Silvan’da Arap- İslam Kültürüyle İlişkilendirilen Bazı Masallar

Yıl 2023, Sayı: 9, 51 - 64, 29.11.2023

Halim Eken

https://doi.org/10.55106/kurdiname.1331608

Öz

Silvan bölgesinde zengin bir sözlü kültür mevcuttur. Bu sözlü kültürün değişik alanlarından bir tanesi de masallardır. Masalların farklı temaları vardır. Temalara baktığımızda Hindistan, İran, Ortadoğu’daki bütün halkarın kültür unsurları görürürüz. Sözkonusu kültürler doğal olarak birbirlerinden etkilenirler.
Silvan bölgesinin uzun süredir İslam- Arap halklarla teması ve dini hassasiyeti dolayısıyla bu bölgedeki yaygın sözlü kültürde İslam’la-Araplarla ilişkilendirilen unsurlar hayli fazladır. Bu unsurları birkaç hikâye aracılıyla aktarıyoruz.

Anahtar Kelimeler

Silvan, sözlü kültür, hikâye anlatımı, İslam, Arap

Teşekkür

Emeği geçecek tüm hocalarıma saygılarımı şimdiden sunarım.

Some Fairy Tales Associated With Arab - Islamic Culture in Silvan

Öz

There is a rich oral culture in the Silvan region. One of the different areas of this oral culture is tales. Fairy tales have different themes. When we look at the themes, we see the cultural elements of all peoples in India, Iran and the Middle East. These cultures are naturally influenced by each other.
Due to the long-term contact and religious sensitivity of the Silvan region with the Islamic-Arab peoples, there are many elements associated with Islam-Arabs in the common oral culture in this region. We convey these elements through a few stories.

Anahtar Kelimeler

Farqȋn (Silvan), oral culture, storytelling, Islam, Arabs

Hinek Çîrokên li Farqȋnȇ yên Tȇkildarî Çanda Îslamȇ-Ereban

Öz

Li herema Farqȋnê çandeka bi devkȋ devlemend heye. Ji hêmanên wê yek jê çȋrok e. Mijarên çȋrokan cuda ne. Wextê ku merov bala xwe dide mijaran merov hêmanên çandên Hindê, Îranê u Rohelata Navȋn de çanda temamȋ welatan dibȋne. Ev çand ji berê xwe bondora wan li ser hev çidibe.
Li herema Farqȋnê zamankȋ dudirêj e ku tikilȋ bi çanda İslam-Ereban re çidibe. Ji ber hurmata ola Îslamê hêmanên çanda İslam- Ereb li heremê pir zef in. Wan hêmana bi çend çȋrokan em tȋnin ziman.

Anahtar Kelimeler

Farqȋn, çanda devkȋ, vegotina çȋroka, Îslam, Ereb

Kaynakça

• Qur’an-a Pîroz, 3/49; 20/20; 5/110; 17/1; 2/173.
• Abdülhadioğlu, A. (2016). “Mardin’deki Arapça Sözlü Kültürün Korunmasında Hikâye Gecelerinin Rolü”, Mukaddime, 2016, 7(2), s.243-257 doi: 10.19059/mukaddime.82199.
• Abdülhadioğlu, A. (2019). Sözlü Kültür Bağlamında Mardin Arapça Atasözleri, Stenbol: Kriter Yayınevi. Çetişli, İ. (2015). Batı Edebiyatında Edebȋ Akımlar, Enkere: Akçağ Yayınları.
• Çokluk, N. ve Ökmen, Y. E. (2020). “Sözlü Kültürden Dijital Kültüre Hikâye Anlatımı: Youtuberlar Üzerine Kültürel Bir Çözümleme”, DergiPark, Cilt:13, sayı: 3, s.1114-1148.
• Haspolat, K. (?). Diyarbakır Valiliği Kültür Sanat Yayınları2.
• Kandemir, M. Y. (2020). “Muâz b. Cebel”, Ankara: TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt.30.
• Khalid, H. S. (2019). “Zimanê Kurdî, Malbat û Zarên Wî”, Uluslararası Kurdiname Dergisi, Sayı 1, Kasım 2019, s.3-16.
• Kozlu, D. (2009). “Teknolojik Gelişmelerin Toplum ve Sanata Yansımaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi (DergiPark), Cilt 2, sayı 3, s.1-14.
• Eken, A., (2022). Oyuklu Köyü Arapça Sözlü Kültürü, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Türkiye’de Yaşayan Diller Enstitüsü Arap Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı. Mardin.
• Rojhilat, J. (2021). Folkloran Kurdan ȗ Çȋrokên Herêma Amedê, Dȋyarbekir: Bizim Büro Matbaacılık. Said, W.E. (2022). “Kültür ve Emperyalizm”, (werger: Necmiye Alpay), Stenbol: Metis Yayınları.
• Tekîn, A. (2022). Çand û Folklora Kurdî, Enqere: Weşanên Aryen.
• Uludağ, S. (2004). “Abdulkadir-i-geylani”, İstanbul: TDV İslâm Ansiklopedisi, Cild.1.
• Uzun, M. (2020). “Kürt Edebiyatı Antolojisi, (werger: Metin Aksoy), Stenbol: İthaki Yayınları.
• Von Franz. M. L. (2022). “Masalları Yorumlamak”, (werger: Canberk Şeref), Stenbol: Pinhan Yayıncılık.
• Walter, J. O. (2020). Sözlü ve Yazılı Kültür, Stenbol: Metis Yayınları.