A study on the Kurdish press in South Kurdistan

Yıl 2022, Sayı: 7, 128 - 138, 30.11.2022

Rabeea Zebarı , Bafreen Rasheed Huseein Luqman Muhammed Abdulrahman Shahwan Taher Mohemed Ameen

Öz

In general, the history of Kurdish journalism starts with the Kurdistan newspaper, which was first published in Cairo in 1898. In South Kurdistan, this is also regarded as the beginning of the history of Kurdish journalism, and this event is commemorated in various ways every year. Peyv is one of the academic magazines that began publication after 1991. Peyv magazine has had a considerable impact on the overall development of Kurdish literature. It is evident that Peyv magazine consists of sections. The first section is written in the Arabic alphabet Kurdish, while the second section is written in the Latin alphabet Kurdish.
Peyv magazine is the first Kurdish publication of its kind to appear in both the Arabic and the Kurdish alphabets in southern Kurdistan. There is no question about the significance of Peyv magazine to the Kurdish literary world. This magazine is where writers from all four regions of Kurdistan contribute their work for publication. In other words, the magazine compiles the writings of authors from all four regions of Kurdistan. This may be how the majority of Kurdish authors and readers learn about Kurdish literature through the word magazine. Or, we might argue that the Peyv magazine was a means of unifying the literary works of the four regions authors of Kurdistan so that their works could be disseminated to a wider audience.
Keywords: Kurdistan, Southern Kurdistan, Journalism, Kurdish Journalism in southern Kurdistan, Peyv Kovar

Anahtar Kelimeler

Kurdistan, Southern Kurdistan, Journalism, Kurdish Journalism in southern Kurdistan, Peyv Kovar

LÊKOLÎNEK LI SER ROJNAMEGERÎYA KURDÎ YA LI BAŞÛRÊ KURDISTANÊ

Öz

Dîrok a rojnamevan ya Kûrmancan bi awayekê giştî ji rojnama Kurdstan 1898 li Qahîre destpêdike. Li Başûrê Kurdstanê vê yekê weke despêk a dîrok a rojnamevanya Başûr di hesibînin û her sal vê dîrokê li Başûrê Kurdstanê bi awayekê cûrbicûr bi bîrdiînin.
Kovara Peyv weke yek ji wan kovaran, ku bi awayekê ekadimîk li piştî 1991’ an derket holê. Ku rolekê baş lêstî ye ji bo pêşxistina edebiyata Kurdî bi awayekê giştî û Dema em ji naveroka kovara Peyv dinêrîn, ev yek eşkere dibe ku kovara Peyv ji dû beşan pêk dihê. Beşek bi Kurdîya tîpên erebî dihê nivîsandin û beşa din bi kurdî ya latînî dihê nivîsandin.
Kovara peyv dibe yekemîn kovar li Bşûr ku bi Kurdî tîpên Erebî û Latînî hatîye weşandin. Cihê kovara Peyv di edebyata kurdî de eşkere ye. Nivîskarên her çar perçên Kurdistanê nivîsên xwe di vê kovarê de belav dikin. Anku bi watayeka din kovara peyv nivîskarên her çar perçên Kurdistanê li xwe kom dike. Ev dibe eger ku piranîya nivîskar û xwendevanê kurd bi rêya kovara peyv agehdarî edebiyata kurdî bibin. Anku em dikarîn bibêjîn kovara Peyv bû rêyek ku hevnîzîkbûnekê di nava edebiyata her çar perçên Kurdistanê de durust dike ku bikarin berhemên xwe di nav de belav bikin.
Peyvên Sereke: Kurdstan, Başûrê Kurdstan, Rojnamegerî, Rojnamegerîya Kûrmancî li Başûr, Kovar a Peyv.

Anahtar Kelimeler

Kurdstan, Başûrê Kurdstan, Rojnamegerî, Rojnamegerîya Kûrmancî li Başûr, Kovar a Peyv.

Kaynakça

• Hîto, Arif, Hevpeyvîna Neçapkirî, 20-2-2017- Duhok
• Omer, Fazil, Hevpeyvîna Neçapkirî, 21-1-2017, Duhok
• Silêmanî, Pîr Xidirê, Hevpeyvîna Neçapkirî, 20-2-2017- Duhok
• Silêvaneyî, Hesen, Hevpeyvîna Neçapkirî, 16-1-2017, Duhok
• Zero, Ehmed Ebdullah, Hevpeyvîna Neçapkirî, 07-05-2017, Duhok
• Zero, Ehmed Ebdullah, Kovara Peyv, Weş. El- Hewadis, 1980, Bexda
• Rabeea Ismael, K. Z. & BABAYİĞİT, D. M. V., 2021. KÜRT GAZETECİLİĞİN EDEBİYAT ELEŞTİRİSİ ÜZERİNE ETKİSİ: 1991-2003 GÜNEY IRAK ÖRNEĞ. Mezopotamya Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, Issue 1.
• Rabeea Ismael, K. Z. & BABAYİĞİT, M. V., 2022. Dîrok a Rexne ya Edebî ya Kurdî li Başûr. Kadim Hikmet Uluslararasi Bilimler Dergisi, Volume 6.
• Rabeea Ismael, K. Z. & BABAYİĞİT, M. V., 2022. Lêkolîna Rexneya Edebî di Metnên Cuda yên"Peyv"ê de. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3).
• Tewfîq, H. T., 2006. Rolê Rojnamegerya Kurdî di pêşvebirina hizra neteweî ya Kurdî da, Weş. Spîrêz, p. R. 26 .
• Tewfîq, H. T., n.d. Rolê Rojnamegerya Kurdî di pêşvebirina hizra neteweî ya Kurdî da, Weş. Spîrêz.