On Explaining Illness, Revealing One’s Ailment to the World, Forming Solidarity and Empowerment: Women’s Self-Narratives that Raise and Vibrate Dialogues of Healing

Yıl 2020, Cilt: 23(1) Sayı: 45, 10 - 32, 26.03.2020

Nihan Bozok

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.710175

Cited By: 2

Öz

Just like other events in life, the meaning of the illness does not come with itself. Its meaning is not immanent to that illness. The illness experiences are formed under the conditions of class relations, social relations, and historical context. How the illness is experienced is constructed in interactions with other people. This article is about the communications that women establish around illnesses. These communications are traced through sources such as letters, legends, literary texts, illness diaries, which belong to different historical periods, including women's narratives and thoughts on illnesses. The article considers the communications that women weave around diseases as a valuable reference source for current medicine. This source may make medicine more skilled in establishing a dialogue with the patient. Women communicate openly with other women as they share narratives of their illnesses, the state of their bodies and the emotions surfacing from the illness. Such narratives have always been a critical component of their relationship with their bodies as well as with the world. Women speak of their health and bodies in their letters to each other, in diaries and daily conversations. They describe to each other the everyday changes after illness; they share coping strategies and exchange encouraging comments with other women. By doing so, they create opportunities for each other to rewrite post-illness life. By speaking of the illness, they reveal the pain to the world. Dialogues around the illness form the basis of solidarity among women. This article discusses the significance of illness narratives as a key subject of communication among women and how telling the illness empowers them. Examples in the article demonstrate how women’s habit of having dialogues of healing varies across historical periods, places and social classes. Such dialogues of healing are a subversive niche that works against the practices of modern medicine, whose gaze has traditionally valued mumming and undermined women’s self-narratives.

Anahtar Kelimeler

Gender, sociology of medicine, illness narratives, modern medicine, sociology of body

Hastalığını Anlatmak, Dünyaya Doğru Açılmak, Dayanışmak ve Güçlenmek Üzerine: Kadınların Sözlerine Uğrayan Sağaltıcı Diyaloglar

Öz

Yaşamdaki diğer olaylar gibi hastalığın anlamı da hastalıkla birlikte gelmez. Anlamı, o
hastalığa içkin değildir. Hastalık deneyimleri, sınıf ilişkileri, toplumsal ilişkiler ve tarihsel
bağlamın etkisi altında oluşur. Hastalığın nasıl deneyimlendiği, diğer insanlarla yaşanan
etkileşimlerde inşa edilir. Bu makale, kadınların hastalıklar etrafında kurduğu iletişim
üzerinedir. Bu iletişimin izini, kadınların hastalık anlatıları ve hastalıklar üzerine düşüncelerini
içeren, farklı tarihsel dönemlere özgü mektuplar, efsaneler, edebi metinler, hastalık günlükleri
gibi kaynaklar aracılığıyla sürmektedir. Makale, kadınların hastalıklar etrafında ördükleri
iletişimi, günümüz tıbbının hastayla diyalog kurmakta daha becerikli olabilmesi için değerli bir
başvuru kaynağı olarak ele almaktadır. Hastalıklarını, bedenlerinin durumlarını, bunların
esinlendiği duyguları anlatmak, kadınlar arası iletişimin ve kadınların kendi bedenleriyle ve
dünyayla kurdukları ilişkinin her zaman önemli bir parçası olmuştur. Kadınlar mektuplarında,
günlüklerinde ve ayak üstü sohbetlerinde sağlıklarından ve bedenlerinden bahsederler.
Hastalıkla değişen gündelik hayatlarını anlatarak, yaşam tavsiyeleri paylaşarak, yüreklendirici
yorumlarda bulunarak, birbirleri için hastalıkla biçimlenen yaşamı yeniden yorumlama imkânı
yaratırlar. Hastalıklarını konuşarak, acılarını dünyaya doğru açmaktadırlar. Hastalıklar
odağında kurulan bu diyaloglar, kadınlar arasında bir dayanışma zemini oluşturur. Bu makale,
kadınlar arası iletişimin önde gelen konularından biri olan hastalıklarını anlatmak meselesinin,
kadınları nasıl güçlendirdiğini tartışmaktadır. Makale, kadınlar arasında, farklı tarihsel
dönemlere, farklı coğrafyalara ve sınıfsallıklara özgü olarak biçimlenen sağaltıcı diyalog kurma
alışkanlığının, kadınların sözünü değersiz görme ve onları sessizleştirme eğiliminde olan
modern tıp pratiği karşısındaki dönüştürücü gücünü göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, tıp sosyolojisi, hastalık anlatıları, modern tıp, beden sosyolojisi

Kaynakça

• Agamben, Giorgio (1993). Infancy and History: The Destruction of Experience. Liz Heron (Çev.). London: Verso.
• Armstrong, David (1984). “The Patient’s View.” Social Science & Medicine, 18(9): 737- 744.
• Auset, P. Brandi. (2009). The Goddess Guide: Exploring the Attributes and Correspondences of the Divine Feminine. Minnesota: Llewellyn.
• Bamforth, Iain (2019). “Sunuş.” Kütüphanedeki Beden: Edebi Bir Modern Tıp Antolojisi. Iain Bamforth (der.) içinde. İstanbul: Çınar. 9-34.
• Berktay, Fatmagül (2018). “Avrupa’da Cadılık ve Cadı Avı: Çok Katmanlı Bir Karanlık Tarihsel Olgu.” Doğu Batı, 21(84): 57-84.
• Beyinli Dinç, Gökçen (2017). Elleri Tılsımlı: Modern Türkiye’de Ebelik. Ankara: Ayizi.
• Bradley, G. William (2008). “History of Medical Imagining.” American Philosophical Society, 152(3): 349-361.
• Broomhall, Susan (2002). “‘Women's Little Secrets’: Defining the Boundaries of Reproductive Knowledge in Sixteenth-century France: Society for the Social History of Medicine.” Social History of Medicine, 15(1): 1-15.
• Bora, Aksu (1996). “Kadın Hareketi: Nereden Nereye.” Birikim, 83. https://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/5031/kadin-hareketi-neredennereye#. XiGHMG5uL4g Erişim tarihi: 17.01.2020.
• Bozok, Nihan (2018). “Avrupalı Cadıların Bostanları, İstanbullu Kocakarıların Çiçek Aşısı ve Cinchon Kontesinin Kınakına Ağaçları: Modern Tıp Tarihi Kadınları Neden Yazmadı?” Fe Dergi, 10 (1): 139-148.
• Burney, Fanny ([1812] 2014). “Fanny Burney’in Eylül 1811’de Geçirdiği Mastektomiyi Anlattığı, Kız Kardeşine Mektubu, 1812.” Kadın Sağlığı Hareketinden Sesler I Cilt. B. Seaman ve L. Eldridge (der.) içinde. Çev., Aksu Bora et al. Ankara: Ayizi. 62-65.
• Bury, Mike (2001). “Illness narratives: Fact or Fiction.” Sociology of Health & Illness, 23(3): 263-285.
• Clarke, N. Juanne (2000). “The Search for Legitimacy and the “Expertization” of the Lay Person: The Case of Chronic Fatigue Syndrome.” Social Work in Health Care, 30(3): 73-92.
• Charon, Rita (2006). Narrative Medicine: Honoring the stories of illness. New York: Oxford University Press.
• Couser, G. Thomas (1991). “Autopathography: Women, Illness, and Lifewriting” a/b: Auto/Biography Studies, 6 (1): 65-75.
• De Beauvoir, Simone. (2019). Sessiz Bir Ölüm. Çev., Bilge Karasu. Ankara: İmge.
• Ellis, Alfred B. ([1894] 2010). The Yoruba-Speaking Peoples of The Slave Coast of West Africa: Their Religion, Manners, Customs, Laws, Language, Etc. Montana: Kessinger Publishing LLC.
• Feenberg, Andrew. (1995). Alternative Modernity: The Technical Turn in Philosophy and Social Theory. London: University of California Press.
• Feinstein, Sherly ve Nicole C. D’errico (2010). Tanzanian Women in Their Own Words: Stories of Disability and Illness. Lexington Books: New York.
• Foucault, Michel (2002). Kliniğin Doğuşu. Çev., İnci M. Uysal. Ankara: Epos.
• Frank, Arthur W. (2002). At the Will of the Body: Reflections on Illness. Boston, MA: Houghton Mifflin.
• Frank, Arthur W. (1997). The Wounded Storyteller. Body, Illness and Ethics. Chicago: Chicago University Press.
• Harding, Sandra (1986). The Science Question in Feminism. Ithaca: Cornell University Press.
• Hoppal, Mihaly (2019). Şamanlar ve Semboller: Kaya Resmi ve Göstergebilim. Fatih Sel (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Linde, Charlotte (1993). Life Stories: The Creation of Coherence. Oxford: Oxford University Press.
• Lindemann, Mary. (2013). Erken Modern Avrupa’da Tıp ve Toplum. Çev., Mehmet Doğan. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Lorde, Audre ([1980]1997). The Cancer Journals. San Francisco: Aunt Lute Books.
• Mishler, G. Elliot. (1981). “Viewpoint: Critical Perspectives on the Biomedical Model.” Social Contexts of Health, Illness and Patient Care. E. G Mishler, et. al (der.) içinde. Cambridge: Cambridge University Press. 1-23.
• Mishler, G. Elliot. (1984). Discourse of Medicine: Dialectics of Medical Interviews. New Jersey: Alex Publishing Corporation.
• Munch, Shari (2008). “Gender-biased Diagnosing of Women's Medical Complaints: Contributions of Feminist Thought, 1970-1995.” Women & Health, 40(1): 101- 121.
• Plechner, Deborah (2000). “Women, Medicine and Sociology: Thoughts on the Need for a Critical Feminist Perspective.” Health, Illness, and use of Care: The Impact of Social Factors, 18: 69-94.
• Porter, Roy ve Vigarello, Georges (2007). “Beden Sağlık ve Hastalıklar.” Saadet Özen (Çev.). Bedenin Tarihi 1: Rönesans’tan Aydınlanma’ya. A. Corbin, J. Coutine and G. Vigarello (der.) içinde. İstanbul: Yapı Kredi. 273-300.
• Randall, L. William (1999). Bizi ‘Biz’ Yapan Hikayeler: Kendimizi Yaratma Üzerine Bir Deneme. Şen Süer Kaya (Çev.). İstanbul: Ayrıntı. Roller, E. Lynn. (2004). Ana Tanrıça’nın İzinde: Anadolu’da Kybele Kültü. Betül Avunç (Çev.). İstanbul: Homer Kitabevi.
• Schmid, Wilhem (2019). Mutsuz Olmak: Bir Yüreklendirme. Çev., Tanıl Bora. İstanbul: İletişim.
• Scott, W. Joan (2013). Feminist Tarihin Peşinde. F. Dinçer ve Ö. Aslan (der.). İstanbul: bgst Yayınları.
• Seaman, Barbara ve Laura Eldridge (der.) (2014). “Giriş.” Çev., Aksu Bora et al. Kadın Sağlığı Hareketinden Sesler I Cilt içinde. Ankara: Ayizi. 17-19.
• Seaman, Barbara ve Laura Eldridge (der.) (2018). “Giriş.” Kadın Sağlığı Hareketinden Sesler II Cilt içinde. Çev., Aksu Bora et al. Ankara: Ayizi. 19-21.
• Stephen, Julia ([1883] 2018). Hasta Odalarından Notlar. Çev., Volkan Atmaca. İstanbul: Everest.
• Strocchial, T. Sharon (2014). “Introduction: Women and healthcare in early modern Europe.” Renaissance Studies, 28(4): 496-514.
• Stoeckle, D. John (Ed.) (1987). Encounters Between Patients and Doctors: An Anthology. Cambridge, MA: MIT Press.
• Thomas, Carol (1999). Female Forms: Experiencing and Understanding Disability. Buckingham: Open University Press.
• Ong, J. Walter (2012). Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojikleşmesi. Sema Postacıoğlu Banon (Çev.). İstanbul: Metis.
• Özlü, Tezer (1995). Tezer Özlü’den Leyla Erbil’e Mektuplar. Leyla Erbil (der.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Pelling, Margaret (1997). “‘Thoroughly Resented?’ Older Women and the Medical Role in Early Modern London.” Women, Science and Medicine 1500–1700. L. Hunter ve S. Hutton (der.) içinde. Gloucestershire: Sutton. 63-88.
• Reider, Catherine (2017). “Religion, Magic and Medicine.” The Routledge History of Disease. M. Jackson (der.) içinde. New York: Routledge. 54-70.
• Ussher, Jane (2010). “Are We Medicalizing Women’s Misery? A Critical Review of Women’s Higher Rates of Reported Depression”. Feminism & Psychology, 20(9): 9-35.
• Whaley, Leig (2011). Women and the Practice of Medical Care in Early Modern Europe, 1400–1800. New York: Palgrave Macmillan.
• Vigarello, Georges (2016). Ortaçağ’dan 20. Yüzyıla Şişmanlığın Tarihi. Çev., Yasemin Kayacan. İstanbul: Doğa.