Türk Halk Bilimi Araştırmalarında Cönkler

Yıl 2024, Sayı: 9, 209 - 212, 24.06.2024

Meryem Sena Erken

Öz

Cönkler; halkın üretimini nesillere taşıyan, içeriğinde manzum ve mensur olmak üzere birçok edebiyat ürünü ve edebiyat dışı malzeme barındıran, aşağıdan yukarı doğru açılan el yazması defterlerdir. Çeşitli edebî, tarihî, kültürel ve folklorik ürünler ihtivâ eden cönkler, aynı zamanda yazıldığı çağın kültürel değerlerini, siyasal yapısını, halkın düşünce dünyasını, yaşadığı çağın dil malzemesini, gelenek ve görenekleri ile halk inanışlarını da gösteren sözlü tarihin kaynak eserlerindendir.
Bu çalışmada Muhammet Emin Altınışık’ın kaleminden çıkan Türk Halk Bilimi Araştırmalarında Cönkler (Biçim ve İçerik) adlı eserin tanıtımı yapılacaktır. Yazar, eserini içerik bakımından farklı olan ve daha önce ayrıntılı incelenmemiş yirmi cönk ile sınırlandırmıştır. Ayrıca kitapta cönklerin yapısı ve geleneği ele alınarak cönklerle ilgili bir tasnif denemesi yapılmıştır. Altınışık, çeşitli araştırmalarda sunulan cönk tanımları ile cönk kelimesinin menşeine dair verileri değerlendirerek yeni yaklaşımlar getirmiştir. Eserinde cönkleri içerik ve şekil yönünden kapsamlı olarak ele alan yazar, önemli bir çalışmaya imza atarak kültür hazinemizin cevherlerini pek çok yönden değerlendirmiş ve araştırmacılar için sağlam bir referans metni ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

cönk, el yazması, Türk halk şiiri, Türk halkbilimi

Destekleyen Kurum

İstanbul Kültür Üniversitesi

Teşekkür

Çalışmamda bana yön gösteren, yardımlarını esirgemeyen sayın hocam Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal'a sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Kaynakça

• Altınışık, M. Emin (2019). Türk Halk Bilimi Araştırmalarında Cönkler (Biçim Ve İçerik). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Altınışık, M. Emin (2023). Türk Halk Bilimi Araştırmalarında Cönkler (Biçim Ve İçerik). Erzurum: Fenomen Yayıncılık. ISBN: 978-625-6470-35-4.
• Gökyay, O. Şaik (1984). “Cönkler Üzerine’’. Folklor ve Etnografya Araştırmaları. İstanbul: Say Yayınları. s. 107- 173.
• Köksal, M. Fatih (2017). ‘‘Divan Şiiri-Cönk İlişkisi ve “Cönk” Redifli Gazeller’’. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. S. 37. s. 247-290.