The Process of Transformation in Telecommunications in Turkey: Tools of Policy taken away from Nation-state via Neo-liberal Policies

Yıl 2005, Cilt: 8 (1) Sayı: 15, 11 - 40, 10.06.2005

Nurcan Törenli

Öz

The "anti-monopoly" formation which started with the separation of American Telegraph and
Telephone Company(AT&T) into seven different parts in 1984 has influence on working
conditions of international telecommunication services. ln this new formation, domestic and
monopoly public telecom services enterprises have expanded their activities into other
developing countries with the support of ICT's. Under these circumstances, in some countries -such as Turkey-which have given preference to neo-liberal and export based development
policies, nation-states' approaches to the telecommunication policies have changed as well as
the characteristics of national innovation capabilities. As the title "Tools of policy taken away
from nation-state via neo-liberal policies" indicates, it is clear that in developing countries like
Turkey transformation process in telecommunications is orientated basically by external
dynamics rather than internal ones, whereas in developed countries the latter is more
operative. Consequently, these "useless" policies have negative effects on not consumer
attitudes but investments in developing countries.

Türkiye'de Telefon Haberleşmesi Alanında Yaşanan Dönüşüm: Neo-liberal Politikalar Eşliğinde Ulus Devletin Elinden Alınan Politika Araçları

Öz

AT&T'nin 1984 yılında yedi ayrı şirkete bölünüşüyle başlayan "anti-tekelci" yapılanma,
uluslararası telekomünikasyon hizmetlerinin işleyişini ve yapısını etkilemiş; ulusal ve tekelci
karakterdeki yerli kamu telekom işleticileri, bu yeni yapılanmada artık faaliyetlerini BİT'in
desteğinde, hızla kendi ulusal sınırlarının ötesine yaymaya başlamışlardır. Bu durumda tercihini
dışa açılma-neo liberal politikalar yoluyla büyümeye geçiş yönünde kullanan Türkiye gibi
ülkelerde devletin telekomünikasyon alanına yaklaşımı da değişmiş, bu alanda teknoloji
geliştirme olanaklarımızı harekete geçirecek politikaların niteliği farklılaşmıştır.
"Telekomünikasyon alanında neo-liberal politikalar eşliğinde ulus devletin elinden alınan politika
araçları" başlığı altında yer verilen gelişmeler, telekomünikasyon alanındaki dönüşüm sürecinin
gelişmiş ülkelerde daha çok iç dinamiklerin, gelişmekte olan ülkelerde daha çok dış dinamiklerin
yönlendirmekte olduğunun Türkiye açısından da geçerli olduğunu ortaya koymaktadır.
Dolayısıyla "çözüm" içerdiği sanılan bu politikalardan gelişmekte olan ülkelerde olumsuz yönde
tüketici davranışları değil yatırımlar etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

telekominikasyon politikaları, Türkiye'de haberleşme ve dönüşüm, Neo-liberal politikalar

Kaynakça

• Bangeman, Martin vd. (1994). "Europe and the Global Information Society." Bu çalışmaya, (http://www.medicif.org/Dig_library/Ecdocs/reports/Bangemann.htm) adresinden ulaşılabilir.
• Barbier, Frederic ve Lavenier Catherine Bertho (2001). Medya Tarihi, Diderot'dan İnternete. Çev., Kerem Eksen. İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• Ceyhun, Yurdakul (der) (1997). Fikret Yücel'in Anıları ya da Elektronik Sanayiimizin Bir Kesitinin Anları. Ankara: TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yayınları.
• Çağıltay, Kürşat (1995). "Kullanıcı Açısından TT'nin Servisleri." Bu çalışmaya (http://www.metu.edu.tr/-kursat/papers/inet-tr95/tt.html) adresinden ulaşılabilir.
• Garnham, Nicholas (1990). Capitalizm and Communication. London: SAGE.
• Geray, Haluk (2003). İletişim ve Teknoloji, Uluslararası Birikim Düzeninde Yeni Medya Politikaları Ankara: Ütopya Yayınevi.