BABA TAHIRÊ HEMEDANÎ Û WERGERÊN DUBEYTIYAN YÊN BI KURMANCÎ

Yıl 2022, Sayı: 7, 59 - 73, 30.11.2022

Murat Çelik

https://doi.org/10.55106/kurdiname.1150329

Öz

Baba Tahir-i Hamadani who is considered to be one of the pioneers of Kurdish literature, is a poet known for his dubeytis (double couplets). Although Baba Tahir is not well known throughout world and especially in the west, he has drawn attention and come into prominence thorugh his dubeytis since the 19th century. Studies on Baba Tahir have consequently increased to a great extent in recent years, and his poems have been translated and interpreted into various languages and have been the subject of scientific studies. Simultaneously, studies have been made about this ancient source in all dialects of Kurdish and different translations have been published. In this article, three different Kurmanji translations of Baba Tahir's dubeytis have been evaluated and the sources used in the translations, the language used and the number of translated poems have been compared.

Anahtar Kelimeler

Baba Tahir-i Hamadani, Dubeyti, Lori, Kurdish, Translation, Literature

BABA TAHIRÊ HEMEDANÎ Û WERGERÊN DUBEYTIYAN YÊN BI KURMANCÎ

Öz

Kürt edebiyatının öncülerden kabul edilen Baba Tâhir-i Hemedâni, dubeytleriyle tanınan bir şairdir. Baba Tâhir dünyada ve özellikle de batıda yeterince tanınmasa da 19. yüzyıldan itibaren dubeytleriyle öne çıkmıştır. Dolayısıyla son dönemlerde Baba Tâhir hakkında yapılan çalışmalar bir hayli artmış, şiirleri farklı dillere tercüme edilip yorumlanmış ve ilmi incelemelere konu olmuştur. Aynı zamanda bu kadim kaynak hakkında Kürtçenin tüm lehçelerinde de çalışmalar yapılmış ve çeşitli tercümeleri yayınlanmıştır. Bu makalede Baba Tâhir’in dubeyitlerinin üç farklı Kurmancî tercümesi değerlendirilerek tercümelerde istifade edilen kaynaklar, kullanılan dil ve tercüme edilen şiirlerin sayısı karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Baba Tâhir-i Hemedâni, Dubeyti, Lori, Kürtçe, Çeviri, Edebiyat

Kaynakça

• Adak, A. (2013). Destpêka Edebiyata Kurdî. Stenbol: Nûbihar.
• Bey, M. E. Z. (1998). Kürt ve Kürdistan Ünlüleri. çev. M. Baban-M. Yağmur-S. Kutlay. Swêd: Weşanên Apec.
• Çelik, A. F. (2015). "Bâbâ Tâhir-i Hemedânî Divanının Mehdî-i Hamîdî Nüshasında Geçen Dobeytileri ve Türkçe Tercümesi". Doğu Esintileri Dergisi, 3: 247-293.
• Çolîg, F. (2016). Dîwonê Baba Tahirê Uryan’î. Stenbol: Astun.
• Doskî, T. Î. (2010) Çarînên Baba Tahirê Uryan. Duhok: Sentera Vekolînên Kurdî li Zanîngeha Duhokê.
• Rûhanî, B. M. (2017). Kürt Meşhurları Tarihi, (cilt 1). çev. Hatice Yılmaz Arslan. Stenbol: Hîvda.
• Sagniç, F. H. (2014). Dîroka Wejeya Kurdî. Stenbol: Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê.
• Uryan, B. T. (2010). Dubeytî, wer. Sabah Kara. Stenbol: Nûbihar.
• Yavuzer, M. N. (2016). Baba Tahir di Wêjeya Kurdî de. Teza Lîsansa Bilind ya Çapnebûyî. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Yazıcı, T. (1991). “Baba Tahâr-i Uryân, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (cilt 4). Stenbol.
• Yıldırım, K. (2013). Baba Tahirê Uryan Hayatı Görüşleri Diwanı. Stenbol: Avesta.
• http://bianet.org/Kurdi/biamag/188275-diwana-dubeyti (23.03.2018)
• http://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan (23.03.2018)
• https://en.wikipedia.org/wiki/Zaro_Aga (23.03.2018)