Bir “Zemin Kavrama” Etiği Olarak Medya: Üç Örnek Olay

Yıl 2008, Cilt: 11 (1) Sayı: 21, 33 - 52, 05.06.2008

Hüseyin Köse

Öz

Bu çalışmada, çok ciddi bir “etik” açmazı ortaya koyan “zemin kavrama” sorununun son dönemde yaşanan üç somut örnek olaydan da hareketle kültürel/toplumsal nitelikli üç boyutundan söz edilerek, özel bir “medyatik cemaat” oluşturan medya ünlülerinin içinde bulunduğu ve sadece içinde bulunmakla kalmayıp, adeta virütik bir yayılım hızıyla tüm topluma sirayet ettirmeye çalıştıkları ahlaksal çöküntüler ve kültürel travmanın ayrıntılı bir fotoğrafı çekilmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda ilk saptama, sözü kamu yararının ve toplumsal değişimin aktörlerine vermek yerine, büyük medya patronlarının rızasına göre biçimlendiren ve dahası, kendini “ahlaksal çöküntü” biçiminde açığa vuran toplumsal değişimin de bizatihi aktörleri konumundaki bazı holding gazetelerinin hizmetindeki bazı holding gazetecilerinin, büyük medya plazalarının kapısı önüne konduktan sonraki eğilimleriyle ilgilidir. İkinci saptama, geçtiğimiz aylarda talihsiz bir trafik kazası sonucu genç yaşta yitirdiğimiz bir sanatçımızın ölüm olayı üzerinden medyatik “görünürlük”, “tele-varoluş” ve “kullanımdan düşme korkusu” gibi kavramlara odaklanmaktadır. Üçüncü ve sonuncu saptama ise, yine bir örnek olay üzerinden -bu kez gizli bir saldırganlık postuna bürünmüş olarak- insanlar arasında fiiliyatta çoktan yitirilmiş görünen “samimiyet” ve “içtenlik” duygusunun medyatik yeniden ele geçirilişini; başka bir deyişle, “senli benlilik” durumunun ekranda zorbaca yeniden kuruluşu vakasını ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Etik, medyatik görünürlük, tele-varoluş, kullanımdan düşme korkusu, senli-benlilik, alternatif gazetecilik

Media as ethics of “ground grasping”: Three case studies

Öz

In this paper, three cultural/social dimensions of “ground grasping” problem that display very serious “ethical” dilemma will be discussed in relation to three cases occurred recently. The paper will try to take a detailed photograph of the cultural trauma and moral deteriorations that the “media community” formed by celebrities not only live in, but also spread through the whole society nearly with speed of an epidemic. In this context, the first ascertainment concerns the tendencies following their dismissal from big media companies some journalists -who, instead of representing public interest and voicing the actors of social change, once set the agenda in accordance with the interests of media bosses, and moreover held the position of actors of social change which reveals itself as “moral deterioration”- started to develop. The second ascertainment focuses on the concepts like visibility on media, tele-existence and the fear for being outmoded. The third and last ascertainment, through the analysis of a concrete case, deals with the vigorous reconstruction of the sense of familiarity on the screen ,or in other words the seizure of the senses of sincerity and authenticity which had been lost long ago amongst the people in practice by the media.

Anahtar Kelimeler

Ethics, visibility on media, tele-existence, fear for being outmoded, sense of familiarity, alternative journalism

Kaynakça

• Baudrillard, Jean (1997). Tüketim Toplumu. Çev., Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2001). Tam Ekran. Çev., Bahadır Gülmez. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2004). Kötülüğün Şeffaflığı. Çev., Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2006). Kusursuz Cinayet. Çev., Necmettin Sevil. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Canbaz, Şahinde (1999). “Bir Tüketim Olgusu Olarak Moda ve Giysi.” Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 99 (1): 25-39.
• Castells, Manuel ve Martin Ince (2006). Manuel Castells'le Söyleşiler. Çev., Ebru Kılıç. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çabuklu, Yaşar (2004). Postmodern Toplumda Kriz ve Siyaset. İstanbul: Kanat Kitap.
• Çaplı, Bülent (2002). Medya ve Etik. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Çelenk, Sevilay (2005). Televizyon Temsil Kültür. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Daldal, Aslı (2007). “İki Süper İlk Film.” Hürriyet Gösteri 286: 30-32.
• Foucault, Michel (2005). Doğruyu Söylemek. Çev., Kerem Eksen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gürbilek, Nurdan (1993). Vitrinde Yaşamak. İstanbul: Metis Yayınları.
• Halimi, Serge (2003). “Contestation des mèdias ou contestation pour les mèdias?” http://www.acrimed.org/article. Erişim tarihi: 21.11.2003.
• Herman, Edward S. (2004). Medyada İkiyüzlülük: Propaganda Çağında Haberleri Deşifre Etmek. Çev., Nur Nirven. İstanbul: Çiviyazıları Yayınevi.
• İpekçi, Leyla. “Okan Bayülgen Vakası.” Zaman, 18.07.2007.
• Kierkegaard, Søren (2000). Ölümcül Hastalık Umutsuzluk. Çev., Mehmet Mukadder Yakupoğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kural, Sevda Alankuş (2006). “Türkiye'de İletişim Araştırmalarının Değerlendirilmesi ve Geleceğe Bakış.” Kültür ve İletişim (Kİ) 99 (1): 136-166.
• McLuhan, Marshall (2005). Yaradanımız Medya. Çev., Ünsal Oskay .İstanbul: Merkez Kitaplar.
• Nalçaoğlu, Halil (2003). “Medya ve Toplum İlişkisini Anlamak Üzere Bir Çerçeve.” Medya ve Toplum. Sevda Alankuş (der.) içinde. İstanbul: İPS İletişim Vakfı Yayınları. 43-57.
• “Otel Masraflarını Konuşup Ödeyecek.” Takvim, 30.06.2007.
• Perniola, Mario (2006). İletişime Karşı. Çev., Durdu Kundakçı. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Sennett, Richard (2005). Karakter Aşınması. Çev., Barış Yıldırım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tanyol, Tuğrul (2000). Büyü Bitti. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Yaylagül, Levent (2006). Kitle İletişim Kuramları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• TV Programları “Beşinci Boyut” Programı. Kanaltürk, 17.10.2007.
• “Bu Sizi İlgilendiriyor” NTV, 12.07.2007.