Papa XVI. Benedict’in Ziyareti Ekseninde Ulusal Basında Kendimize Bakmak: Hoşgörülü ve Medeni Müslümanlar, Hayran Olunası Türkler

Yıl 2015, Cilt: 18(2) Sayı: 36, 38 - 61, 01.12.2015

İnan Özdemir Taştan Hatice Çoban Keneş

Öz

Bu çalışmada Papa XVI. Benedict’in 2006 yılındaki Türkiye ziyaretinin dönemin en çok satan üç ulusal gazetesinde (Zaman, Hürriyet, Posta)  ele alınma biçimi incelenmiştir. Papa’nın Müslümanlık ve Türkiye’nin AB üyeliği hakkında ziyaret öncesinde yaptığı olumsuz açıklamalar, bu ziyareti biz-onlar karşıtlığının merkezde durduğu bir mücadeleye dönüştürmüştür. Ulusal basın-milliyetçilik ilişkisini ele alan literatürden hareket eden bu çalışma, basının bu mücadele içerisinde biz ve öteki imgesini hangi söylemsel stratejilerle nasıl inşa ettiğine odaklanmıştır. Çalışmada, farklı yayıncılık anlayışlarına rağmen bu üç gazetenin, Papa ziyaretini Müslüman-Türkler olarak “biz imgesi”ni yeniden inşa ederek pekiştirme aracına dönüştürdüğü saptanmıştır. Basın bu imgeyi kurarken kendi olumsuzluklarını yumuşatarak inkâr etme ve ötekini değersizleştirme temel stratejilerini kullanmıştır. Örneğin haberlerde Türk siyasetçi ve bürokratlarının Papa’ya siyasi ve dini unvanlarını yok sayarak sadece “Sayın Papa” olarak hitap etmesi olumlanırken, Türkiye’de dini azınlıklara yönelen şiddet eylemlerinin “münferitliği” ve bu eylemlerin onları gerçekleştirenlerin kişisel eylemleri olduğu vurgulanmıştır. Ziyarete ilişkin haberlerde İslam’ın “barış ve akıl dini” ve Müslümanların da hoşgörülü olduğu sıklıkla tekrarlanırken, Hıristiyanlık Katoliklik, Protestanlık ve Ortodoksluk arasındaki iç çekişmeler içinde gösterilmiştir. Haberlerde ayrıca Papa’nın ziyaret sonucunda “değişen görüşleri” aracılığıyla hayran olunası ve sevilesi bir Türklük imgesi de inşa edilmiştir. Çalışmanın çarpıcı bulgularından biri de basının Papa’ya ilişkin haber dilindeki dramatik değişimdir. Özellikle ziyaret öncesindeki haberlerde, Türklük ve Müslümanlığa ilişkin olumsuz görüşleri nedeniyle değersizleştirilen Papa, ziyaret sürecinde “biz imgesi”ni yücelten ifade ve davranışlarına bağlı olarak ılımlı ve pozitif bir söylem içine yerleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Papa, ulusal basın, biz inşası, ötekinin inşası, inkâr stratejileri

Reflecting upon Ourselves through National Press Within the Framework of the visit of Pope Benedict XVI: Tolerant and Civilised Muslims, Admirable Turks

Öz

This study focuses on the handling of the visit of Pope Benedict XVI to Turkey in 2006 in the three best-selling newspapers of the period (Zaman, Hürriyet, Posta). Negative remarks of the Pope with regard to Islam and Turkey’s membership to EU prior to his visit turned this visit into a struggle with a particular emphasis on the atrocity between us and them. Based upon the literature on the relationship between national press and nationalism, this study focuses on how the press constructs the image of us and them through certain discursive strategies. One of the findings of the study is that despite their different understandings with regard to publishing, the three newspapers handled Pope’s visit as a tool of consolidation by reconstructing the "image of us" as Muslim Turks. The press emloyed the main strategies of denying one’s own negative aspects and defamation of the other. For instance, the fact that Turkish politicians and bureaucrats addressed the Pope as "Mr. Pope" by ignoring his political and religious titles was regarded positively, whereas a particular emphasis was put on the "individuality" of the violence against religious minorities in Turkey stating that such acts were personal actions of the perpetrators. That Islam is a religion of "peace and reason" and that Muslims are tolerant people were frequently repeated in the news stories dealing with the visit, while Christianity was portrayed within the framework of the conflicts between Catholicism, Protestantism and Orthodoxy. In addition to that, an admirable and lovable image of Turks was constructed in the news stories through the "changing views" of the Pope. One of the striking findings of the study is the dramatic change in the language used in the news stories about the Pope. While the Pope was defamed in the news stories prior to his visit because of his negative remarks about Turkishness and Islam, he was portrayed moderately and positively due to his statements and behaviours praising the "image of us" during his visit.

Anahtar Kelimeler

Pope, national press, construction of us, construction of the other, strategies of denial