LÎRÎKAY ŞA‘IRÊ GEWREYÊ KURD MEWLEWÎ (1806-1882) (Nirxandina Pirtûkan)

Yıl 2020, Sayı: 3, 127 - 132, 30.11.2020

Hemin Omar Ahmad

Öz

Ev berhem di eslê xwe de têza doktora ye, bi zimanê Rûsî ji layê Enwer Qadir Mihemed ve li zanîngeha Rojhelatnasî ya Lenîngrad hatiye amadekirin. Şêwirmendiya vê berhemê zana û rojhelatnasa berniyas a Sovyetê, Nikolayevna Verejekina kiriye. Wek têz ev xebat di salên heştê da hatiye gengeşekirin û pişt ra weke pirtuk bi Kurdiya Soranî di sala 1990an li Swêd û di sala 2007an de li Silêmaniyê hatiye çapkirin.
Ev berhem di eslê xwe de têza doktora ye, bi zimanê Rûsî ji layê Enwer Qadir Mihemed ve li zanîngeha Rojhelatnasî ya Lenîngrad hatiye amadekirin. Şêwirmendiya vê berhemê zana û rojhelatnasa berniyas a Sovyetê, Nikolayevna Verejekina kiriye. Wek têz ev xebat di salên heştê da hatiye gengeşekirin û pişt ra weke pirtuk bi Kurdiya Soranî di sala 1990an li Swêd û di sala 2007an de li Silêmaniyê hatiye çapkirin

Anahtar Kelimeler

Mewlewî, Lîrîka, Edebiyata Goran, Danasîn, Têza Doktorayê

LÎRÎKAY ŞA‘IRÊ GEWREYÊ KURD MEWLEWÎ (1806-1882)-(Book Review)

Öz

Ev berhem di eslê xwe de têza doktora ye, bi zimanê Rûsî ji layê Enwer Qadir Mihemed ve li zanîngeha Rojhelatnasî ya Lenîngrad hatiye amadekirin. Şêwirmendiya vê berhemê zana û rojhelatnasa berniyas a Sovyetê, Nikolayevna Verejekina kiriye. Wek têz ev xebat di salên heştê da hatiye gengeşekirin û pişt ra weke pirtuk bi Kurdiya Soranî di sala 1990an li Swêd û di sala 2007an de li Silêmaniyê hatiye çapkirin.
Mela 'Ebdurehîmê Mewlewî (1806-1882) yek ji helbestvanên herî berniyas, pirrberhemê edebiyata Goran e. Ew wek Seyîd 'Ebdurrehîmê Tawgozî hatiye nasîn û di nav xelkê de jî “Mewlewî” bûye. Wî bo xwe mexlasa “Me'dûm” bikaranîye. Her wek aşkera ye ku zimanê Mewlewî bi xwe Soranî bûye, lê wî helbestên xwe bi Goranî û Hewramî nivîsandine. Diyalêkta Goran jî ji sedsala çardan ta sedsala nozdan zimanê resmîyê mîrektîya Erdelan bûye û li hinek navçeyên Kurdistana Jêrîn jî wek zimanê edebiyatê belav bûye. Mixabin berawird bi lehceyên din ên kurdî, hêj bi başî dîroka edebiyata Goran nehatîye nivîsandin, hemî destxet û metnên wan nehatine lêkolîn û çapkirin.
Di warê helbest, 'eqîde û zansitên olî de gelek berhemên Mewlewî hene. Ji bo yekem car helbestvan Keyfî; bê ku navê Mewlewî bîne, di rojnameya “Tercumana Heqîqet” de helbestekî Mewlewî diweşîne û ji bo zimanê Tirkî jî werdigerîne. Pişt ra li sala 1920ê miladî Emîn Feyzî Beg di pirtuka xwe a bi navê Encumenî Edîbanî Kurd de bal dikşîne ser Mewlewî, hinek helbestên wî diweşîne û behsa teknîka serwa ya helbestên wî dike û weke diyarîdeka hunerî ya helbestê ewrupayî behs dike ku haya Mewlewî jê nebûye û ew qafîye bi kar anîye.

Anahtar Kelimeler

Mewlewî, Lîrîka, Edebiyata Goran, Danasîn, Têza Doktorayê

LÎRÎKAY ŞA‘IRÊ GEWREYÊ KURD MEWLEWÎ (1806-1882) (Nirxandina Pirtûkan)

Öz

Ev berhem di eslê xwe de têza doktora ye, bi zimanê Rûsî ji layê Enwer Qadir Mihemed ve li zanîngeha Rojhelatnasî ya Lenîngrad hatiye amadekirin. Şêwirmendiya vê berhemê zana û rojhelatnasa berniyas a Sovyetê, Nikolayevna Verejekina kiriye. Wek têz ev xebat di salên heştê da hatiye gengeşekirin û pişt ra weke pirtuk bi Kurdiya Soranî di sala 1990an li Swêd û di sala 2007an de li Silêmaniyê hatiye çapkirin.
Mela 'Ebdurehîmê Mewlewî (1806-1882) yek ji helbestvanên herî berniyas, pirrberhemê edebiyata Goran e. Ew wek Seyîd 'Ebdurrehîmê Tawgozî hatiye nasîn û di nav xelkê de jî “Mewlewî” bûye. Wî bo xwe mexlasa “Me'dûm” bikaranîye. Her wek aşkera ye ku zimanê Mewlewî bi xwe Soranî bûye, lê wî helbestên xwe bi Goranî û Hewramî nivîsandine. Diyalêkta Goran jî ji sedsala çardan ta sedsala nozdan zimanê resmîyê mîrektîya Erdelan bûye û li hinek navçeyên Kurdistana Jêrîn jî wek zimanê edebiyatê belav bûye. Mixabin berawird bi lehceyên din ên kurdî, hêj bi başî dîroka edebiyata Goran nehatîye nivîsandin, hemî destxet û metnên wan nehatine lêkolîn û çapkirin.
Di warê helbest, 'eqîde û zansitên olî de gelek berhemên Mewlewî hene. Ji bo yekem car helbestvan Keyfî; bê ku navê Mewlewî bîne, di rojnameya “Tercumana Heqîqet” de helbestekî Mewlewî diweşîne û ji bo zimanê Tirkî jî werdigerîne. Pişt ra li sala 1920ê miladî Emîn Feyzî Beg di pirtuka xwe a bi navê Encumenî Edîbanî Kurd de bal dikşîne ser Mewlewî, hinek helbestên wî diweşîne û behsa teknîka serwa ya helbestên wî dike û weke diyarîdeka hunerî ya helbestê ewrupayî behs dike ku haya Mewlewî jê nebûye û ew qafîye bi kar anîye.

Anahtar Kelimeler

Mewlewî, Lîrîka, Edebiyata Goran, Danasîn, Têza Doktora

Kaynakça

• Enwer Qadir Mihemed, Lîrîkay Şa'îrî Gewrey Kurd Mewlewî (1806-1882), Weşana Serdem, Silêmanî, Çapa sêyem. 285 rupel.
• Enwer Qadir Mihemed, Lîrîkay Şa'îrî Gewrey Kurd Mewlewî (1806-1882), Weşana Serdem, Silêmanî, Çapa sêyem. 285 rupel.
• Enwer Qadir Mihemed, Lîrîkay Şa'îrî Gewrey Kurd Mewlewî (1806-1882), Weşana Serdem, Silêmanî, Çapa sêyem. 285 rupel.