İran Sineması'nda Kadın: Kadın Temsili ve Kadın Yönetmenler

Yıl 2008, Cilt: 11 (1) Sayı: 21, 118 - 120, 05.06.2008

Özgür Yaren

Öz

İranlı yönetmenler, 90'ların ikinci yarısından bu yana uluslararası sinema çevrelerinde filmleriyle seslerini duyurmaya başladılar. Sansür ve desteği içeren yoğun olarak düzenlenmiş resmî sinema siyasası, ülkede uygulanan katı giyim kuralları, finansal koşulların benzerliği gibi birçok etkenin birbirine benzettiği bu filmler kısa sürede İran Sineması'na jenerik değer kazandırdı. Öyle ki bugün bir “İran filmi”, kadın oyuncuların kamera önünde olduğu ilk sahneden, sıklıkla kullanılan halk müziğinin tonlarından, en aykırı ve muhalif örneklerinin bile ruhuna sinmiş ödünsüz ahlakçılığından teşhis edilebilir. Çok sayıda İranlı sinemacının ürettiği onlarca sanat filminin, beraberinde toplumsal eleştiri içeren bir dizi anlatı sineması örneğiyle uluslararası film festivallerinde yarattığı İran Sineması jeneriği, aslında İran'da üretilen filmlerin çok küçük bir bölümünü kapsar, dahası ilgi eksikliği ya da sansür nedeniyle yerli seyirciye ulaşamaz. İran'daki bu ikili yapı (uluslararası pazar için festival filmleri, yerli pazar için ticari filmler) başka ülkelerde karşımıza çıkan birçok benzerinden daha belirgin biçimde ulusal sinema imgesinin sorunlarını ortaya koyması açısından
ilgi çekicidir.

Anahtar Kelimeler

kitap eleştirisi, iran sineması, iranlı yönetmenler, İran Sineması, Fatin Kanat

Kaynakça

• Aktaş, Cihan (1998). Şarkın Şiiri İran Sineması. İstanbul: Nehir; (2005) İstanbul: Kapı.
• Dabaşi, Hamid (2004). İran Sineması: Geçmişi, Bugünü ve Geleceği. Çev., Barış Aladağ, Begüm Kovulmaz. İstanbul: Agora Kitaplığı. (Close Up Iranian Cinema: Past, Present and Future, 2001)
• Pour, Mahrokh Shirin (2006). Tarihsel Gelişimin Işığında İran Sineması. İstanbul: Es Yayınları.
• Tapper, Richard (2007). Yeni İran Sineması. Çev., Kemal Sarısözen. İstanbul: Kapı. (The New Iranian Cinema, 2002)