay, Ahmet Talat (2011). Âşık Dertli Divanı. (Haz. Hamdi Birgören) Bolu: Bolu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.
• Çelik, Metin (2018). “Duygusal Ağlamanın Bilmecesi: Ne Zaman ve Neden Ağlarız?”. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi. C. 2. S. 4. s. 415 – 428.
• Konrapa, Zekai (1960). Bolu Tarihi. Bolu: Bolu Vilayet Matbaası.
• Köprülü, Mehmet Fuat (1962). Türk Saz Şairleri. Ankara: Güven Basımevi.
• Köprülü, Mehmet Fuat (2004). Türk Saz Şairleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şimşek, Yaşar (2019). "Kemalettin Kamu ve Gültekin Sâmanoğlu Şiirlerine ‘Gurbet Teması’ Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Bakış". Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 34. s. 325-341.
• Yüce, Nuri (1994). "Dertli". TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay. C. 9. s. 186-187.